Zasady rachunkowości

Załącznik Nr 1 do Zarządzenia Nr 12/2023 z dnia 30.06.2023

Zasady wyceny aktywów i pasywów oraz ustalania i rozliczania wyniku finansowego

I. Zasady wyceny aktywów i pasywów oraz ustalania wyniku finansowego

1. Środki trwałe oraz wartości niematerialne i prawne, w zależności od tego, w jaki sposób zostały przyjęte (nabyte, wytworzone, otrzymane w formie darowizny), wycenia się według (wybrać sposób wyceny stosowany w jednostce):

1) cen nabycia;

2) kosztów wytworzenia;

3) ceny sprzedaży takiego samego lub podobnego przedmiotu.

Wyceny według ceny sprzedaży takiego samego lub podobnego przedmiotu dokonuje się, jeżeli nie jest możliwe ustalenie ceny nabycia składnika aktywów, w szczególności przyjętego nieodpłatnie, w tym w drodze darowizny.

Środki trwałe stanowiące własność Szkoła Podstawowa nr 2 w Warszawie lub Szkoła Podstawowa nr 2 w Warszawie otrzymane na podstawie decyzji właściwego organu są wyceniane w wartości określonej w tej decyzji.

2. Zgodnie z art. 28 ust. 1 pkt 1 Ustawy o rachunkowości na dzień bilansowy środki trwałe oraz wartości niematerialne i prawne wycenia się według cen nabycia lub kosztów wytworzenia, lub wartości przeszacowanej (po aktualizacji wyceny środków trwałych), pomniejszonych o odpisy amortyzacyjne lub umorzeniowe, a także o odpisy z tytułu trwałej utraty wartości.

3. Środki trwałe w budowie wycenia się w wysokości ogółu kosztów pozostających w bezpośrednim związku z ich nabyciem lub wytworzeniem.

4. Wartości niematerialne i prawne ujmuje się w księgach w cenie nabycia. Na dzień bilansowy wartość początkową pomniejszają odpisy amortyzacyjne (umorzeniowe), a także odpisy z tytułu trwałej utraty wartości.

5. Za wartości niematerialne i prawne uznaje się nabyte, nadające się do gospodarczego wykorzystania w dniu przyjęcia do używania:

1) autorskie prawa majątkowe, koncesje,

2) nabyte na potrzeby jednostki licencje do programów komputerowych o przewidzianym okresie użytkowania dłuższym niż rok, wykorzystane na potrzeby związane z działalnością.

6. Ewidencję szczegółową do konta syntetycznego wartości niematerialnych i prawnych prowadzi się w stosownej księdze pomocniczej.

7. W powyższej ewidencji nie ujmuje się wartości aktualizacji wersji programowych (upgrade), które zalicza się w 100% w koszty w momencie zakupu, ujmując je jako koszty innych usług.

8. Wartości niematerialne i prawne, również w pełni zamortyzowane, objęte licencjonowaniem, utrzymuje się w księgach rachunkowych przez cały okres ich użytkowania przez jednostkę, w tym programy komputerowe – przez okres, w którym są zainstalowane chociażby na jednym stanowisku komputerowym.

9. W przypadku nabycia środka trwałego w drodze darowizny lub w inny nieodpłatny sposób cenę stanowi wartość rynkowa, za którą przyjmuje się wartość z dnia nabycia, określoną na podstawie przeciętnych cen stosowanych w Warszawie w obrocie składnikami majątkowymi tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem ich stanu i stopnia zużycia, chyba że umowa darowizny albo umowa o nieodpłatnym przekazaniu określa tę wartość w niższej wysokości. Jeżeli środki trwałe nabyte tą drogą wymagają montażu; ich wartość powiększa się o wydatki poniesione na montaż.

10. Wartość początkową środków trwałych podwyższa się, jeżeli uległy ulepszeniu w wyniku przebudowy, rozbudowy, rekonstrukcji, adaptacji lub modernizacji – o sumę wydatków na ich ulepszenie.

11. W przypadku trudności w ustaleniu kosztu wytworzenia środka trwałego jego wartość początkową ustala Anna Kowalska, z uwzględnieniem cen rynkowych z dnia przekazania składnika do użytkowania, lub komisja powołana przez kierownika jednostki.

12. Do środków trwałych zalicza się rzeczowe aktywa o przewidywanym okresie ekonomicznej użyteczności dłuższym niż rok i wartości początkowej powyżej 10 000 zł – kompletne, zdatne do użytku i przeznaczone na potrzeby jednostki:

1) nieruchomości, w tym: prawo wieczystego użytkowania gruntów, budynki, budowle i melioracje;

2) kotły i maszyny energetyczne;

3) maszyny, urządzenia i aparaturę;

4) środki transportu;

5) urządzenia techniczne;

6) inne rzeczy.

(Z poniższych wariantów należy wybrać sposób właściwy dla jednostki)

(I wariant)

13. Składniki majątkowe, których cena nabycia lub koszt wytworzenia mieszczą się w kwocie powyżej 3500 zł do 10 000 zł i które są użytkowane dłużej niż 1 rok, zalicza się do pozostałych środków trwałych jako niskocenne środki trwałe, które są amortyzowane jednorazowo, z wyjątkiem składników majątkowych, które niezależnie od wartości zakupu nie są ujmowane w ewidencji niskocennych środków trwałych lub ewidencji środków trwałych, gdyż okres ich przewidywanego wykorzystania jest poniżej roku (są one traktowane jako materiały).

14. Składniki majątkowe, których cena nabycia lub koszt wytworzenia mieszczą się w kwocie do 3500 zł i od 1500 zł do 3500 zł, są traktowane przez jednostkę jak materiał. Przy zakupie obciążają one konto zużycia materiałów (analitycznie: wyposażenie) i są ujmowane odpowiednio, tj. od 1500 zł do 3500 zł, dodatkowo na koncie pozabilansowym.

(II wariant)

13. Umarza się jednorazowo i w całości zalicza w koszty w momencie przyjęcia do eksploatacji takie składniki majątkowe, jak:

1) książki i inne zbiory biblioteczne;

2) środki dydaktyczne służące procesowi dydaktyczno-wychowawczemu realizowanemu w szkołach i placówkach oświatowych;

3) odzież i umundurowanie;

4) meble i dywany;

5) inwentarz żywy;

6) pozostałe środki trwałe oraz wartości niematerialne i prawne o wartości nieprzekraczającej wielkości ustalonej w Rozporządzeniu Ministra Finansów dla których odpisy amortyzacyjne są uznawane za koszt uzyskania przychodu w 100% ich wartości w miesiącu oddania do używania.

(W Rozporządzeniu Ministra Finansów z 2022 roku w sprawie rachunkowości oraz planów kont dla jednostek budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych, jednostek oświaty, jednostek służby zdrowia, jednostek kultury oraz jednostek nauki mających siedzibę poza granicami Polski (t.j. Dz.U. 2022 poz. 1234) ustalono katalog powyższych składników majątkowych, które mogą być umarzane przez spisanie w koszty w miesiącu przyjęcia do użytkowania. Jeżeli zatem jednostka chce skorzystać z możliwości jednorazowego umarzania składników majątkowych wyszczególnionych w tym rozporządzeniu, musi określić w polityce rachunkowości, do których składników majątkowych stosuje tę zasadę. Powyższy wykaz należy dostosować do potrzeb i specyfiki jednostki)

15. Wartość początkowa środków trwałych i dotychczas dokonane odpisy umorzeniowe podlegają aktualizacji wyceny zgodnie z zasadami określonymi w odrębnych przepisach, a wyniki aktualizacji są odnoszone na fundusz.

16. Księgi inwentarzowe, z zastrzeżeniem ust. 17, prowadzi się dla pozostałych środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych umarzanych w 100%, których wartość jest nie niższa niż 3500 zł.

17. Bez względu na wartość księgi inwentarzowe prowadzi się dla następujących pozostałych środków trwałych (wymienić):

1) meble;

2) lampy stojące;

3) komputery;

4) maszyny do liczenia i kalkulatory;

5) sprzęt audiowizualny;

6) aparaty fotograficzne;

7) elektronarzędzia;

8) lodówki;

9) odkurzacze;

10) klimatyzatory;

11) aparaty telefoniczne i bezprzewodowe;

12) sprzęt elektroniczny;

13) drukarka

(Z poniższych wariantów należy wybrać sposób właściwy dla jednostki)

(I wariant – określony przez Rozporządzenie Ministra Finansów z 2022 roku w sprawie rachunkowości oraz planów kont dla jednostek budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych, jednostek oświaty, jednostek służby zdrowia, jednostek kultury oraz jednostek nauki mających siedzibę poza granicami Wielkiej Brytanii)

18. Środki trwałe oraz wartości niematerialne i prawne umarza się lub amortyzuje. Odpisów umorzeniowych lub amortyzacyjnych dokonuje się według zasad przyjętych przez jednostkę zgodnie z przepisami Ustawy o rachunkowości. Ustalając zasady umarzania lub amortyzacji, jednostka może przyjąć stawki określone w Rozporządzeniu Ministra Finansów albo stawki określone przez Ministerstwo Finansów albo Ministerstwo Edukacji.

(II wariant – zapisany przez jednostkę)

18. Środki trwałe oraz wartości niematerialne i prawne umarza się oraz amortyzuje przy zastosowaniu stawek określonych w Rozporządzeniu Ministra Finansów.

(Ministerstwo Finansów lub Ministerstwo Edukacji może określić inne stawki, ale powinien w tym zakresie kierować się ustaleniami Ustawy o rachunkowości)

19. Środki trwałe oraz wartości niematerialne i prawne umarza się i amortyzuje jednorazowo, w grudniu, za okres całego roku.

(Taką metodę mogą przyjąć jednostki zwolnione z podatku VAT oraz rozliczające podatek dochodowy jednorazowo za cały rok. Pozostałe jednostki robią to za okres, za który jest rozliczany podatek dochodowy)

20. Nowo przyjęte środki trwałe oraz wartości niematerialne i prawne umarza się oraz amortyzuje począwszy od miesiąca po miesiącu, w którym przyjęto je do używania.

21. Przy zakupie środków trwałych wysokocennych i niskocennych dokonuje się ewidencji poszczególnych przedmiotów pojedynczo, nie grupując ich/grupując je (np. meble – wybrać właściwy sposób), a w przypadku nabycia nieodpłatnie środków trwałych wysokocennych lub niskocennych dokonuje się ewidencji w takiej formie, w jakiej zostaną one przekazane.

22. Każdy środek trwały wysokocenny i niskocenny jest klasyfikowany zgodnie z Klasyfikacją Środków Trwałych.

23. Każdy środek trwały lub pozostały środek trwały ma numer inwentarzowy, powiązany z księgą inwentarzową prowadzoną dla składników wysokocennych i niskocennych lub tzw. księgą wyposażenia dla środków trwałych, wpisanych jednorazowo w koszty, które umieszcza się na koncie pozabilansowym.

24. Numer inwentarzowy, o którym mowa wyżej, na trwałe nanosi się na składniku majątkowym: naklejką lub grawerem.

(W przypadku zakupu programu do komputerowego do ewidencjonowania majątku dopuszcza się umieszczanie na składniku naklejki z numerem inwentarzowym celem dokonywania odczytów z wykorzystaniem czytników kodów kreskowych)

25. Za wartość początkową środka trwałego przyjmuje się:

1) kwotę należną sprzedawcy, bez podlegającego odliczeniu podatku VAT;

2) wszelkie koszty odsetek od zobowiązań rozłożonych na raty, jeżeli zostały naliczone do dnia przyjęcia środka trwałego do używania;

3) Prowizje wynikające z zakupu środka trwałego lub zaciągniętej pożyczki na ich zakup, które zostały naliczone do dnia przekazania środka trwałego do użytkowania;

4) Opłaty skarbowe, Opłaty notarialne, Opłaty sądowe i inne naliczone w związku z nabyciem środka trwałego do użytkowania;

5) koszty związane z zakupem naliczone do dnia przekazania środka trwałego do używania, a w szczególności: koszty transportu, załadunku, wyładunku, ubezpieczenia w drodze, montażu, a także remontu wykonanego przed dniem oddania środka trwałego do używania;

6) ewentualnie inne opłaty.

Wartość początkową powiększają koszty ulepszeń polegających na przebudowie, rozbudowie, modernizacji lub rekonstrukcji, które powodują, że wartość użytkowa tych środków po zakończeniu ulepszenia przewyższa posiadaną przy przyjęciu do używania wartość użytkową.

26. Kosztami wytworzenia w przypadku wytworzenia we własnym zakresie, za które uważa się koszty pozostające w bezpośrednim związku z wykonaniem (montażem, ulepszeniem) środka trwałego oraz koszty dostosowania budowlanego (montowanego, ulepszonego) środka trwałego do użytkowania, mogą być m.in.:

1) wartość zużytych składników rzeczowych i usług;

2) koszty wynagrodzenia za pracę wraz z narzutami na rzecz pracowników i innych osób zatrudnionych przy budowie;

3) inne koszty dające się zaliczyć do wartości wytwarzanych składników majątkowych.

Do kosztów wytworzenia nie zalicza się kosztów ogólnych.

27. Towary wycenia się według cen detalicznych pomniejszonych o odchylenia z tytułu marży i podatku VAT. Wartość zapasów korygują odchylenia, które są rozliczane na zapas i na rozchód zapasów na podstawie wskaźnika odchyleń. Tworzy się odpisy aktualizacyjne.

28. Materiały wycenia się według cen nabycia netto z uwzględnieniem ewentualnych odpisów aktualizacyjnych związanych z utratą wartości. Tworzy się odpisy aktualizacyjne.

(Z poniższych wariantów należy wybrać sposób właściwy dla jednostki)

(I wariant)

29. Zakupione materiały (artykuły biurowe) są bezpośrednio po zakupie zaliczane w ciężar właściwego konta kosztów (art. 17 ust. 2 pkt 4 Ustawy o rachunkowości). Na koniec roku przeprowadza się inwentaryzację niezużytych materiałów (artykułów biurowych) i wprowadza na stan zapasów, korygując koszty o wartość tego stanu pod datą 31.12.2023. W styczniu 2024, nie później niż pod datą 15.01.2024, odnosi się je odpowiednio w koszty.

(Rozwiązanie przyjęte w zależności od potrzeb – ten tryb jest wskazany dla szkół i przedszkoli, które nie mają rozbudowanej gospodarki materiałowej)

(II wariant)

29. Dla zakupionych materiałów (artykuły biurowe) prowadzi się ewidencję magazynową, w której dla każdego składnika ujmuje się obroty i stany w jednostkach naturalnych i pieniężnych (art. 17 ust. 2 pkt 1 Ustawy o rachunkowości).

(Rozwiązanie przyjęte w zależności od potrzeb – ten tryb jest wskazany dla jednostek, które mają rozbudowaną gospodarkę materiałową)

(III wariant)

29. Dla zakupionych materiałów (artykuły biurowe) prowadzi się ewidencję obrotów i stanów dla poszczególnych składników lub ich jednorodnych grup wyłącznie w jednostkach naturalnych (art. 17 ust. 2 pkt 2 Ustawy o rachunkowości). Wartość stanu wycenia się przynajmniej na koniec kwartału, za który następują rozliczenia z budżetem z tytułu podatku VAT, dokonane na podstawie danych rzeczywistych.

(Rozwiązanie przyjęte w zależności od potrzeb – ten tryb jest wskazany dla jednostek, któr