Decyzja w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji

ul. Słoneczna 12, 15-03-2023 r.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze

w Warszawie

II SA/Wa 1234/23

DECYZJA

Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Warszawie w składzie:

Anna Kowalska - przewodniczący,

Jan Nowak - członek,

Maria Wiśniewska - członek,

na podstawie art. 157 § 1 i art. 158 § 1 w zw. z art. 156 § 1 pkt 2 w zw. z art. 17 pkt 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2022 r. poz. 2000; dalej: k.p.a.), po rozpatrzeniu wniosku pana Jana Zielińskiego, zam. w Krakowie, ul. Kwiatowa 7, o stwierdzenie nieważności dwóch decyzji wydanych z upoważnienia Dyrektora Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Warszawie

orzeka:

odmówić stwierdzenia nieważności decyzji, wydanych z upoważnienia Dyrektora Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Warszawie, o nr:

1) MOPS/Wa 5678/22, z 20-01-2022 r., przyznającej zasiłek celowy na dofinansowanie do zakupu leków, opału, żywności, odzieży, obuwia, podręczników szkolnych, biletu miesięcznego na komunikację miejską, na okres od lutego do kwietnia 2022 r.,

2) MOPS/Wa 9012/22, z 15-05-2022 r., przyznającej zasiłek celowy na zakup okularów korekcyjnych.

Uzasadnienie

Wnioskiem z 10-02-2023 r. pan Zieliński wystąpił do Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Warszawie o stwierdzenie nieważności, wskazanych wyżej, ostatecznych decyzji administracyjnych, pod zarzutem wydania ich z rażącym naruszeniem prawa.

W obszernym uzasadnieniu Skarżący wskazał, że ww. decyzje zostały wydane - w jego ocenie - na podstawie pisma Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Warszawie z 18-01-2022 r., nr MOPS/Wa/Int 123/22, Wytyczne dotyczące ustalania dochodu, w oparciu o które ustalany był dochód jego rodziny, z naruszeniem treści art. 8 ust. 3 pkt 3 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2022 r. poz. 615). To właśnie temu dokumentowi Skarżący zarzuca, że zawiera on nieprawdę, twierdząc, iż to na jego podstawie ustalono okoliczności faktyczne w sprawach zakończonych ww. decyzjami.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Warszawie, mając na uwadze fakt, że żądanie zostało skonstruowane dość ogólnie, pismem z 17-02-2023 r. zwróciło się z prośbą do Skarżącego o sprecyzowanie, które elementy ww. decyzji i w jaki sposób - w ocenie Wnioskodawcy - wskazują, że poszczególne decyzje wydane zostały bez podstawy prawnej lub z rażącym naruszeniem prawa.

W odpowiedzi Skarżący w piśmie z 24-02-2023 r. poinformował, że odpowiedź na zadane mu pytania jest zawarta we wniosku o stwierdzenie nieważności i odnosi się do wszystkich wymienionych decyzji w taki sam sposób.

Mając na uwadze wniosek oraz całokształt materiału dowodowego, Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Warszawie ustaliło i zważyło, co następuje:

W ocenie Skarżącego rażące naruszenie prawa w przedmiotowych sprawach polega na tym, że organ I instancji posłużył się przy wydawaniu ww. decyzji, wewnętrznym dokumentem, tzw. Wytyczne MOPS Warszawa, który - dodatkowo - zawierał informacje sprzeczne z treścią orzeczeń sądowych, na które się powoływał. Istotne w przedmiotowej sprawie jest to, że owe Wytyczne tyczyły się sposobu obliczania dochodu, ustalały wewnętrzny sposób postępowania organu w przypadkach tam określonych i były wydane "w związku z": wyrokiem NSA z dnia 15 stycznia 2021 r. II GSK 1234/20, oraz wyrokiem WSA w Warszawie z dnia 20 marca 2021 r., IV SA/Wa 4321/20. W istocie więc, w przedmiotowym piśmie, organ dokonał wykładni treści art. 8 ust. 3 pkt 3 ustawy o świadczeniach rodzinnych, sporządzonej dla potrzeb prowadzonych przez siebie postępowań. W ocenie Skarżącego wykładnia ta była błędna, co uznaje on za uzasadnienie rażącego naruszenia prawa przez organ, przy wydawaniu ww. decyzji.

Zarzut Skarżącego należy uznać za niezasadny.

Po pierwsze wskazać należy, że w żadnej z wymienionych wyżej decyzji organ I instancji nie powoływał się na pismo z 18-01-2022 r., nr MOPS/Wa/Int 123/22, Wytyczne dotyczące ustalania dochodu.

Po drugie, nawet jeśli organ faktycznie postępował zgodnie z treścią powyższego pisma, to stwierdzić należy, że zawierało ono jeden z przyjętych w orzecznictwie sądowym sposobów interpretacji treści art. 8 ust. 3 pkt 3 ustawy o świadczeniach rodzinnych.

Po trzecie wreszcie, organ miał prawo zastosować się do jednej z możliwych i pojawiających się w orzecznictwie sądowym interpretacji niejednoznacznego przepisu prawa w tym sensie, że nie można dziś uznać, że - podejmując skarżoną decyzję w oparciu o taką interpretację - dopuścił się działania z rażącym naruszeniem prawa.

Jak podkreśla się w nauce o postępowaniu administracyjnym, przedmiotem postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji jest sprawa procesowa, tj. "czy zaskarżona decyzja jest dotknięta jedną z wad wymienionych w art. 156 § 1 k.p.a." (por. B. Adamiak, Postępowanie administracyjne, Warszawa 2022/1, s. 456).

Ponadto, jak podkreśla się w utrwalonym od wielu lat orzecznictwie sądowoadministracyjnym: "rażące naruszenie prawa zachodzi tylko wówczas, gdy bez wątpliwości można stwierdzić istnienie oczywistej sprzeczności między treścią decyzji a przepisem prawa" (por. wyrok NSA w Warszawie z dnia 10 kwietnia 2022 r., II GSK 123/21, "OSP" 2022/3, s. 55).

Kwestia obliczania dochodu była - na przestrzeni okresu, w którym wydawane były skarżone decyzje - przedmiotem zróżnicowanej wykładni, przy niezmienionej treści normatywnej przepisu, również jeśli spojrzeć na wyroki sądów administracyjnych. I tak np. WSA w Warszawie w wyroku z dnia 15 stycznia 2020 r., IV SA/Wa 1234/19 LEX nr 3012345, uznał, że: "dochód należy obliczać uwzględniając wszystkie źródła przychodu". Natomiast w wyroku z dnia 20 marca 2020 r., IV SA/Wa 4321/19, ten sam sąd stwierdził, że: "dochód należy obliczać uwzględniając tylko te źródła przychodu, które mają charakter stały". Powyższe wskazuje, że treść art. 8 ust. 3 pkt 3 ustawy o świadczeniach rodzinnych dopuszczała i nadal dopuszcza możliwość rozbieżnej jego interpretacji. Natomiast - jak już wcześniej wskazano - zastosowanie przy wydaniu decyzji administracyjnej jednej z możliwych interpretacji przepisów prawa o niejednoznacznej treści nie może być uznane za rażące naruszenie prawa, o jakim mowa w art. 156 § 1 pkt 2 k.p.a., prowadzące do stwierdzenia nieważności decyzji.

W orzecznictwie sądowym wyraźnie wskazuje się, że "naruszenie prawa musi mieć charakter kwalifikowany, tj. rażący" (por. wyrok NSA w Warszawie z dnia 10 kwietnia 2022 r., II GSK 123/21 LEX nr 3012346).

Zarzut rażącego naruszenia prawa musi wynikać z przesłanek niebudzących wątpliwości. Tam natomiast, gdzie zastosowanie przepisu prawa wymaga jego interpretacji i subsumcji do konkretnego stanu faktycznego, nie może być mowy o rażącym naruszeniu prawa (por. B. Adamiak w: B. Adamiak, R. Kędziora, Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, Warszawa 2023, art. 156).

Kolegium nie dopatrzyło się też, aby skarżone decyzje w inny sposób, rażąco naruszały prawo. Dokonane przez Kolegium w toku postępowania ustalenia pozwalają na stwierdzenie, że ww. decyzjom, wydawanym z upoważnienia Dyrektora Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Warszawie, nie można zarzucić, że rażąco naruszają prawo w rozumieniu art. 156 § 1 pkt 2 k.p.a. Organ I instancji dokonał bowiem wykładni art. 8 ust. 3 pkt 3 ustawy o świadczeniach rodzinnych, a interpretacja tego przepisu w kontekście sposobu obliczania dochodu nie nosi znamion oczywistego naruszenia prawa.

W tych warunkach faktycznych i prawnych Kolegium orzekło jak w sentencji.

Decyzja jest ostateczna w administracyjnym toku instancji.

Pouczenie:

Stronie przysługuje prawo zwrócenia się do tutejszego Kolegium o ponowne rozpatrzenie sprawy w ciągu 14 dni od doręczenia decyzji.

W trakcie biegu terminu do wniesienia wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy strona może zrzec się prawa do wniesienia wniosku do organu administracji publicznej, który wydał decyzję. Z dniem doręczenia organowi administracji publicznej oświadczenia o zrzeczeniu się prawa do wniesienia wniosku decyzja staje się ostateczna, prawomocna i podlega wykonaniu.

Strona może wnieść na decyzję skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, bez skorzystania z prawa do zwrócenia się do organu, który wydał rozstrzygnięcie o ponowne rozpatrzenie sprawy.

Skargę wnosi się, pod zarzutem naruszenia prawa, za pośrednictwem Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Warszawie, ul. Marszałkowska 1, w ciągu 30 dni od dnia otrzymania decyzji.

Od skargi w sprawach z zakresu świadczeń rodzinnych pobierany jest wpis stały. Wpis stały w sprawach skarg dotyczących świadczeń rodzinnych, bez względu na przedmiot sprawy, pobiera się w wysokości 200 zł.

Stronie, na jej wniosek złożony przed wszczęciem lub w toku postępowania sądowoadministracyjnego, może być przyznane prawo pomocy. Wniosek ten wolny jest od opłat sądowych.

Obowiązku uiszczenia kosztów sądowych, w tym ww. wpisu, nie ma strona, której przyznane zostało prawo do pomocy w postępowaniu przed sądem administracyjnym, w zakresie określonym w prawomocnym postanowieniu o przyznaniu tego prawa.

Prawo pomocy obejmuje zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie adwokata, radcy prawnego, rzecznika patentowego lub doradcy podatkowego.

Ustanowienie adwokata, radcy prawnego, rzecznika patentowego lub doradcy podatkowego w ramach prawa pomocy jest równoznaczne z udzieleniem pełnomocnictwa.

Jeżeli strona we wniosku wskazała adwokata, radcę prawnego, rzecznika patentowego lub doradcę podatkowego, Okręgowa Rada Adwokacka, Krajowa Izba Radców Prawnych, Polska Izba Rzeczników Patentowych lub Krajowa Izba Doradców Podatkowych, w miarę możliwości i w porozumieniu ze wskazanym adwokatem, radcą prawnym, rzecznikiem patentowym lub doradcą podatkowym, wyznaczy adwokata, radcę prawnego, rzecznika patentowego lub doradcę podatkowego wskazanego przez stronę.

Prawo pomocy może być przyznane w całości lub w części.

Prawo pomocy w całości obejmuje zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie adwokata, radcy prawnego, rzecznika patentowego lub doradcy podatkowego, a prawo pomocy w części obejmuje zwolnienie tylko od opłat sądowych w całości lub w części albo tylko od wydatków, albo od opłat sądowych i wydatków lub obejmuje tylko ustanowienie adwokata, radcy prawnego, rzecznika patentowego lub doradcy podatkowego.

Zwolnienie od kosztów sądowych może polegać na ich obniżeniu.

Przyznanie prawa pomocy osobie fizycznej w całości następuje, gdy osoba ta wykaże, że nie jest w stanie ponieść kosztów postępowania bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny.

Przyznanie prawa pomocy osobie fizycznej w części następuje, gdy wykaże, że poniesienie pełnych kosztów postępowania spowodowałoby nadmierne trudności w zaspokojeniu potrzeb życiowych dla siebie i rodziny.

Prawo pomocy osobie prawnej, jednostce organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, może być przyznane w całości, gdy wykaże, że nie ma dostatecznych środków na poniesienie kosztów postępowania, a w części - gdy wykaże, że poniesienie pełnych kosztów postępowania poważnie nadwyrężyłoby jej finanse.

Adwokata, radcę prawnego, rzecznika patentowego lub doradcę podatkowego można ustanowić dla strony, która nie ma zdolności procesowej, ale nie dotyczy to adwokata, radcy prawnego, rzecznika patentowego lub doradcy podatkowego ustanowionego na podstawie przepisów o prawie pomocy.

Prawo pomocy nie przysługuje stronie w razie oczywistej bezzasadności jej skargi.

Przyznanie prawa pomocy nie zwalnia strony od obowiązku zwrotu kosztów postępowania, jeżeli obowiązek taki wynika z innych przepisów.

Przewodniczący: [PODPIS] Członkowie: [PODPIS] [PODPIS]

Otrzymują:

1) Jan Zieliński

2) Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Warszawie

3) Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie