Postanowienie o odmowie wszczęcia dochodzenia

(Prokuratura Rejonowa Warszawa Śródmieście)

Dnia 15.03.2024 r.

Sygn. akt: PR 1 Ds. 25/24

POSTANOWIENIEo odmowie wszczęcia dochodzenia

Anna Kowalska – prokurator Prokuratury Rejonowej Warszawa Śródmieście w Warszawie po zaznajomieniu się z aktamipostępowania prowadzonego w trybie art. 307 § 1 KPK o sygn. akt PR 1 Ds. 25/24 w sprawie o czyn z art. 216 § 1 KK

– na podstawie art. 60 § 1 a contrario, art. 305 § 1 w zw. z art. 325a § 2 KPK ,

postanowił:

odmówić wszczęcia dochodzenia w sprawie:

1) zaistniałego w dniu 10.02.2024 r. w Warszawie znieważenia Jana Nowaka słowamipowszechnie uznawanymi za obelżywe,

tj. o czyn z art. 216 § 1 KK,

– wobec stwierdzenia przestępstwa ściganego z oskarżenia prywatnego i braku interesu społecznego w objęciu ściganiem zurzędu czynu prywatnoskargowego (art. 60 § 1 KPK a contrario).

Uzasadnienie

W dniu 12.02.2024 r. Jan Nowak zawiadomił Prokuraturę Rejonową Warszawa Śródmieście w Warszawie o tym, że został znieważony słowami powszechnie uznawanymi za obelżywe.

W tej sprawie przeprowadzono czynności w trybie art. 307 § 1–3 KPK, podczas których przesłuchano w charakterze świadka zawiadamiającego.

Przesłuchany w charakterze świadka Jan Nowak zeznał, że Maria Wiśniewska – podczas kłótni znieważyła go słowamipowszechnie uznawanymi za obelżywe. Dodał, że to był pierwszy raz, kiedy w czasie kłótni został znieważony przez Marię Wiśniewską.

Zeznania świadka są spójne oraz logiczne i zasługują na danie im wiary. W tej sprawie ustalono następujący stan faktyczny.

Jan Nowak i Maria Wiśniewska są sąsiadami. Mieszkają w Warszawie przy ul. Polnej 10. W dniu 10.02.2024 r. doszło pomiędzy nimi do kłótni,podczas której Maria Wiśniewska znieważyła Jana Nowaka słowami powszechnie uznawanymi za obelżywe.

Należy zważyć, co następuje.

Wyzywanie słowami powszechnie uznawanymi za obelżywe zakwalifikowano jako zniewagę – czyn z art. 216 § 1 KK. Przestępstwo z art. 216 §1 KK jest przestępstwem – zgodnie z treścią art. 216 § 5 KK – ściganym z oskarżenia prywatnego, co oznacza, że ściganie tego przestępstwaustawodawca pozostawił pokrzywdzonemu, który może sam wnieść prywatny akt oskarżenia.

Stosownie do przepisu art. 60 § 1 KPK w sprawach o przestępstwa ścigane z oskarżenia prywatnego prokurator wszczyna postępowanie albowstępuje do postępowania już wszczętego, jeżeli wymaga tego interes społeczny. Postępowanie toczy się wówczas z urzędu (art. 60 § 2 KPK).

W Kodeksie karnym oraz Kodeksie postępowania karnego nie objaśniono pojęcia „interes społeczny”. W doktrynie wskazuje się, że interesspołeczny w ściganiu przestępstw prywatnoskargowych zachodzi wówczas, gdy czyn przestępny godzi bezpośrednio nie tylko w chronioneprawem interesy pokrzywdzonego, lecz także w dobra ogólne (M. Czekaj, Ingerencja prokuratora w sprawach o przestępstwa prywatnoskargowe,Prok. i Pr. 1999, Nr 7–8, s. 48), a inaczej mówiąc, gdy naruszone są jednocześnie i bezpośrednio dwa interesy: interes osobisty pokrzywdzonegoi interes całego społeczeństwa (M. Cieślak, Interes społeczny jako czynnik warunkujący prokuratorskie objęcie oskarżenia w sprawie prywatno-skargowej, PiP 1956, z. 12, s. 1054). W doktrynie wyróżniono trzy grupy okoliczności, których pojawienie się wpływa na powstanie „interesuspołecznego”:

1) szczególne okoliczności związane ze stroną podmiotową lub przedmiotową przestępstwa, a wśród nich:

a) okoliczności związane ze sposobem zachowania się sprawcy (np. chuligański charakter czynu, szczególnie złośliwy sposób działania,działanie w miejscu publicznym, wykorzystanie ułomności lub innych okoliczności związanych z ofiarą);

b) właściwości i warunki osobiste sprawcy (np. recydywista, alkoholik);

c) znaczna szkoda (w znaczeniu materialnym i moralnym);

2) związane z osobą pokrzywdzonego (bezradność osoby pokrzywdzonej uniemożliwiająca mu wykonywanie przysługujących jej uprawnień, np.kalectwo, zależność od sprawcy, trudny charakter sprawy);

3) naruszenie istotnych przepisów w trwającym postępowaniu prywatnoskargowym (K. Marszał, Ingerencja prokuratora w ściganie przestępstwprywatnoskargowych w polskim procesie karnym, Warszawa 1980, s. 32).

W przedmiotowej sprawie ww. okoliczności nie zachodzą.

Sprawa dotyczy jednorazowego incydentu zaistniałego między sąsiadami. Pokrzywdzony może samodzielnie realizować swoje uprawnienia. Niezachodzą żadne okoliczności uniemożliwiające pokrzywdzonemu korzystanie z przysługujących mu praw.

Należy podkreślić, że mimo odmowy wszczęcia postępowania z urzędu pokrzywdzony jest uprawniony do wystąpienia z prywatnym aktemoskarżenia przeciwko sprawcy przestępstwa. W takim przypadku, na żądanie pokrzywdzonego, materiały sprawy zostaną przesłane sądowi.

Należy nadmienić, że przedawnienie karalności przestępstw ściganych z oskarżenia prywatnego ustaje z upływem roku od czasu, gdypokrzywdzony dowiedział się o osobie sprawcy, nie później jednak niż z upływem 3 lat od czasu jego popełnienia (art. 101 § 2 KK).

W związku z powyższym postanowiono jak w sentencji.

Anna Kowalskaprokurator Prokuratury Rejonowej Warszawa Śródmieście

(Anna)

Pouczenie:

1. Na postanowienie przysługuje zażalenie do sądu właściwego do rozpoznania sprawy (art. 465 § 2 KPK). Na postanowienie o odmowiewszczęcia dochodzenia przysługuje zażalenie:

– pokrzywdzonemu;

– instytucji wymienionej w art. 305 § 4;

– osobie wymienionej w art. 305 § 4, jeżeli wskutek przestępstwa doszło do naruszenia jej praw (art. 306 § 1 w zw. z art. 325a § 2 KPK).Uprawnionym do złożenia zażalenia przysługuje prawo przejrzenia akt. W celu przejrzenia akt prokurator może udostępnić akta w postacielektronicznej (art. 306 § 1b KPK).

2. Sąd może utrzymać w mocy zaskarżone postanowienie lub uchylić je i przekazać sprawę prokuratorowi celem wyjaśnienia wskazanychokoliczności bądź przeprowadzenia wskazanych czynności (art. 330 § 1 KPK). Jeżeli organ prowadzący postępowanie nadal nie znajdujepodstaw do wniesienia aktu oskarżenia, wydaje ponownie postanowienie o umorzeniu postępowania lub odmowie jego wszczęcia. Postanowienieto podlega zaskarżeniu tylko do prokuratora nadrzędnego. W razie utrzymania w mocy zaskarżonego postanowienia pokrzywdzony, którydwukrotnie wykorzystał uprawnienia przewidziane w art. 306 § 1 i 1a, może w terminie miesiąca od doręczenia mu zawiadomienia opostanowieniu prokuratora nadrzędnego o utrzymaniu w mocy zaskarżonego postanowienia wnieść akt oskarżenia określony w art. 55 § 1 KPK(art. 330 § 2, art. 55 § 1 KPK). Akt oskarżenia wniesiony przez pokrzywdzonego powinien być sporządzony i podpisany przez adwokata, radcęprawnego albo radcę Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej, z zachowaniem warunków określonych w art. 332 i 333 § 1 KPK (art. 55§ 2 KPK). Inny pokrzywdzony tym samym czynem może aż do rozpoczęcia przewodu sądowego na rozprawie głównej przyłączyć się dopostępowania (art. 55 § 3 KPK).

3. W sprawach z oskarżenia prywatnego zażalenie na postanowienie prokuratora o odmowie wszczęcia lub o umorzeniu postępowaniaprzygotowawczego rozpoznaje prokurator nadrzędny, jeżeli postanowienie zapadło z uwagi na brak interesu społecznego w ściganiu z urzędusprawcy (art. 465 § 2a KPK).

4. Odmowa wszczęcia postępowania z urzędu nie zamyka w żaden sposób pokrzywdzonym drogi do dochodzenia przed sądem zaspokojeniastosownych roszczeń, ponieważ uprawnieni są oni do wystąpienia z prywatnym aktem oskarżenia przeciwko sprawcom przestępstwa. Na żądaniepokrzywdzonych, w przypadku wniesienia prywatnego aktu oskarżenia, materiały sprawy zostaną przesłane sądowi.

5. Zażalenie wnosi się w terminie zawitym 7 dni od daty doręczenia odpisu postanowienia (art. 460 KPK). Wniesienie zażalenia po tym terminiejest bezskuteczne (art. 122 § 1 i 2 KPK). Zażalenie wnosi się za pośrednictwem prokuratora, który wydał postanowienie (art. 428 § 1 w zw. z art.465 § 1 KPK).

Zarządzenie:

1. Na podstawie art. 100 § 4 w zw. z art. 106, art. 140 KPK odpis postanowienia doręczyć:

– pokrzywdzonemu: Jan Nowak – dane załącznik adresowy k. 1;

– pełnomocnikowi pokrzywdzonego: k. 5.

2. Na podstawie art. 305 § 4 w zw. z art. 325a § 2 KPK o odmowie wszczęcia dochodzenia zawiadomić:

– osobę lub instytucję państwową, samorządową lub społeczną, która złożyła zawiadomienie o przestępstwie;

– ujawnionego pokrzywdzonego.

Anna Kowalskaprokurator Prokuratury Rejonowej Warszawa Śródmieście

(15.03.2024, Anna)