Zażalenie na postanowienie w przedmiocie zwrotu sprawy prokuratorowi

Warszawa, 2023-10-26

Kancelaria Adwokacka Lex Superior

w Warszawie

Kancelaria Adwokacka Lex Superior w WarszawieDział Karnyza pośrednictwemSąd Okręgowydla Warszawy w WarszawieWydział XII Karny

XII K 1234/23

Zażaleniena postanowienie w przedmiocie zwrotu sprawy Prokuratorowi Rejonowemu w celu usunięciaistotnych braków postępowania przygotowawczego

Jako obrońca oskarżonego Jana Kowalskiego, na podstawie art. 425 § 1 k.p.k., niniejszym zaskarżam postanowienie Sądu Okręgowego dla Warszawy w Warszawie, Wydział XII Karny z dnia 2023-10-20 w przedmiocie zwrotu sprawy Prokuratorowi Rejonowemu w celu uzupełnienia śledztwa.

Na zasadzie art. 427 § 1 i 2 k.p.k., zaskarżonemu postanowieniu zarzucam obrazę przepisów postępowania mającą wpływ na treść postanowienia, a mianowicie obrazę art. 344 § 1 k.p.k. w zw. z art. 345 k.p.k. wyrażającą się w zwrocie sprawy do Prokuratury po rozpoczęciu przewodu sądowego, pomimo iż żaden przepis Kodeksu postępowania karnego nie pozwala na dokonanie takiej czynności w takim momencie postępowania; przyjęcie za podstawę takiej czynności konieczności ponownego przeanalizowania przez Prokuratora możliwości zakwalifikowania czynu zarzuconego z innego przepisu, niż wynika to z przedmiotowego aktu oskarżenia, co jednak nie stanowi przesłanki dla zastosowania tej instytucji, zaś w oczywisty sposób narusza zasadę skargowości.

Wskazując na powyższe zarzuty, na podstawie art. 437 § 1 k.p.k., wnoszę o uchylenie zaskarżonego postanowienia.

Uzasadnienie

Zaskarżonym postanowieniem z dnia 2023-10-20 Sąd Okręgowy dla Warszawy w Warszawie, Wydział XII Karny postanowił zwrócić sprawę Prokuratorowi Rejonowemu w Warszawie celem usunięcia istotnych braków postępowania przygotowawczego poprzez ponowne przeanalizowanie zebranych w sprawie dowodów w równolegle prowadzonych sprawach XII K 123/22 i XII K 456/22, a zwłaszcza zeznań Adama Nowaka oraz Anny Wiśniewskiej oraz opinii biegłego sądowego z zakresu medycyny sądowej dr. Jana Zielińskiego złożonej w sprawie XII K 123/22, w kontekście obrażeń ciała, jakich doznał Marek Malinowski w wyniku zdarzenia zaistniałego w dniu 2023-01-15 na terenie klubu "Enigma" w Warszawie i mechanizmu ich powstania i możliwości zarzucenia oskarżonemu Janowi Kowalskiemu popełnienia innego czynu, niż to wynika z aktu oskarżenia.

Podstawową zasadą postępowania karnego wyrażoną w art. 10 § 1 k.p.k. jest zasada skargowości, zgodnie z którą podstawą dla wszczęcia sądowego postępowania karnego jest skarga uprawnionego oskarżyciela, którym w niniejszej sprawie jest Prokurator Rejonowy. Skarga uprawnionego oskarżyciela stanowi również nieprzekraczalny zakres prowadzonego postępowania sądowego – ramy podmiotowe (oskarżeni) i przedmiotowe (czyn i jego kwalifikacja prawna). Zgodnie z zasadą skargowości Sąd jest związany skargą oskarżyciela publicznego i wskazanym czynem zabronionym, którego taka skarga dotyczy, i jest zobowiązany do jej rozpoznania. Obowiązująca w polskim prawie karnym zasada skargowości oznacza, że żądanie uprawnionego oskarżyciela powinno zakreślić granice postępowania sądowego, sąd zaś z zasady nie może wykraczać poza granice oskarżenia. Dotychczas nie udało się skonstruować pozytywnego katalogu cech pozwalającego w nieomylny sposób przyjmować lub nie tożsamości czynu (vide wyrok SN z dnia 17 kwietnia 2002 r., V KKN 278/00). Sąd ma przy tym ograniczoną, treścią art. 399 k.p.k., możliwość modyfikacji opisu czy jego kwalifikacji prawnej, tak aby nie wyjść poza granice oskarżenia.

Jak to wskazał w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia Sąd Okręgowy za Przewodniczącym w Warszawie, modyfikacja kwalifikacji prawnej w niniejszej sprawie w kierunku przyjęcia kwalifikacji z art. 157 § 1 k.k. nie jest możliwa do dokonania w ramach niniejszego aktu oskarżenia. Dokonywanie zaś przez Sąd jakichkolwiek innych czynności do tego zmierzających poprzez polecenie Prokuratorowi Rejonowemu w Warszawie ponownego przeanalizowania zebranych w sprawie dowodów przez pryzmat możliwości zarzucenia oskarżonemu Janowi Kowalskiemu popełnienia innego czynu, niż to wynika z aktu oskarżenia, narusza zasadę skargowości i wkracza w ustawowo określone i zagwarantowane kompetencje innego organu, albowiem to wyłącznie Prokurator decyduje o tym, kogo i o jaki czyn ścigany z oskarżenia publicznego oskarży, a przez to Prokurator określa ramy przedmiotowe takiego oskarżenia. Jest to szczególnie istotne w sytuacji, gdy już w akcie oskarżenia Prokurator Rejonowy w Warszawie wskazał i obszernie opisał, dlaczego i z jakich powodów nie może zakwalifikować zachowania oskarżonych z innych przepisów Kodeksu karnego.

Sąd błędnie również zastosował w niniejszej sprawie instytucję przekazania sprawy Prokuratorowi z art. 344 § 1 k.p.k. Po pierwsze, art. 344 § 1 k.p.k. znajduje się w Kodeksie postępowania karnego w Dziale V „Postępowanie przed sądem pierwszej instancji” w Rozdziale 22 „Postanowienia w przedmiocie aktu oskarżenia” i przed kolejnymi rozdziałami: 23, 24, 25 i 26. Porównanie tytułów i treści kolejnych poszczególnych rozdziałów Działu V wskazuje, iż stanowią one chronologiczną ciągłość – kolejne następne rozdziały są konsekwencją poprzednich. Tym samym, instytucja przekazania sprawy do Prokuratury możliwa jest wyłącznie w ramach wstępnej kontroli aktu oskarżenia, a zatem jeszcze przed rozpoczęciem przewodu sądowego, a nie zaś, jak w niniejszym przypadku, po przeprowadzeniu niemalże całego postępowania dowodowego.

Podstawą prawną przekazania przez sąd sprawy Prokuratorowi w celu usunięcia istotnych braków postępowania przygotowawczego – jest przepis art. 344 § 1 k.p.k. zarówno wówczas, gdy postanowienie o przekazaniu sprawy zapada w wyniku inicjatywy Sądu w ramach wstępnej kontroli oskarżenia, jak i wtedy, gdy braki zostały ujawnione po doręczeniu oskarżonemu aktu oskarżenia i wyznaczeniu rozprawy, ale przed jej rozpoczęciem (art. 345 § 1 k.p.k.) (vide postanowienie SN z dnia 16 marca 2010 r., IV KK 18/10). Decyzja sądu o przekazaniu sprawy Prokuratorowi, zgodnie z treścią art. 345 § 1 k.p.k., powinna zapaść przed rozpoczęciem rozprawy. Sposób procedowania sądu po ujawnieniu w toku rozprawy istotnych braków postępowania przygotowawczego, normuje przepis art. 396 k.p.k., nie przewidując możliwości zwrotu sprawy Prokuratorowi. Art. 344 § 1 k.p.k. stanowi podstawę prawną przekazania przez sąd sprawy Prokuratorowi, gdy następuje to w wyniku inicjatywy Sądu w ramach wstępnej kontroli oskarżenia oraz w sytuacji, gdy braki zostały ujawnione po doręczeniu oskarżonemu aktu oskarżenia i wyznaczeniu rozprawy, ale przed jej rozpoczęciem. Zgodnie zaś z art. 388 k.p.k. – rozprawę główną rozpoczyna odczytanie aktu oskarżenia (vide postanowienie SN z dnia 29 września 2011 r., II KK 176/11).

Po drugie, przekazanie sprawy do Prokuratury na podstawie art. 344 § 1 k.p.k. służy do uzupełnienia śledztwa lub dochodzenia, jeżeli akta sprawy wskazują na istotne braki tego postępowania, zwłaszcza na potrzebę poszukiwania dowodów, zaś dokonanie niezbędnych czynności przez sąd powodowałoby znaczne trudności, zaś zwracając sprawę Prokuratorowi, sąd wskazuje kierunek uzupełnienia, a w razie potrzeby także odpowiednie czynności, jakie należy przedsięwziąć, czyli uzupełnienia zawartości akt takiego postępowania, w szczególności o określone dowody, a nie zaś o określoną ocenę zgromadzonych dowodów, do czego wyłączanie zmierza Sąd w zaskarżonym postanowieniu. Ustalenie przez sąd podczas rozprawy, na podstawie przeprowadzonych dowodów, że czyn zarzucony oskarżonemu w akcie oskarżenia został błędnie oceniony pod względem prawnym, nie uzasadnia przekazania sprawy Prokuratorowi do uzupełnienia postępowania przygotowawczego zgodnie z art. 344 § 1 k.p.k. w celu zakwalifikowania tego czynu z właściwego przepisu ustawy karnej, i to nawet wówczas, gdy prawidłowa kwalifikacja prawna czynu powodowała będzie zmianę właściwości sądu lub jego składu (vide wyrok SN z dnia 29 kwietnia 1974 r., II KR 71/74).

Ocena zebranego w toku postępowania przygotowawczego materiału dowodowego w kontekście braków tego postępowania dokonywana jest pod kątem jego kompletności, a nie wartości. Jest oczywiste, że nie sposób decydować o zwrocie sprawy w celu uzupełnienia braków postępowania bez odniesienia się do zarzutu oskarżenia. Niedopuszczalne jest jednak formułowanie takich merytorycznych ocen, które w istocie rzeczy uzewnętrzniają pogląd sądu na sprawę przed wydaniem orzeczenia. Żaden z przepisów prawa procesowego nie stwarza możliwości wymuszenia na Prokuratorze weryfikacji wyrażonych w akcie oskarżenia poglądów prawnych i zmiany opisu czynu poprzez przyjęcie, że pokrzywdzony jest inną osobą niż ustalił to Prokurator i nie temu służy przepis art. 344 § 1 k.p.k. (vide postanowienie SN z dnia 30 marca 2000 r., III KKN 653/99).

Po trzecie, zastosowanie przez Sąd instytucji przekazania sprawy do Prokuratury na podstawie art. 344 § 1 k.p.k. stanowi obejście normy art. 396 k.p.k., który wyłącza przekazanie sprawy do Prokuratury nawet, gdy w sprawie występują istotne braki postępowania przygotowawczego i nawet gdy ich usunięcie przez sąd uniemożliwiałoby wydanie prawidłowego orzeczenia w rozsądnym terminie, gdy rozprawa w takiej sprawie jest już w toku.

Biorąc powyższe pod uwagę, wnoszę jak na wstępie.

AdwokatAnna Zielińska

Załącznik:– odpis zażalenia.