Decyzja Samorządowego Kolegium Odwoławczego

Warszawa, 15.03.2024

Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Warszawie

Decyzja

Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Warszawie, na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 ustawy z 14.06.1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz.U. z 2021 poz. 735), zwanej dalej k.p.a., po rozpatrzeniu odwołania Firma Budowlana "Cegiełka" Sp. z o.o. od decyzji nr ZID/0014/23, którą nałożono na Firma Budowlana "Cegiełka" Sp. z o.o. karę pieniężną w wysokości 5400 zł za zajęcie pasa drogowego drogi ul. Marszałkowska 15, Warszawa, w związku z przekroczeniem terminu zajęcia określonego w zezwoleniu zarządcy drogi,

utrzymuje w mocy zaskarżoną decyzję.

Uzasadnienie

Decyzją z dnia 15.02.2023 r. organ pierwszej instancji nałożył na Firma Budowlana "Cegiełka" Sp. z o.o. karę pieniężną w wysokości 5400 zł za zajęcie pasa drogowego drogi ul. Marszałkowska 15, Warszawa, w związku z prowadzeniem robót budowlanych, z przekroczeniem terminu zajęcia określonego w zezwoleniu zarządcy drogi. W uzasadnieniu stwierdzono między innymi, że przez 18 dni (od dnia 20.01.2023 r. do dnia 06.02.2023 r.) Firma Budowlana "Cegiełka" Sp. z o.o. zajmowała bez zezwolenia zarządcy drogi 3 m2 pasa drogowego (chodnik).

W odwołaniu złożonym w ustawowo przewidzianym terminie skarżąca wskazała, że na przedłużenie terminu wykonania robót ponad wynikający z pierwotnego zezwolenia zarządcy drogi wpływ miał wykonawca, a samo zajęcie nie skutkowało żadnymi utrudnieniami w ruchu drogowym ani nie stanowiło naruszenia bezpieczeństwa ruchu drogowego.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Warszawie zważyło, co następuje.

Decyzją z dnia 10.01.2023 r. zezwolił Firma Budowlana "Cegiełka" Sp. z o.o. na zajęcie od dnia 12.01.2023 r. do dnia 18.01.2023 r. pasa drogowego (chodnik) drogi ul. Marszałkowska 15, Warszawa, w celu przeprowadzenia robót remontowych.

Firma Budowlana "Cegiełka" Sp. z o.o. w dniu 17.01.2023 r. wystąpiła o przedłużenie powyższego terminu zajęcia pasa drogowego, w konsekwencji czego Zarząd Dróg Miejskich w Warszawie, decyzją z dnia 19.01.2023 r., zezwolił Firma Budowlana "Cegiełka" Sp. z o.o. na zajęcie od dnia 20.01.2023 r. do dnia 25.01.2023 r. pasa drogowego (chodnik) drogi ul. Marszałkowska 15, Warszawa, w celu przeprowadzenia robót remontowych.

Podstawę orzekania w rozpoznawanej sprawie stanowi art. 40 ust. 12 pkt 2 ustawy z 21.03.1985 r. o drogach publicznych (Dz.U. z 2022 poz. 1693), zwanej dalej u.d.p., wedle którego za zajęcie pasa drogowego z prze-roczeniem terminu zajęcia określonego w zezwoleniu zarządcy drogi wymierza on, w drodze decyzji administracyjnej, karę pieniężną w wysokości dziesięciokrotności opłaty ustalanej zgodnie z art. 40 ust. 4-6 u.d.p. Stosownie do art. 40 ust. 1 u.d.p. zajęcie pasa drogowego na cele niezwiązane z budową, przebudową, remontem, utrzymaniem i ochroną dróg wymaga zezwolenia zarządcy drogi, wydanego w drodze decyzji administracyjnej. Zezwolenie to zgodnie z art. 40 ust. 2 pkt 1 u.d.p. dotyczy między innymi zajęcia pasa drogowego w celu prowadzenia robót w pasie drogowym. Zgodnie z definicją pojęcia pasa drogowego zawartą w art. 4 pkt 1 u.d.p. jest nim wydzielony liniami granicznymi grunt wraz z przestrzenią nad i pod jego powierzchnią, w którym są zlokalizowane droga oraz obiekty budowlane i urządzenia techniczne związane z prowadzeniem, zabezpieczeniem i obsługą ruchu, a także urządzenia związane z potrzebami zarządzania drogą.

Decyzja administracyjna wydana w sprawie, o której mowa w art. 40 ust. 12 u.d.p., ma charakter związany. Oznacza to, że właściwy organ - zarządca drogi publicznej, w przypadku ustalenia zaistnienia ustawowo określonych okoliczności, jest zobligowany do wymierzenia kary pieniężnej w wysokości ustalanej każdorazowo wedle zasad opisanych w art. 40 u.d.p. Według ugruntowanego stanowiska orzecznictwa sądów administracyjnych z art. 40 ust. 12 u.d.p. wynika, że nałożenie kary pieniężnej za zajęcie pasa drogowego bez zezwolenia jest obligatoryjne. Z ustawy o drogach publicznych nie wynikają jakiekolwiek dodatkowe warunki nałożenia omawianej kary oprócz stwierdzenia, że pas drogowy był zajmowany bez zezwolenia. Kara administracyjna z reguły jest karą związaną z wystąpieniem określonego skutku, niepożądanego przez ustawodawcę, i do jej nałożenia stwierdzenie winy jest zbędne (zob. wyrok NSA z 12.05.2021 r., II GSK 215/21, LEX nr 3245121). Mając na względzie brzmienie art. 40 ust. 12 pkt 2 u.d.p., wystarczającą przesłanką uzasadniającą wymierzenie kary pieniężnej jest ustalenie przez zarządcę drogi faktu zajmowania pasa drogowego z przekroczeniem terminu zajęcia określonego w zezwoleniu zarządcy drogi.

Postępowanie w przedmiocie wymierzenia kary pieniężnej z tytułu zajęcia pasa drogowego w okolicznościach określonych w art. 40 ust. 12 u.d.p. jest postępowaniem w sprawie indywidualnej, o którym mowa w art. 1 pkt 1 k.p.a. Z takiej kwalifikacji prawnej wskazanego rodzaju sprawy wynika konieczność przestrzegania, przy jej rozpatrywaniu, zasad wynikających z przepisów tego aktu. W szczególności na właściwym organie ciąży obowiązek realizacji zasady prawdy materialnej wyrażonej w art. 7 w zw. z art. 77 § 1 i art. 80 k.p.a. Zgodnie z tą zasadą organ administracji publicznej ma obowiązek podjąć wszelkie kroki niezbędne do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz do załatwienia sprawy, przez co rozumie się zebranie w sposób wyczerpujący i rozpatrzenie całego materiału dowodowego, a także ocenę na podstawie jego całokształtu, czy dana okoliczność została udowodniona. Na zarządcy drogi, jako organie właściwym w sprawach, o których mowa w art. 40 ust. 12 u.d.p., ciąży zatem prawny obowiązek wyczerpującego zebrania materiału dowodowego i ustalenia stanu faktycznego rozpatrywanej sprawy administracyjnej, w tym przede wszystkim ustalenia, czy doszło do zajęcia pasa drogowego w okolicznościach opisanych w art. 40 ust. 12 u.d.p., a następnie ustalenie podmiotu zajmującego, rodzaju, terminu oraz powierzchni zajęcia pasa drogowego w okolicznościach wskazanych w art. 40 ust. 12 pkt 1-3 u.d.p.

Mając zatem na względzie powyższe, konieczne jest ustalenie kluczowych w przedmiotowej sprawie okoliczności: powierzchni samowolnie zajętego pasa drogowego oraz liczby dni zajmowania pasa drogowego. Nie powinno budzić wątpliwości, że oba czynniki - jako mające bezpośredni wpływ na wysokość kary - powinny zostać ustalone ze szczególną starannością oraz z poszanowaniem wskazanych wyżej zasad postępowania dowodowego ustalonych w kodeksie postępowania administracyjnego.

Przenosząc poczynione uwagi na grunt rozpoznawanej sprawy, spostrzec zatem należy, że w niniejszej sprawie wyżej wymienione newralgiczne okoliczności ustalono bezspornie. Z akt przedmiotowej sprawy wynika, że Firma Budowlana "Cegiełka" Sp. z o.o. od dnia 26.01.2023 r. do dnia 06.02.2023 r. zajmowała bez zezwolenia zarządcy drogi 3 m2 pasa drogowego (chodnik) drogi ul. Marszałkowska 15, Warszawa, na cele niezwiązane z budową, przebudową, remontem, utrzymaniem i ochroną dróg, tj. ustawienie kontenera na odpady budowlane. Brak wymaganego prawem zezwolenia zarządcy drogi obejmującego zajęcie pasa drogowego od dnia 26.01.2023 r. do dnia 06.02.2023 r. w związku z umieszczeniem w pasie drogowym obiektu budowlanego niezwiązanego z potrzebami zarządzania drogami lub potrzebami ruchu drogowego, tj. kontenera na odpady o powierzchni rzutu poziomego 3 m2, skutkuje zatem po stronie Firma Budowlana "Cegiełka" Sp. z o.o. odpowiedzialnością, o której mowa w art. 40 ust. 12 pkt 2 u.d.p., i uzasadnia wymierzenie kary pieniężnej za zajęcie pasa drogowego bez zezwolenia zarządcy drogi.

Dokonując wymiaru kary pieniężnej, należało zastosować przepisy art. 40 ust. 12 pkt 2 u.d.p., a wysokość kary stanowi dziesięciokrotność opłaty ustalonej na podstawie art. 40 ust. 4 u.d.p., wedle którego opłatę za zajęcie pasa drogowego w celu, o którym mowa w art. 40 ust. 2 pkt 1 i 4 u.d.p., ustala się jako iloczyn liczby metrów kwadratowych zajętej powierzchni pasa drogowego, stawki opłaty za zajęcie 1 m2 pasa drogowego i liczby dni zajmowania pasa drogowego, przy czym zajęcie pasa drogowego przez okres krótszy niż 24 godziny jest traktowane jak zajęcie pasa drogowego przez jeden dzień.

Na podstawie powyższego stanu faktycznego, przy zastosowaniu stawki 6 zł wynikającej z § 5 uchwały Rady Miasta Stołecznego Warszawy z dnia 22.12.2022 r. w sprawie wysokości stawek opłat za zajęcie pasa drogowego Miasta Stołecznego Warszawy (Dz.Urz. Woj. Maz. 2023.1234), wysokość kary za zajęcie pasa drogowego stanowi zatem iloczyn: powierzchni zajęcia pasa drogowego - 3 m², liczby dni - 12 dni, stawki opłaty 6 zł oraz opisanego mnożnika (10x) i wynosi - 2160 zł (3 m2 x 12 dni x 6 zł x 10) = 2160 zł (wystąpił błąd w szablonie - poprawiona kwota).

Wobec powyższego Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Warszawie, stosownie do treści art. 138 § 1 pkt 1 k.p.a., utrzymało w mocy zaskarżoną decyzję (z uwzględnieniem korekty obliczeń - 2160 zł zamiast 5400 zł).

W ocenie składu orzekającego w przedmiotowej sprawie nie można odstąpić od nałożenia administracyjnej kary pieniężnej. W powyż-szym zakresie organ pierwszej instancji zajął zatem prawidłowe stanowisko (z uwzględnieniem korekty obliczeń).

Przede wszystkim do naruszenia prawa nie doszło bowiem wskutek działania siły wyższej (art. 189e k.p.a.). Ponadto w przedmiotowej sprawie trudno przyjąć, by waga naruszenia prawa była znikoma, a strona zaprzestała naruszania prawa (art. 189f § 1 pkt 1 k.p.a.). Należy bowiem w szczególności zwrócić uwagę na liczbę dni (12), w których zajmowano pas drogowy z przekroczeniem terminu określonego w zezwoleniu, oraz fakt, że strona miała świadomość konieczności posiadania zezwolenia zarządcy drogi na prowadzenie robót w pasie drogowym, a także miała świadomość o karze pieniężnej za zajęcie pasa drogowego z przekroczeniem terminu określonego w zezwoleniu (zob. pkt 5 pouczenia decyzji ZID/0010/23 z dnia 10.01.2023 r.).

Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Warszawie nie znajduje również podstaw do zastosowania w przedmiotowej sprawie art. 189f § 2 k.p.a. Odwołująca się jest bowiem profesjonalnym podmiotem, który powinien znać przepisy ustawy o drogach publicznych (i tak jest, jak wynika z akt sprawy), a złożenie wniosku o zezwolenie na zajęcie pasa drogowego nie powinno stanowić dla niej problemu (jak wskazano w odwołaniu, niezłożenie stosownego wniosku wynikało z niedopatrzenia).

Mając na względzie powyższe, orzeczono jak na wstępie.

Decyzja jest ostateczna.

Na decyzję służy skarga do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, za pośrednictwem Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Warszawie, w terminie 30 dni od dnia doręczenia decyzji stronie. Skarga powinna czynić zadość wymaganiom pisma w postępowaniu sądowym, a ponadto zawierać wskazanie zaskarżonej decyzji, oznaczenie organu, którego działania skarga dotyczy, oraz określenie naruszenia prawa lub interesu prawnego.

Wpis od skargi wynosi 200 zł.

Stronie, na jej wniosek złożony przed wszczęciem postępowania sądowoadministracyjnego lub w toku tego postępowania, może być przyznane prawo pomocy. Wniosek ten wolny jest od opłat sądowych. Wniosek składa się na urzędowym formularzu według ustalonego wzoru (urzędowe formularze udostępnia się nieodpłatnie w budynkach Naczelnego Sądu Administracyjnego oraz wojewódzkich sądów administracyjnych, a ponadto w Biuletynie Informacji Publicznej Naczelnego Sądu Administracyjnego oraz wojewódzkich sądów administracyjnych). Prawo pomocy obejmuje zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego.

.........................................................

Jan Kowalski

Samorządowego Kolegium Odwoławczego

Otrzymują:

1. Firma Budowlana "Cegiełka" Sp. z o.o., ul. Nowogrodzka 5, 00-511 Warszawa

2. Zarząd Dróg Miejskich w Warszawie, ul. Elektoralna 2, 00-139 Warszawa