Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego

Dnia 30 listopada 2023 r.

Sygn. akt: II SA/Wa 1234/23

Wyrok

w imieniu Rzeczypospolitej Polskiej

Gmina Miejska w Krakowie

w składzie następującym:

Przewodniczący: Sędzia Anna Kowalska (spr.)

Sędziowie: Sędzia Jan Nowak,

Sędzia Maria Wiśniewska

Protokolant: Piotr Zieliński

po rozpoznaniu na rozprawie 20 listopada 2023 r.

sprawy ze skargi Jana Kowalskiego, Anny Kowalskiej oraz Piotra Nowaka

na uchwałę Rady Miasta Krakowa

z 15 maja 2023 r., Nr RMK/123/2023,

w przedmiocie likwidacji szkoły podstawowej:

1) stwierdza niezgodność zaskarżonej uchwały z prawem;

2) zasądza od Gminy Miejskiej Kraków na rzecz Jana Kowalskiego i Anny Kowalskiej kwotę 200,00 zł (słownie: dwieście złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania;

3) zasądza od Gminy Miejskiej Kraków na rzecz Piotra Nowaka kwotę 200,00 zł (słownie: dwieście złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania.

(podpis) (podpis) (podpis)

Uzasadnienie

Uchwałą z 15 maja 2023 r., Nr RMK/123/2023, Rada Miasta Krakowa, powołując się na art. 33, art. 34 i art. 35 w zw. z art. 5 ust. 1 pkt 1 i art. 5 ust. 2 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1481 ze zm., zwanej dalej: u.s.o.), art. 7 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 40, zwanej dalej: u.s.g.) zlikwidowała ze skutkiem od 1 września 2023 r. Szkołę Podstawową nr 5 w Krakowie, wchodzącą w skład Zespołu Szkolno-Przedszkolnego nr 2 w Krakowie. Uczniom zlikwidowanej szkoły zapewniono możliwość kontynuowania nauki w Szkole Podstawowej nr 10 w Krakowie. Z uzasadnienia zaskarżonej uchwały wynika, że przyczyną likwidacji szkoły był fakt, że przeprowadzona analiza demograficzna wskazuje, iż w kolejnych latach liczba uczniów w likwidowanej szkole będzie kształtowała się w granicach 20 osób. Konieczna była zatem racjonalizacja sieci szkolnej – uczniowie zlikwidowanej szkoły w całości przejęci zostaną przez Szkołę Podstawową nr 10, który dysponuje bazą obiektów i kadrą mogącą bez przeszkód podjąć się nauczania wszystkich uczniów likwidowanej szkoły. Przewidywana organizacja szkoły przejmującej uczniów po przeprowadzonych zmianach nie pogorszy warunków nauczania ani nie ograniczy powszechnej dostępności do szkoły.

Skarga na uchwałę, po uprzednim wezwaniu Rady Miasta Krakowa do usunięcia naruszenia prawa, złożyli Jan Kowalski i Anna Kowalska oraz Piotr Nowak. Zarzucili oni naruszenie art. 34 u.s.o. poprzez pominięcie zawiadomienia większości rodziców uczniów o zamiarze likwidacji szkoły.

W odpowiedzi na skargę Rada Miasta Krakowa podniosła, że w kwietniu 2023 r. odbyło się publiczne spotkanie z rodzicami, podczas którego kwestia istnienia szkoły była omawiana i każdy z rodziców mógł zabrać głos.

Rada Miasta Krakowa ZWAŻYŁ, CO NASTĘPUJE:

Skarga zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 10 § 1 każdy, czyj interes prawny lub uprawnienie zostały naruszone uchwałą lub zarządzeniem podjętymi przez organ gminy w sprawie z zakresu administracji publicznej, może – po bezskutecznym wezwaniu do usunięcia naruszenia – zaskarżyć uchwałę do sądu administracyjnego. Z regulacji tej wynika, że skargę do sądu administracyjnego skutecznie może wnieść ten, kto wykaże naruszenie swojego interesu prawnego bądź uprawnienia oraz wykaże, że uchwała, którą skarży, została podjęta z naruszeniem prawa, a skarga do sądu administracyjnego została poprzedzona wezwaniem organu do usunięcia naruszenia prawa. Można w tym miejscu dodać, że zgodnie z nowym brzmieniem tego przepisu, które obowiązuje od 1 czerwca 2023 r. wniesienie skargi nie jest już uwarunkowane wezwaniem organu do usunięcia naruszenia prawa. Znowelizowany w tym roku art. 10 § 1 nie ma jednak do tej sprawy zastosowania z uwagi na przepis przejściowy ustawy z 20 maja 2023 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania administracyjnego oraz niektórych innych ustaw, który przewiduje, że przepisy art. 50-53 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 329 ze zm.) w brzmieniu nadanym nowelizacją stosuje się do aktów i czynności organów administracji publicznej dokonanych po dniu wejścia w życie niniejszej ustawy (a więc po 1 czerwca 2023 r.).

W ocenie sądu legitymacja skargowa Jana Kowalskiego, Anny Kowalskiej oraz Piotra Nowaka nie budzi wątpliwości. Są oni rodzicami dzieci uczęszczających do likwidowanej szkoły podstawowej, którzy nie zostali powiadomieni o zamiarze likwidacji placówki. Zgodnie z art. 34 u.s.o. szkoła publiczna może być zlikwidowana z końcem roku szkolnego przez organ prowadzący szkołę po zapewnieniu przez ten organ uczniom możliwości kontynuowania nauki w innej szkole publicznej tego samego typu. Organ prowadzący jest obowiązany, co najmniej na 6 miesięcy przed terminem likwidacji, zawiadomić o zamiarze likwidacji szkoły rodziców, uczniów, kuratora oświaty oraz organ wykonawczy jednostki samorządu terytorialnego właściwy do prowadzenia szkół danego typu. Szkoła publiczna prowadzona przez jednostkę samorządu terytorialnego może zostać zlikwidowana po zasięgnięciu opinii organu sprawującego nadzór pedagogiczny.

Z akt wynika, że 1 lutego 2023 r. Rada Miasta Krakowa podjęła uchwałę o zamiarze likwidacji szkoły podstawowej wchodzącej w skład Zespołu Szkolno-Przedszkolnego nr 2 w Krakowie. Bezpośrednio po podjęciu tej uchwały, tj. 2 lutego 2023 r., odbyło się publiczne spotkanie w sprawie likwidacji szkoły, o którym rodzice dzieci do niej uczęszczających zostali zawiadomieni przez ogłoszenie w szkole. Po odbytym spotkaniu zawiadomiono o przyjętych na nim konkluzjach listownie tylko 10 rodziców, którzy wpisali się na listę podczas spotkania.

Na podstawie materiału dowodowego można ustalić też, czego Rada Miasta Krakowa nie kwestionuje, że Jan Kowalski, Anna Kowalska oraz Piotr Nowak w ogóle nie zostali zawiadomieni o zamiarze likwidacji szkoły. Organ podnosi jedynie, że nie powinni oni podnosić zarzutu z tego tytułu, gdyż mogli uczestniczyć w zebraniu 2 lutego 2023 r., otwartym publicznie.

Mając na uwadze powyższe, trafny jest podniesiony przez skarżących zarzut naruszenia art. 34 u.s.o. przez jego błędną wykładnię, polegającą na przyjęciu, że dla spełnienia wynikającego z tego przepisu obowiązku zawiadomienia rodziców o zamiarze likwidacji szkoły wystarczające jest publiczne powiadomienie o tym fakcie w szkole. Pogląd organu jest nie do zaakceptowania. W orzecznictwie sądowoadministracyjnym nie budzi wątpliwości, że o zamiarze likwidacji szkoły organ powinien zawiadomić każdego z rodziców. W wyroku z 15 marca 2022 r., II SA/Kr 123/22, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie stwierdził, że o zamiarze likwidacji szkoły powinien zostać zawiadomiony każdy rodzic i że tej okoliczności nie można domniemywać. Dlatego też informacja o zamiarze likwidacji szkoły powinna zostać imiennie skierowana do każdego rodzica i musi do niego dotrzeć. Stanowisko to zostało podzielone dodatkowo w wyroku z 20 kwietnia 2022 r., II SA/Kr 456/22, WSA w Krakowie.

W tym miejscu trzeba też podkreślić, że naruszenie art. 34 u.s.o. poprzez całkowite pominięcie zawiadomienia rodziców dzieci uczęszczających do szkoły o zamiarze jej likwidacji jest kwalifikowanym (istotnym) naruszeniem prawa, stanowiącym wystarczającą podstawę do stwierdzenia nieważności uchwały (zob. powołany wyżej wyrok z 15 marca 2022 r., II SA/Kr 123/22, WSA w Krakowie).

Zgodnie z art. 147 § 1 p.p.s.a. „sąd uwzględniając skargę na uchwałę lub akt, o których mowa w art. 3 § 2 pkt 4, stwierdza nieważność tej uchwały lub aktu w całości lub w części albo stwierdza, że zostały wydane z naruszeniem prawa, jeżeli przepis szczególny wyłącza stwierdzenie ich nieważności”. Z kolei zgodnie z art. 147 § 2, „nie stwierdza się nieważności uchwały lub zarządzenia organu gminy po upływie roku od dnia ich podjęcia, chyba że uchybiono obowiązkowi przedłożenia uchwały lub zarządzenia w terminie określonym w art. 94 ust. 3 u.s.g., albo jeżeli są one aktem prawa miejscowego” (art. 147 § 2 p.p.s.a.). „Jeżeli nie stwierdzono nieważności uchwały lub zarządzenia z powodu upływu terminu określonego w § 2, a istnieją przesłanki stwierdzenia nieważności, sąd administracyjny orzeka o ich niezgodności z prawem” (art. 147 § 3 p.p.s.a.).

Mając na uwadze, że zaskarżona uchwała, niebędąca aktem prawa miejscowego, ewidentnie naruszała art. 34 u.s.o. i naruszenie to uzasadniało stwierdzenie jej nieważności, a jednocześnie upłynął rok od dnia jej podjęcia, sąd na podstawie art. 147 § 3 i § 4 p.p.s.a. stwierdził, że jest ona niezgodna z prawem. O wykonalności uchwały orzeczono na podstawie art. 152 p.p.s.a.

O kosztach postępowania postanowiono w oparciu o § 2 pkt 3 w zw. z § 14 ust. 1 pkt 1 lit. c rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2018 r. poz. 1360 ze zm., zwanego dalej: r.o.r.p.). Stosownie do tych przepisów przyznano solidarnie skarżącym małżonkom Janowi Kowalskiemu i Annie Kowalskiej 200,00 zł oraz taką samą kwotę Piotrowi Nowakowi. Na kwotę tę złożyły się poniesione przez skarżących koszty postępowania niezbędne do celowego dochodzenia praw (§ 14 ust. 1 r.o.r.p.) stanowiące uiszczony wpis (100,00 zł) oraz opłatę od pełnomocnictwa (15,00 zł). Dodatkowo, w ramach zasądzonych kosztów, tytułem wynagrodzenia radcy prawnego przyznano skarżącym kwotę 85,00 zł (osiemdziesiąt pięć złotych).

(podpis) (podpis) (podpis)

Wzór opracowano na podstawie wyroku z 15 marca 2022 r., II SA/Kr 123/22, WSA w Krakowie.