Wyrok sądu administracyjnego

II SA/Wr 245/23

 

Wyrok

 

w imieniu Rzeczypospolitej Polskiej

 

15 marca 2024 r.

Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu

w składzie następującym:

Przewodniczący: Sędzia NSA Jan Kowalski (spr.)

Sędziowie: Sędzia WSA Anna Nowak,

Sędzia WSA Piotr Wiśniewski

Protokolant: st. sekretarz sąd. Maria Zielińska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 10 marca 2024 r.

sprawy ze skargi Adama Małeckiego

na bezczynność Wojewody Dolnośląskiego

w przedmiocie stwierdzenia nieważności decyzji:

1) stwierdza, że organ dopuścił się bezczynności w zakresie rozpoznania wniosku Adama Małeckiego z 15 stycznia 2023 r.;

2) stwierdza, że bezczynność organu miała miejsce z rażącym naruszeniem prawa;

3) oddala wniosek o wymierzenie organowi grzywny;

4) zasądza od Wojewody Dolnośląskiego na rzecz skarżącego kwotę 1500 zł (jeden tysiąc pięćset złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Jan Kowalski Anna Nowak, Piotr Wiśniewski

(podpis) (podpis) (podpis)

 

Uzasadnienie

Decyzją z 1 lutego 2023 r., nr DOŚ-I.7821.1.2023, Wojewoda Dolnośląski udzielił Tomaszowi Nowakowi pozwolenia na budowę wiaty garażowej przy zakładzie produkcji mebli na działce nr 123/4, obręb Krzyki, we Wrocławiu, przy ul. Legnickiej 5.

Pismem z 15 lutego 2023 r. Adam Małecki, właściciel działki sąsiadującej z inwestycją nr 124/4, zwrócił się do Wojewody Dolnośląskiego o wskazanie, na jakiej podstawie na działce nr 123/4 zrealizowano wiatę garażową, o wyjaśnienie, dlaczego nie otrzymał pozwolenia związanego z tą inwestycją oraz czy udzielono inwestorowi decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach.

Pismem z 2 marca 2023 r. Wojewoda Dolnośląski wskazał, że na realizację wiaty garażowej inwestor otrzymał pozwolenie na budowę, natomiast Adam Małecki nie został uwzględniony jako strona w postępowaniu, ponieważ stwierdzono, że jego działka nie znajduje się w obszarze oddziaływania zrealizowanego obiektu. Dodał, że inwestor nie przedstawił wraz z wnioskiem decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach.

Wnioskiem z 15 stycznia 2023 r. Adam Małecki wystąpił do Wojewody Dolnośląskiego o stwierdzenie nieważności decyzji z 1 lutego 2023 r. ze względu na brak wymaganej prawem decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach.

Dnia 1 marca 2023 r. Adam Małecki złożył ponaglenie (na bezczynność) Wojewody w zakresie rozpoznania jego wniosku. Następnie, po dwóch miesiącach wyczekiwania, dnia 1 maja 2023 r. Adam Małecki złożył skargę na bezczynność Wojewody Dolnośląskiego, wskazując, że pomimo upływu terminu określonego w art. 35 § 3 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego [t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 775, zwanej dalej: k.p.a.] jego wniosek nie został rozpoznany. W skardze wniósł o wymierzenie organowi grzywny.

W odpowiedzi na skargę Wojewoda Dolnośląski wniósł o umorzenie postępowania i wskazał, że 5 maja 2023 r. załatwił sprawę, wydając decyzję o stwierdzeniu nieważności pozwolenia na budowę z 1 lutego 2023 r.

WOJEWÓDZKI SĄD ADMINISTRACYJNY ZWAŻYŁ, CO NASTĘPUJE:

Skarga okazała się zasadna.

Zgodnie z art. 149 § 1 i 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 329, zwanej dalej: p.p.s.a.), sąd, uwzględniając skargę na bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania przez organy w sprawach określonych w art. 3 § 2 pkt 1–4 albo na przewlekłe prowadzenie postępowania w sprawach określonych w art. 3 § 2 pkt 4a:

1) zobowiązuje organ do wydania w określonym terminie decyzji, postanowienia albo do dokonania czynności;

2) zobowiązuje organ do stwierdzenia albo uznania uprawnienia lub obowiązku wynikających z przepisów prawa;

3) stwierdza, że organ dopuścił się bezczynności lub przewlekłego prowadzenia postępowania.

Jednocześnie sąd stwierdza, czy bezczynność organu lub przewlekłe prowadzenie postępowania przez organ miały miejsce z rażącym naruszeniem prawa (art. 149 § 1a p.p.s.a.). Sąd w przypadku, o którym mowa w § 1, może ponadto orzec z urzędu albo na wniosek strony o wymierzeniu organowi grzywny w wysokości określonej w art. 154 § 6 lub przyznać od organu na rzecz skarżącego sumę pieniężną do wysokości połowy kwoty określonej w art. 154 § 6 (art. 149 § 2 p.p.s.a.).

W tym miejscu należy wyjaśnić, że jeszcze stosunkowo niedawno (przed nowelizacją p.p.s.a., która weszła w życie 1 czerwca 2017 r.) w sytuacji, która wystąpiła w niniejszej sprawie, a więc w sytuacji wydania decyzji przed rozpoznaniem skargi na bezczynność, sąd umarzał postępowanie w części obejmującej zobowiązanie organu do wydania decyzji (por. art. 149 § 1 Dz.U. z 2016 r. poz. 718 w brzmieniu sprzed nowelizacji, która weszła w życie 1 czerwca 2017 r.; zob. uchw. z 23 listopada 2016 r., II OPS 1/16, ONSAiWSA 2017/1/1).

Wprowadzona nowelizacja, która objęła również art. 149 p.p.s.a., wpłynęła na zmianę tej praktyki. Obecnie bowiem − zgodnie z cytowanym wyżej art. 149 § 1 pkt 3 p.p.s.a. – w sytuacji gdy z różnych przyczyn nie ma podstaw do zobowiązywania organu do jakichkolwiek działań, choć bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania wystąpiły – sąd może zawrzeć w wyroku adekwatne do tego orzeczenie i „stwierdzić, że organ dopuścił się bezczynności lub przewlekłego prowadzenia postępowania”.

W świetle powyższego sąd nie jest oczywiście zwolniony z wydania pozostałych rozstrzygnięć właściwych dla tego typu skargi, to jest orzeczenia o ewentualnym rażącym charakterze bezczynności oraz o wymierzeniu organowi grzywny (por. wyr. NSA z 15 marca 2018 r., I OSK 2155/17, LEX nr 2472909).

Na tle stanu faktycznego ustalonego w oparciu o akta administracyjne sprawy jest bezspornym, że wniosek Adama Małeckiego o stwierdzenie nieważności decyzji Wojewody Dolnośląskiego z 1 lutego 2023 r., nr DOŚ-I.7821.1.2023, został złożony w siedzibie Wojewody Dolnośląskiego 15 stycznia 2023 r. Dnia 1 marca 2023 r. skarżący złożył ponaglenie, 1 maja 2023 r. – skargę na bezczynność, natomiast 5 maja 2023 r. Wojewoda Dolnośląski załatwił wniosek Adama Małeckiego, wydając decyzję o stwierdzeniu nieważności pozwolenia na budowę nr DOŚ-I.7821.1.2023.

W pierwszej kolejności należy rozważyć, czy w dacie złożenia przez skarżącego skargi Wojewoda Dolnośląski pozostawał w bezczynności. Zdaniem sądu niewątpliwie nastąpiło przekroczenie terminu do załatwienia sprawy określonego w art. 35 § 3 k.p.a. Zgodnie z tym przepisem, załatwienie sprawy wymagającej postępowania wyjaśniającego powinno nastąpić nie później niż w ciągu miesiąca, a sprawy szczególnie skomplikowanej – nie później niż w ciągu dwóch miesięcy od dnia wszczęcia postępowania, w postępowaniu odwoławczym zaś – w ciągu miesiąca od dnia otrzymania odwołania. Sprawa miała charakter szczególnie skomplikowany, jednak Wojewoda Dolnośląski uchybił nawet maksymalnemu, dwumiesięcznemu, terminowi. Wydał bowiem decyzję dopiero po tym terminie i to – jak się wydaje – właśnie w reakcji na złożoną skargę.

Mając na uwadze powołany wyżej art. 149 § 1a p.p.s.a., ustalenie, że organ pozostawał w bezczynności, obliguje sąd do stwierdzenia, czy bezczynność ta miała miejsce z rażącym naruszeniem prawa. Zdaniem sądu, w niniejszej sprawie Wojewoda Dolnośląski nie naruszył rażąco przepisów o terminach załatwiania spraw w postępowaniu administracyjnym. Z rażącą bezczynnością mamy do czynienia przede wszystkim w sytuacji, gdy organ nie podejmuje żadnych czynności w celu rozpoznania sprawy albo też podejmuje je w sposób opieszały, poważnie przekraczając dopuszczalne terminy procedowania, a zaistniała bezczynność nie znajduje żadnego uzasadnienia.

W niniejszej sprawie Wojewoda nie wydał żądanej decyzji w terminie, jednak trudno postawić zarzut, że nie podejmował czynności w celu załatwienia sprawy. Z akt wynika, że istotne opóźnienie spowodowała konieczność ustalenia funkcjonalnego powiązania wiaty garażowej z istniejącym zakładem produkcji mebli.

Okoliczność ta miała później zasadnicze znaczenie dla ustalenia wymogu uzyskania przez inwestora decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, a w konsekwencji – także dla decyzji wydanej w postępowaniu nieważnościowym zainicjowanym przez skarżącego.

Z tych samych powodów sąd nie uznał za zasadne wymierzać Wojewodzie Dolnośląskiemu grzywny. Podejmowane przez organ działania w celu załatwienia sprawy nie były wystarczająco sprawne, jednak w ostateczności całokształt sprawy, zwłaszcza pisemnego wystąpienia do Ministra Infrastruktury oraz biegłego sądowego, świadczą o tym, że organ czynił starania, aby wydać decyzję w ustawowym terminie. Nie bez znaczenia jest również to, że krótko po wniesieniu skargi wniosek Adama Małeckiego został załatwiony.

Mając to wszystko na uwadze, sąd na podstawie art. 149 § 1 pkt 3 p.p.s.a. stwierdził, że organ dopuścił się bezczynności lub przewlekłego prowadzenia postępowania, zgodnie z art. 149 § 1a i 2 p.p.s.a., stwierdził, że zaistniała bezczynność nie miała miejsca z rażącym naruszeniem prawa i oddalił wniosek o wymierzenie organowi grzywny.

O kosztach postępowania postanowiono w oparciu o art. 200 p.p.s.a. w zw. z § 14 ust. 1 pkt 1 lit. c rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 2141, zwanego dalej: rozp.).

Stosownie do tych przepisów przyznano skarżącemu 1500 zł. Na kwotę tę złożyły się poniesione przez niego koszty postępowania niezbędne do celowego dochodzenia praw (art. 200 p.p.s.a.) stanowiące uiszczony wpis (1000 zł) oraz opłatę od pełnomocnictwa (50 zł). Dodatkowo, w ramach zasądzonych kosztów, tytułem wynagrodzenia radcy prawnego przyznano skarżącemu kwotę 450 zł (§ 14 ust. 1 pkt 1 lit. c rozp.).

Jan Kowalski Anna Nowak, Piotr Wiśniewski

(podpis) (podpis) (podpis)