Uzasadnienie wyroku

Sygn. akt I C 1234/23

UZASADNIENIE

Dnia 15 marca 2024 roku Anna Kowalska (powódka) wystąpiła przeciwko "Bud-Invest" Sp. z o.o. (pozwanemu) z pozwem o uchylenie kary nagany zastosowanej "za nieprawidłowe prowadzenie postępowania o wydanie pozwolenia na budowę obiektu hotelowego". O zastosowaniu tej kary powódkę zawiadomiono dnia 28 lutego 2024 roku. W uzasadnieniu powódka podniosła, że karę wymierzono jej za czyn niepodlegający w ogóle odpowiedzialności porządkowej przewidzianej w art. 108-113 k.p.

W odpowiedzi na pozew z dnia 10 kwietnia 2024 roku, pozwany wniósł o oddalenie powództwa.

Sąd ustalił, co następuje:

Powódka jest zatrudniona u pozwanego od dnia 1 września 2019 roku, ostatnio na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony z dnia 1 września 2021 roku, na pełen etat, ostatnio jako Starszy Specjalista ds. Pozwoleń Budowlanych w Dziale Prawnym.

dowód: dokumenty w aktach osobowych powódki - przy aktach sprawy

W styczniu 2024 roku powódka prowadziła i zakończyła postępowanie administracyjne w sprawie wydania pozwolenia na budowę budynku mieszkalnego wielorodzinnego u zbiegu ulic Mickiewicza i Słowackiego. Pozwany skontrolował prawidłowość prowadzenia tegoż postępowania. W ramach kontroli opinię prawną z dnia 10 lutego 2024 roku sporządził Radca Prawny pozwanego. Opiniujący uznał za bezpodstawną wydaną w toku postępowania decyzję o zawieszeniu postępowania.

dowód: zeznania powódki - k. 31, opinia prawna z dnia 10 lutego 2024 roku w aktach osobowych powódki - przy aktach sprawy

Dnia 17 lutego 2024 roku powódka złożyła pisemne wyjaśnienia, ustosunkowując się do zarzutów sformułowanych w opinii prawnej z dnia 10 lutego 2024 roku.

Dnia 28 lutego 2024 roku pozwany przygotował dokument zawiadomienia powódki o zastosowaniu kary nagany "za nieprawidłowe prowadzenie postępowania o wydanie pozwolenia na budowę budynku mieszkalnego wielorodzinnego przy ul. Mickiewicza i Słowackiego, co potwierdza opinia prawna z dnia 10 lutego 2024 roku, wydana przez Dział Prawny".

Zawiadomienie o zastosowaniu kary porządkowej doręczono powódce dopiero dnia 10 marca 2024 roku, czyli pierwszego dnia obecności w pracy, po zwolnieniu lekarskim trwającym od dnia 20 lutego 2024 roku.

dowód: zawiadomienie o udzieleniu kary nagany, pisma Działu Prawnego pozwanego - k. 81, 85-86 części B akt osobowych powódki - przy aktach sprawy, zeznania powódki - k. 31

Dnia 17 marca 2024 roku powódka - działając przez pełnomocnika - wniosła sprzeciw od kary nagany.

Sprzeciw ten został odrzucony, o czym zawiadomiono pełnomocnika powódki pismem datowanym na dzień 25 marca 2024 roku, a doręczonym dnia 28 marca 2024 roku.

dowód: sprzeciw, zawiadomienie o odrzuceniu sprzeciwu - k. 83 i n. części B akt osobowych powódki - przy aktach sprawy, ustalenia odnośnie do daty zawiadomienia pełnomocnika powódki - protokół rozprawy z dnia 5 maja 2024 roku - k. 31, akapit 4 i 5 od góry

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie:

- zeznań powódki - k. 31,

- dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy, w tym akt osobowych powódki.

Zeznaniom powódki Sąd dał wiarę w pełni, albowiem były one szczere, spójne i logiczne, a nadto korespondowały z dokumentami zgromadzonymi w aktach sprawy.

Dokumentom zgromadzonym w aktach sprawy Sąd dał wiarę w pełni, albowiem ich autentyczność i wiarygodność nie były kwestionowane przez strony, a Sąd nie znalazł podstaw, by czynić to z urzędu.

Sąd pominął dowód z przesłuchania pozwanego, albowiem ten pomimo prawidłowego wezwania do osobistego stawiennictwa na rozprawach dnia 20 kwietnia 2024 roku (zarządzenie - k. 5, zwrotka - k. 8) i dnia 5 maja 2024 roku (zarządzenie - k. 13v, zwrotka - k. 27) - nie stawił się w tych terminach bez usprawiedliwienia (protokoły rozpraw - k. 13, 30-31).

Sąd oddalił wniosek stron o przesłuchanie świadka Jana Nowakowskiego, albowiem ze względu na sposób rozstrzygnięcia sprawy (w aspekcie formalnym), zbędne było wyjaśnianie okoliczności, o których świadek miał zeznawać ("w jaki sposób powódka naruszyła przepisy porządkowe obowiązujące u pracodawcy").

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo okazało się zasadne.

Zgodnie z art. 108 § 1 k.p. - w wersji obowiązującej do dnia 21 sierpnia 2019 roku - za nieprzestrzeganie przez pracownika ustalonego porządku, regulaminu pracy, przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy oraz przepisów przeciwpożarowych pracodawca może stosować karę upomnienia lub nagany.

Zgodnie z art. 108 § 1 k.p. - w wersji obowiązującej od dnia 22 sierpnia 2019 roku - za nieprzestrzeganie przez pracownika ustalonej organizacji i porządku w procesie pracy, przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów przeciwpożarowych, a także przyjętego sposobu potwierdzania przybycia i obecności w pracy oraz usprawiedliwiania nieobecności w pracy, pracodawca może stosować karę upomnienia lub nagany.

Zgodnie z art. 109 k.p., kara nie może być zastosowana po upływie 2 tygodni od powzięcia wiadomości o naruszeniu obowiązku pracowniczego i po upływie 3 miesięcy od dopuszczenia się tego naruszenia. Kara może być zastosowana tylko po uprzednim wysłuchaniu pracownika. Jeżeli z powodu nieobecności w zakładzie pracy pracownik nie może być wysłuchany, bieg dwutygodniowego terminu przewidzianego w § 1 nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu do dnia stawienia się pracownika w pracy.

Zgodnie z art. 112 § 1 i 2 k.p., pracownik ukarany karą porządkową może w ciągu 7 dni od dnia zawiadomienia o ukaraniu wnieść sprzeciw, który jest rozpatrywany przez pracodawcę po rozpatrzeniu stanowiska reprezentującej pracownika zakładowej organizacji związkowej. Nieodrzucenie sprzeciwu w ciągu 14 dni od dnia jego wniesienia jest równoznaczne z uwzględnieniem sprzeciwu. Natomiast w razie odrzucenia sprzeciwu przez pracodawcę, ukarany pracownik może w ciągu 14 dni od dnia zawiadomienia o tym fakcie wystąpić do sądu pracy o uchylenie zastosowanej kary porządkowej.

Na wstępie ustalić należy datę zastosowania kary porządkowej. Można tutaj przyjąć co najmniej dwie daty: (1) 28 lutego 2024 roku - czyli datę przygotowania przez pozwanego pisma - zawiadomienia dla powódki o zastosowaniu kary, (2) 10 marca 2024 roku - czyli datę doręczenia powódce pisma z dnia 28 lutego 2024 roku.

Sąd zdecydowanie opowiada się za (2) drugą interpretacją. Jest ona ze wszech miar logiczna i dominuje w doktrynie. Zastosowanie kary porządkowej jest czynnością, która uzyskuje swą doniosłość prawną przez to, że zaistnieje w rzeczywistości prawnej, w stosunku prawnym pracodawca - pracownik. Zatem, aby czynność ta doszła do skutku, konieczne jest zawiadomienie pracownika o wymierzeniu mu kary. Zawiadomienie to jawi się zatem jako konieczny element kończący postępowanie w przedmiocie zastosowania kary porządkowej.

Dla porządku rozważań wskazać jednak należy, że "w doktrynie wyrażony został pogląd, że dniem nałożenia kary jest dzień, w którym pracodawca podpisał pismo o ukaraniu [J. Zieliński (w:) J. Zieliński, W. Muszalski, Kodeks pracy. Komentarz, s. 309]. Jest to jednak pogląd odosobniony, nieznajdujący wystarczającego oparcia w przepisach prawa, a przede wszystkim nieodpowiadający ogólnym zasadom i celom nakładania kar porządkowych. Ten pogląd dopuszcza tajne ukaranie pracownika, które pracodawca może ujawnić pracownikowi po dowolnie długim okresie.". (Kodeks pracy. Komentarz pod red. Z. Góreckiego, Wydawnictwo Prawnicze, Warszawa 2023, str. 345). Sąd w pełni podziela krytykę przytoczonego stanowiska J. Zielińskiego, wyrażoną w cytowanej wypowiedzi Z. Góreckiego.

Konkludując, datą wymierzenia powódce kary porządkowej nagany był dzień 10 marca 2024 roku, kiedy powódka otrzymała stosowne zawiadomienie.

Zastosowanie przez pozwanego kary porządkowej nagany było niezgodne z prawem co najmniej z trzech przyczyn.

Po pierwsze, powódka zakończyła postępowanie administracyjne, w którym pozwany dopatrzył się - zasadnie lub nie - uchybień, w styczniu 2024 roku. Już dnia 10 lutego 2024 roku Radca Prawny pozwanego sporządził opinię prawną, w której wskazał na - jak twierdzi - nietrafne decyzje podjęte przez powódkę w toku wzmiankowanego postępowania. Zatem zastosowanie kary porządkowej w dniu 10 marca 2024 roku nastąpiło ponad miesiąc po domniemanie wadliwym przeprowadzeniu postępowania. Tym samym pozwany przekroczył 3-miesięczny termin z art. 109 § 1 k.p. in fine, z upływem którego karalność każdego przewinienia pracowniczego ulega definitywnemu przedawnieniu.

Po wtóre, pozwany uchybił 2-tygodniowemu terminowi do zastosowania kary porządkowej liczonemu od powzięcia wiadomości o domniemanym naruszeniu obowiązku pracowniczego (art. 109 § 1 k.p. in principio). W rozpatrywanej sprawie termin ten zaczął bieg najpóźniej dnia 10 lutego 2024 roku, czyli w dniu przygotowania opinii prawnej przez Radcę Prawnego. 2-tygodniowy termin z art. 109 § 1 k.p. in principio upłynął zatem najpóźniej dnia 24 lutego 2024 roku.

Po trzecie, zważyć należy, że "pracownik ponosi odpowiedzialność porządkową tylko za naruszenie określonych obowiązków pracowniczych. Pracownicza odpowiedzialność porządkowa obejmuje czyny naruszające porządek pracy, przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy oraz przepisy przeciwpożarowe.

W art. 108 § 1 ustawodawca wymienił odrębnie naruszenie regulaminu pracy jako czyn rodzący odpowiedzialność porządkową pracownika. Nie jest to jednak rozszerzenie rodzajów obowiązków pracowniczych, za których naruszenie mogą być nakładane kary porządkowe. Regulamin pracy, zgodnie z art. 104 § 1, ustala organizację i porządek w procesie pracy oraz związane z tym prawa i obowiązki pracowników. Regulamin pracy nie może rozszerzyć odpowiedzialności porządkowej pracownika na czyny naruszające inne obowiązki niż przestrzeganie porządku pracy, przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy oraz przepisów przeciwpożarowych. Artykuł 1041 § 2 stanowi, że regulamin pracy powinien zawierać informację o karach stosowanych zgodnie z art. 108 z tytułu odpowiedzialności porządkowej pracowników. Wynika z tego jednoznacznie, że regulamin pracy nie może zawierać własnych, odbiegających od przepisów kodeksowych regulacji dotyczących odpowiedzialności porządkowej pracowników. Regulamin pracy wyłącznie konkretyzuje ogólnie określone w art. 108 § 1 obowiązki pracownicze, za których naruszenie mogą być nakładane kary porządkowe. Odrębne wymienienie w art. 108 § 1 naruszenia regulaminu było więc zbędne. (Kodeks pracy. Komentarz pod red. Z. Góreckiego, Wydawnictwo Prawnicze, Warszawa 2023, str. 342-343).

Bezsprzecznie, "nieprawidłowe prowadzenie postępowania o wydanie pozwolenia na budowę budynku mieszkalnego wielorodzinnego", nie stanowiło naruszenia "ustalonego porządku, regulaminu pracy, przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy oraz przepisów przeciwpożarowych". Niezwykle trafnie wywodził pełnomocnik powódki, że karę nagany nałożono na powódkę za wydanie decyzji o określonej treści, a nie za niesumienną pracę, zatem nałożenie kary było wyrazem merytorycznej oceny decyzji wydanej przez powódkę, a nie przejawem oceny sumienności jej pracy (oświadczenie pełnomocnika powódki - k. 30 u dołu).

Z powyższych względów Sąd uznał, że karę porządkową wymierzono powódce z ewidentnym, wręcz drastycznym naruszeniem wymogów formalnych. W tej sytuacji zbędne było merytoryczne badanie zarzutów stawianych powódce przez pozwanego, skądinąd formułowanych nadzwyczaj mgliście.

Mając powyższe na względzie, karę nagany z dnia 10 marca 2024 roku uchylono - pkt 1 wyroku.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. Wysokość kosztów zastępstwa procesowego powódki ustalono na podstawie § 11 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz.U. poz. 1805) - pkt 2 wyroku.

/-/ Sędzia

Z / Proszę:

1. odnotować

2. odpis wyroku + uzasadnienie:

- pełnomocnikowi pozwanego

3. za 14 lub z apelacją

12 czerwca 2024 roku