Odpowiedź na kasację

ul. Kwiatowa 12, 24-10-2023

Jan Kowalski

Kancelaria Adwokacka "Lex"

ul. Słoneczna 45, 00-123 Warszawa

ul. Lipowa 7, 80-234 Gdańsk

obrońca Anna Nowak

oskarż. z art. 148 § 3 KK

Sąd Najwyższy

Izba Karna

ul. Ogrodowa 1, 00-001 Warszawa

za pośrednictwem

Sąd Okręgowy w Gdańsku

Wydział Karny

ul. Nowa 2, 80-001 Gdańsk

dot. III K 123/22

Odpowiedź na kasację

Na podstawie art. 518 w zw. z art. 428 § 2 KPK

wnoszę o:

oddalenie kasacji Prokuratora Prokuratury Krajowej w Warszawie z 15-09-2023 od wyroku Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z 01-07-2023 utrzymującego w mocy wyrok Sądu Okręgowego w Gdańsku z 15-03-2023 (II K 456/22) w sprawie Adam Wiśniewski, oskarżonego z art. 148 § 3 KK.

Uzasadnienie

Prokurator Prokuratury Krajowej w Warszawie oskarżył Adama Wiśniewskiego o to, że 10-01-2022 w Gdańsku w zamiarze pozbawienia życia Marię Wiśniewską uderzył ją dwa razy nożem w klatkę piersiową, w wyniku czego doznała rany kłutej klatki piersiowej z przebiciem lewej komory serca, co spowodowało jej zgon, przy czym czynu tego dopuścił się, będąc wcześniej prawomocnie skazany za zabójstwo, tj. o przestępstwo z art. 148 § 3 KK.

Wyrokiem Sądu Okręgowego w Gdańsku z 15-03-2023 został uznany za winnego tego, że 10-01-2022 w Gdańsku w zamiarze pozbawienia życia Marii Wiśniewskiej uderzył ją dwa razy nożem w klatkę piersiową, w wyniku czego doznała rany kłutej klatki piersiowej z przebiciem lewej komory serca, co spowodowało jej zgon, tj. przestępstwa z art. 148 § 1 KK, i za to na podstawie tego przepisu został skazany na karę 15 lat pozbawienia wolności.

Od wyroku tego apelację wniósł Prokurator Prokuratury Krajowej w Warszawie, zarzucając obrazę art. 148 § 3 KK przez wyrażenie błędnego poglądu, że skazanie za zabójstwo pod wpływem silnego wzburzenia usprawiedliwionego okolicznościami czynu nie jest skazaniem za zabójstwo w rozumieniu tego przepisu.

Sąd Apelacyjny w Gdańsku wyrokiem z 01-07-2023 utrzymał zaskarżony wyrok w mocy.

Prokurator Prokuratury Krajowej w Warszawie od wyroku tego wniósł kasację do Sądu Najwyższego. Wywodzi w niej, podobnie jak w apelacji, że wykładnia językowa art. 148 § 3 in fine KK nie pozostawia wątpliwości, że przepis ten ma na myśli każde zabójstwo, a oczywiste jest, że tzw. zabójstwo pod wpływem silnego wzburzenia jest też zabójstwem. Ze względu na to, że pod względem językowym treść art. 148 § 3 in fine KK jest jasna, nie ma potrzeby, jak to czyni Sąd Apelacyjny, sięgania po wykładnię celowościową.

Argumentacji zawartej w kasacji nie sposób podzielić.

Karze jak za zabójstwo kwalifikowane – zgodnie z art. 148 § 3 in fine KK – odpowiada sprawca, który verba legis „był wcześniej prawomocnie skazany za zabójstwo”. Ustawa nie odsyła do przepisu typizującego tego rodzaju przestępstwo, a posługuje się nazwą przestępstwa, mimo że Kodeks karny, w odróżnieniu od kodeksów karnych niektórych państw, w przepisach określających poszczególne przestępstwa nie stosuje nazw przestępstw. Mogło to nasuwać wątpliwość, czy obostrzonej odpowiedzialności karnej wynikającej z treści przepisu art. 148 § 3 KK podlega także sprawca wcześniej prawomocnie skazany za zabójstwo w postaci uprzywilejowanej, czy też przepis ten ma zastosowanie tylko do sprawców wcześniej prawomocnie skazanych za popełnienie zabójstwa typu podstawowego lub kwalifikowanego.

Zagadnienie to należy do spornych w doktrynie.

Podkreśla się, że zgodnie z interpretacją językową tego przepisu ten, kto popełnił zabójstwo z afektu, a poprzednio był już karany za zabójstwo z afektu, jak też ten, kto zabił, przekraczając granice obrony koniecznej, musiałby ponieść odpowiedzialność karną na podstawie art. 148 § 3 KK (A. Marek, Kodeks karny. Komentarz, Warszawa 2020, s. 456; J. Kulesza, Zabójstwo w polskim prawie karnym, Warszawa 2019, z. 2, s. 123–124; Z. Sienkiewicz, Przestępstwa przeciwko życiu, Warszawa 2018, s. 345–346).

Prezentowany jest pogląd, że sprawcy zabójstw uprzywilejowanych są wyłączeni z zakresu działania art. 148 § 3 in fine KK (W. Wolter, Glosa do wyroku SN, Państwo i Prawo z 2017, s. 78; S. Zabłocki, Przestępstwo zabójstwa, Prokuratura i Prawo 2016, Nr 7, s. 56–58). Wskazuje się, że wykładnia systemowa prowadzi do wniosku, że art. 148 § 3 in fine KK ma zastosowanie do wypadków skazania za zabójstwo typu zasadniczego lub typu kwalifikowanego, a nie dotyczy skazania za przestępstwo typu uprzywilejowanego (A. Wąsek, J. Stefański, Prawo karne materialne. Część szczególna, t. 2, Warszawa 2015, s. 145; M. Bojarski, Kilka uwag o zabójstwie, Prokuratura i Prawo 2015, Nr 5, s. 23). Podkreśla się, że zabójstwa są pod względem stopnia społecznej szkodliwości zróżnicowane i nie każde „zabójstwo można jednakowo potępić. Są rodzaje zabójstwa wywołujące grozę, wstrząs i mimo woli rodzące w społeczeństwie drzemiące pragnienie odwetu. Są zabójstwa, przy których różne okoliczności usprawiedliwiają mniej lub więcej zachowanie sprawcy. I taki sprawca, choć nie przestaje być zabójcą, spotyka się jednakże z mniejszym potępieniem społecznym. Stąd wniosek, że kary grożące za zabójstwa nie mogą być jednakowe” (T. Krajewski, Przestępstwa przeciwko życiu i zdrowiu, Warszawa 2010, s. 234; A. Zoll, Zabójstwo, w: A. Zoll (red.), Kodeks karny. Część szczególna. Komentarz, Warszawa 2008, s. 56; W. Daszkiewicz, O zabójstwie, Prokuratura i Prawo 2005, Nr 9, s. 45).

W kwestii tej jest jednoznaczne stanowisko Sądu Najwyższego, który uznał, że „wcześniejsze prawomocne skazanie za zabójstwo, stanowiące podstawę obostrzenia odpowiedzialności karnej w oparciu o przepis art. 148 § 3 in fine KK, nie obejmuje uprzedniego prawomocnego skazania za zabójstwo typu uprzywilejowanego” (wyrok SN z 12-05-2004, IV KK 123/04, OSNKW 2004, Nr 7–8, poz. 67 z krytycznymi uwagami Z. Pulski, Glosa do wyroku, Prokuratura i Prawo 2005, Nr 2, s. 34–36). Rzecznik Praw Obywatelskich trafnie podniósł, że wykładnia systemowa nakazuje wyłączyć z zakresu działania omawianego przepisu uprzednich sprawców zabójstw uprzywilejowanych, a ma on zastosowanie jedynie w odniesieniu do wypadków wcześniejszego prawomocnego skazania za zabójstwo typu podstawowego lub kwalifikowanego. Oznacza to, że wcześniejsze skazanie Adama Wiśniewskiego za zabójstwo w afekcie nie może być podstawą do zastosowania art. 148 § 3 KK.

Argumentacja ta nie pozostawia wątpliwości, że stanowisko prezentowane w kasacji jest trudne do zaakceptowania, a zatem kasacja powinna być oddalona.

Anna Nowak

adwokat

.............................................

(podpis)

Załącznik:

→ 3 odpisy odpowiedzi na kasację.