Katalog ryzyk naruszenia praw pacjenta

Poniższa lista stanowi zestawienie potencjalnych ryzyk w obszarze praw i uprawnień pacjenta. Została sporządzona w oparciu o przepisy prawa powszechnie obowiązującego oraz wytycznych i interpretacji Medicover i LUX MED. Może stanowić narzędzie do szybkiej analizy deficytów proceduralnych i być podstawą dla określenia priorytetów w kształtowaniu wewnętrznego systemu zarządzania jakością udzielania świadczeń i bezpieczeństwem pacjenta w szpitalu.

Wszystkie zawarte na liście pozycje wynikają z praktyki funkcjonowania podmiotów leczniczych. Część z nich to naruszenia, wobec których instytucje kontrolne często orzekały kary finansowe.

Lista jest przedstawiona zgodnie z katalogiem praw pacjenta.

Prawo pacjenta do świadczeń zdrowotnych

1. Nieprawidłowy proces przyjęcia pacjenta:

   • brak procedury identyfikacji tożsamości

   • ograniczenie sposobu rejestracji do osobistego stawiennictwa

   • ograniczona dostępność (np. brak możliwości dodzwonienia się)

   • błędy w ustalaniu kolejności przyjęć

   • brak procedury postępowania z pacjentem w stanie nagłym

   • prowadzenie triage przez osobę nieuprawnioną

   • brak procedury przyjęcia leków własnych pacjenta

   • informowanie pacjenta o konieczności przyniesienia własnych leków

   • brak procedur związanych z przyjęciem w sytuacji zagrożenia epidemicznego

2. Nieprawidłowości związane z procesem hospitalizacji i wypisu:

   • brak procedury wyników alarmowych

   • brak możliwości zasięgnięcia przez pacjenta opinii innego lekarza

   • niewłaściwa procedura odmowy udzielenia świadczenia zdrowotnego

   • brak procedur dla sytuacji szczególnych (awaria sprzętu, brak miejsca, itp.)

   • nieterminowe wydanie karty wypisu

   • naruszenie zasady kompleksowości udzielania świadczeń przy wypisie (brak wydanych recept, zleceń, odsyłanie do Centrum Medycznego Damiana)

Prawo pacjenta do informacji

1. W zakresie jakości udzielenia informacji:

   • niepełna informacja o stanie zdrowia

   • brak odnotowania w dokumentacji medycznej faktu poinformowania o stanie zdrowia

2. W zakresie dostępu do informacji:

   • niewłaściwa identyfikacja tożsamości osób uprawnionych do uzyskania informacji o stanie zdrowia pacjenta

   • brak procedury udzielenia informacji o stanie zdrowia na odległość

   • brak procedury udzielenia informacji osobie bliskiej pacjenta nieprzytomnego

   • przekazanie informacji osobie nieuprawnionej

   • odmowa przekazania informacji osobie uprawnionej

   • uzależnianie dostępu do informacji od osobistego stawiennictwa

   • uzależnianie przyjęcia upoważnienia do informacji o stanie zdrowia od formy pisemnej

Prawo do zgłaszania działań niepożądanych produktów leczniczych:

   • brak procedury zgłaszania działań niepożądanych produktów leczniczych

   • odmowa dokonania zgłoszenia na wniosek pacjenta

Prawo pacjenta do tajemnicy informacji z nim związanych:

   • udzielenie informacji nieuprawnionej osobie

   • brak warunków zapewniających poufność przy wymianie informacji objętych tajemnicą

   • omyłkowa wysyłka korespondencji papierowej lub elektronicznej zawierającej dane objęte tajemnicą do nieuprawnionego adresata

   • udzielenie informacji nieuprawnionej instytucji

Prawo pacjenta do wyrażenia zgody na udzielenie świadczeń zdrowotnych:

   • brak zgody w formie pisemnej, gdy jest wymagana

   • zgoda przyjęta od pacjenta w stanie zaburzonej świadomości

   • brak informacji o stanie zdrowia przekazanej przed odebraniem zgody

   • brak możliwości zadawania pytań przez pacjenta przed wyrażeniem zgody

   • zbyt długi okres 24 godzin czasu między udzieleniem informacji o stanie zdrowia a odebraniem zgody

   • przyjęcie zgody pisemnej w formie podpisu biometrycznego

   • odmowa udzielenia świadczenia w przypadku braku zgody pisemnej, gdy nie jest wymagana

   • niewłaściwie odebrana zgoda od pacjenta niemogącego się podpisać

   • formularz zgody po angielsku podpisany przez pacjenta nie znającego języka

   • zgoda przyjęta od osoby nieuprawnionej

   • brak podwójnej zgody przy świadczeniu udzielanemu pacjentowi w wieku 16 lat lub w przypadku pacjenta ubezwłasnowolnionego pozostającego w dobrym rozeznaniu

   • brak respektowania uprawnienia opiekuna faktycznego dziecka do wyrażenia zgody na badanie

   • brak procedury udzielania świadczeń pacjentowi niezdolnemu do wyrażenia zgody

Prawo do intymności i godności:

   • brak procedury rozpatrywania skarg pacjentów

   • niewłaściwe zachowanie personelu względem pacjenta (nieprofesjonalny język, dyskryminacja, agresja, niewłaściwe treści)

   • obecność osób nieuprawnionych podczas realizacji świadczenia

   • brak warunków zapewniających ochronę nagości pacjenta

   • błędy w stosowaniu przymusu bezpośredniego

   • brak procedury postępowania z pacjentem agresywnym i niebezpiecznym

   • brak realizacji prawa do leczenia bólu

   • brak realizacji prawa do godnego umierania

   • bezzasadna odmowa obecności osoby bliskiej podczas udzielania świadczenia

   • brak odnotowania w dokumentacji medycznej odmowy obecności osoby bliskiej podczas udzielania świadczenia

   • dyskryminacja w dostępie do świadczeń zdrowotnych (np. odmowa udzielenia świadczeń pacjentowi psychiatrycznemu, pacjentowi z cukrzycą, osobie transpłciowej)

   • niewłaściwe stosowanie monitoringu

Prawo do dokumentacji medycznej:

1. W obszarze prowadzenia dokumentacji medycznej:

   • błędy i braki w dokumentacji medycznej

   • niewłaściwa forma dokumentacji medycznej

   • równoległe przechowywanie dokumentacji medycznej w formie papierowej i elektronicznej

   • niekompletna dokumentacja medyczna

   • nieczytelna dokumentacja medyczna

   • brak zachowanej chronologii dokumentacji medycznej

   • błędne przypisanie dokumentacji medycznej niewłaściwemu pacjentowi

2. W obszarze przechowywania dokumentacji medycznej:

   • brak zapewnionego bezpieczeństwa poufności przechowywanej dokumentacji medycznej

   • brak stosownych rozwiązań z zakresu cyberbezpieczeństwa i RODO

   • brak procedury niszczenia dokumentacji medycznej po 20 latach przetwarzania

   • przechowywanie dokumentacji medycznej powyżej dopuszczalnego czasu

   • niewłaściwa archiwizacja dokumentacji medycznej

3. W obszarze udostępniania dokumentacji medycznej:

   • udostępnienie dokumentacji medycznej nieuprawnionej osobie

   • udostępnienie dokumentacji medycznej nieuprawnionej instytucji

   • odmowa udostępnienia dokumentacji medycznej uprawnionej osobie lub instytucji

   • omyłkowa wysyłka dokumentacji medycznej do niewłaściwego adresata

   • brak procedury udostępniania dokumentacji medycznej po śmierci pacjenta

   • niewłaściwa identyfikacja tożsamości osób uprawnionych do dostępu do dokumentacji medycznej

   • brak możliwości przekazania dokumentacji medycznej drogą elektroniczną

   • uzależnianie przyjęcia upoważnienia do dostępu do dokumentacji medycznej od formy pisemnej

   • nie respektowanie upoważnień dostępu do dokumentacji medycznej złożonych w innych placówkach ochrony zdrowia lub za pomocą IKP

   • zbyt długi tydzień oczekiwania na udostępnienie dokumentacji medycznej do wglądu

   • zbyt długi miesiąc oczekiwania na udostępnienie kopii dokumentacji medycznej

Prawo pacjenta do zgłoszenia sprzeciwu wobec opinii albo orzeczenia lekarza:

   • brak procedury zgłoszenia sprzeciwu wobec opinii albo orzeczenia lekarza

Prawo pacjenta do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego:

   • brak zapewnionego kontaktu telefonicznego

   • brak zapewnionego kontaktu korespondencyjnego

   • bezzasadne ograniczanie czasu odwiedzin

   • bezzasadne ograniczanie ilości osób odwiedzających

   • bezzasadne ograniczanie wstępu na oddział z uwagi na wiek lub stan zdrowia

   • bezzasadna odmowa sprawowania dodatkowej opieki pielęgnacyjnej

   • pobieranie dodatkowych opłat w związku ze sprawowaniem dodatkowej opieki pielęgnacyjnej

   • brak procedury odwiedzin na czas zagrożenia epidemicznego

   • brak procedury sprawowania dodatkowej opieki pielęgnacyjnej na okres zagrożenia epidemicznego

Prawo pacjenta do opieki duszpasterskiej:

   • brak dostępu do opieki duszpasterskiej zgodnej z wyznawaną przez pacjenta religią

Prawo pacjenta do przechowywania rzeczy wartościowych w depozycie:

   • brak procedury depozytu

   • zaginięcie przedmiotu z depozytu

   • wydanie depozytu osobie nieuprawnionej

   • wydanie depozytu osobie nieuprawnionej po śmierci pacjenta

   • brak procedury związanej z przedmiotami niebezpiecznymi

   • uszkodzenie przedmiotu w depozycie

   • brak procedury odebrania przedmiotów pacjentowi w stanie zaburzonej świadomości lub nieprzytomnemu

   • niebezpieczeństwo związane z zabezpieczeniem przedmiotów pacjenta (np. zakłucie igłą w ubraniu pacjenta)

   • niewłaściwe dokumentowanie depozytu