Program instruktażu stanowiskowego elektromontera

PROGRAM INSTRUKTAŻU STANOWISKOWEGO – ELEKTROMONTER W ZAKŁADZIE PRZEMYSŁOWYM

1. Podstawy opracowania programu szkolenia dla elektromontera Przy opracowaniu tego programu szkolenia uwzględniono przepisy zapisane w następujących ustawach:

 z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy, w szczególności w Dziale IV – Obowiązki pracodawcy i pracownika oraz w Dziale X – Bezpieczeństwo i higiena pracy,

 z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 1376),

 z dnia 13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 102),

 z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 59),

 z dnia 24 czerwca 1983 r. o Społecznej Inspekcji Pracy (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 567).

 Uwzględniono tu także przepisy znajdujące się w poniższych rozporządzeniach:

 Rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 27 lipca 2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie bhp (Dz.U. nr 180, poz. 1860, z późn. zm.),

 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bhp (t.j. Dz.U. z 2003 r. nr 169, poz. 1650, z późn. zm.),

 Rozporządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 2067),

 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 2 września 1977 r. w sprawie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy (Dz.U. nr 31, poz. 147),

 Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 30 kwietnia 2009 r. w sprawie sposobu dokumentowania chorób zawodowych i skutków tych chorób (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 1034),

 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18 grudnia 2002 r. w sprawie szczegółowych zasad orzekania o stałym lub długotrwałym uszczerbku na zdrowiu, trybu postępowania przy ustalaniu tego uszczerbku oraz postępowania o wypłatę jednorazowego odszkodowania (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 1446),

 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 28 sierpnia 1997 r. w sprawie bhp przy urządzeniach energetycznych (t.j. Dz.U. z 2003 r. nr 139, poz. 1346),

 Rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 28 kwietnia 2003 r. w sprawie szczegółowych zasad stwierdzania posiadania kwalifikacji przez osoby zajmujące się eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci (Dz.U. nr 89, poz. 828, z późn. zm.),

 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie minimalnych wymagań dotyczących bhp w zakresie użytkowania maszyn przez pracowników podczas pracy (Dz.U. nr 129, poz. 844, z późn. zm.),

 Rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 30 października 2002 r. w sprawie zasadniczych wymagań dla maszyn (Dz.U. nr 191, poz. 1596, z późn. zm.),

 Rozporządzenia Ministra Spraw Wwnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz.U. nr 109, poz. 719),

 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie bhp podczas wykonywania robót budowlanych (Dz.U. nr 169, poz. 1650, z późn. zm.),

 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 14 marca 2000 r. w sprawie bhp przy ręcznych pracach transportowych oraz innych pracach związanych z wysiłkiem fizycznym (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 487),

 Rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 21 grudnia 2005 r. w sprawie środków ochrony indywidualnej oraz uchylenia dyrektywy 89/686/EWG (Dz.U. nr 259, poz. 2173),

 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie profilaktycznych posiłków i napojów (Dz.U. nr 60, poz. 279),

 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 25 sierpnia 2009 r. w sprawie wykazu prac uciążliwych, niebezpiecznych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet w ciąży i kobiet karmiących dziecko piersią (Dz.U. nr 139, poz. 1136),

 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 24 sierpnia 2004 r. w sprawie wykazu prac wzbronionych młodocianym i wa­runków ich zatrudniania przy niektórych z tych prac (t.j. Dz.U. z 2010 r. nr 49, poz. 294).

Uzupełniając zaproponowany tu program szkolenia, musicie Państwo uwzględnić swoje lokalne:

 zakładowe regulaminy pracy,

 instrukcje i procedury zakładowe,

 karty charakterystyki konkretnie stosowanych substancji i preparatów chemicznych (np. klejów do naprawy kabli, preparatów do czyszczenia itp.).

2. Cel szkolenia

Prace elektryków należą do prac specjalistycznych i w zasadzie wykonywane są wyłącznie przez osoby posiadające odpowiednie przygotowanie zawodowe potwierdzone egzaminami kwalifikacyjnymi. Elektrycy zatrudnieni w brygadach utrzymania ruchu wykonują prace, przy których występują zagrożenia powodowane nie tylko prądem elektrycznym, ale również:

 pochodzącymi od ruchomych części maszyn i urządzeń,

 związane z usytuowaniem stanowiska pracy na poziomie różnym od poziomu otoczenia,

 dźwiganiem czy

 czynnikami środowiska pracy takimi jak hałas, drgania oraz zapylenie.

Niestety wypadki przy pracy zdarzające się w tej grupie zawodowej wynikają często z powodu nieprzestrzegania podstawowych przepisów, zasad czy reguł bezpieczeństwa wymaganych przy pracach przy urządzeniach elektrycznych.

Inną, bardzo istotną, sprawą jest odpowiedzialność elektromonterów za bezpieczeństwo osób użytkujących sieci i urządzenia elektryczne eksploatowane w zakładzie pracy. Z powyżej wymienionych względów okresowe przypominanie elektromonterom wymagań bhp i sposobów bezpiecznego wykonywania prac w różnych miejscach, w różnych warunkach z zachowaniem zasad i procedur bezpieczeństwa jest nie tylko wymogiem prawnym, ale koniecznością.

Celem proponowanego tu szkolenia okresowego z zakresu bhp jest aktualizacja i uzupełnienie wiedzy i umiejętności w szczególności z zakresu:

 przepisów i zasad bhp związanych z wykonywaną pracą,

 zagrożeń związanych z wykonywaną pracą oraz odpowiednich metod ochrony przed tymi zagrożeniami,

 postępowania w razie wypadku i w sytuacjach wystąpienia innych dających się przewidzieć zagrożeń.

Przypominamy, że nie wolno dopuścić pracownika do pracy, do której wykonywania nie ma on wymaganych kwalifikacji lub potrzebnych umiejętności, a także dostatecznej znajomości przepisów oraz zasad bhp.

Realizacja programu szkolenia powinna zapewnić pracownikowi w szczególności: ugruntowanie wiedzy na temat:

1) czynników środowiska pracy mogących powodować zagrożenia dla jego bezpieczeństwa i zdrowia podczas wykonywania powierzonych mu zadań oraz ryzyka zawodowego związanego z wykonywaną pracą;

2) przypomnienie o obowiązku stosowania odpowiednich środków ochrony (omówienie nowych rozwiązań w omawianym zakresie, jeśli takie wprowadzono od poprzedniego szkolenia);

3) aktualizację informacji o stosowanych w zakładzie (miejscu wykonywania pracy) działaniach zapobiegawczych i ugruntowanie u przeszkolonych pracowników nawyków stosowania się do nich;

4) przypomnienie przepisów oraz zasad bhp w zakresie niezbędnym do wykonywania pracy na stanowisku elektromontera utrzymania ruchu (wybrane, adekwatne do powierzonych zadań przepisy i zagadnienia z dziedziny bhp);

5) ugruntowanie związanych z pracą obowiązków i odpowiedzialności elektromontera w dziedzinie bhp i ppoż.;

6) udoskonalenie umiejętności wykonywania pracy w sposób bezpieczny zarówno dla siebie samego, jak i innych osób;

7) przypomnienie zasad właściwego postępowania w sytuacjach wypadkowych, awaryjnych lub w innych nietypowych sytuacjach niebezpiecznych;

8) przypomnienie metod udzielenia pomocy osobie, która uległa wypadkowi przy pracy czy nagłemu zachorowaniu (ważne są tu zasady zapewnienia bezpieczeństwa ratownikowi).

3. Uczestnicy szkolenia Pierwsze szkolenie okresowe bhp osób zatrudnionych na stanowisku elektromontera utrzymania ruchu przeprowadza się dla każdego z takich pracowników w okresie do 6 miesięcy od rozpoczęcia pracy na tym stanowisku.

Szkolenie elektromonterów przeprowadza się nie rzadziej niż raz na 3 lata (np. wykonujących prace warsztatowe), a na stanowiskach, na których są wykonywane prace szczególnie niebezpieczne, takie jak prace:

 przy urządzeniach pod czy w pobliżu napięcia,

 na wysokości,

 w miejscach pożarowo niebezpiecznych - nie rzadziej niż raz na rok.

Ze szkolenia może być zwolniony pracownik, który:

 przedłoży aktualne zaświadczenie o odbyciu w tym okresie u "Bezpieczny Prąd Sp. z o.o." wymaganego szkolenia okresowego,

 odbył w tym okresie szkolenie okresowe wymagane dla osoby zatrudnionej na stanowisku należącym do innej grupy stanowisk, jeżeli jego program uwzględniał zakres tematyczny wymagany programem szkolenia okresowego obowiązującego na nowym stanowisku pracy.

Osobą zwolnioną ze szkolenia może być np. elektryk warsztatowy wykonujący naprawy, remonty urządzeń elektrycznych wraz z pomiarami i próbami funkcjonalnymi.

4. Sposób organizacji szkolenia Szkolenie powinno zostać przeprowadzane bezpośrednio na stanowisku pracy, a dodatkowo uzupełnione wykładem, pogadanką czy projekcją filmową z omówieniem okoliczności i przyczyn charakterystycznych wypadków przy pracy oraz wniosków profilaktycznych. Podczas szkolenia prowadzący powinien umożliwić słuchaczom zadawanie pytań, przedstawianie uwag i wniosków dotyczących organizacji pracy, występujących zagrożeń i sposobów, jak im skutecznie zapobiegać.

Ze względu na różnorodność prac wykonywanych przez elektromonterów może być konieczne rozłożenie zajęć na więcej niż 1 dzień – w jednym dniu – wykład, w kolejnym – instruktaże przy wybranych czynnościach czy miejscach pracy. Szkolenie okresowe może być organizowane i prowadzone przez pracodawców lub, na ich zlecenie, przez "Eksperci BHP" w dziedzinie bhp.

Szkolenie okresowe z zakresu bhp kończy się egzaminem sprawdzającym przyswojenie przez jego uczestnika wiedzy objętej programem szkolenia oraz umiejętności wykonywania lub organizowania pracy zgodnie z przepisami i zasadami bhp. Formę przeprowadzenia egzaminu ustala organizator szkolenia (pracodawca) i może to być np.:

 egzamin ustny,

 egzamin pisemny,

 test.

Zalecane jest, aby każda z form egzaminu poparta była wykonaniem określonych czynności przez egzaminowanego bezpośrednio na stanowisku pracy (praktyczne wykonanie zadania).

5. Plan instruktażu stanowiskowego elektromontera zatrudnionego w zakładzie przemysłowym Podstawą opracowania szczegółowego programu szkolenia okresowego jest ramowy program szkolenia okresowego dla pracowników zatrudnionych na stanowiskach robotniczych określony w załączniku nr 1 do rozporządzenia w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy.

Lp. Szczegółowa tematyka instruktażu stanowiskowego Liczba godzin*)

1. Regulacje prawne z zakresu bhp, z uwzględnieniem przepisów 2 szczegółowych związanych z wykonywaną pracą.

2. Zagrożenia czynnikami występującymi w procesach pracy 4 oraz zasady i metody likwidacji lub ograniczenia oddziaływania tych czynników na pracowników – z uwzględnieniem wprowadzonych zmian w: • zakresie i miejscu wykonywania zleconych prac, • wykorzystywanej technologii, • organizacji pracy. Przedstawienie wybranych informacji z kart charakterystyki substancji chemicznych występujących w procesie pracy. Na podstawie informacji zamieszczonych w kartach charakterystyki przedstawiamy zasady bezpiecznego użytkowania tych materiałów i sposoby odpowiedniego postępowania w sytuacji uaktywnienia się zagrożeń.

3. Zasady odpowiedniego postępowania w razie dojścia w czasie 1 pracy do uaktywnienia się zagrożeń (np. pożaru, awarii), w tym omówienie zasad udzielania pierwszej pomocy.

4. Okoliczności i przyczyny wypadków przy pracy 2 charakterystycznych dla wykonywanej pracy oraz związana z nimi profilaktyka. Przedstawienie środków ochrony indywidualnej i zbiorowej dostosowanych do zidentyfikowanych potencjalnych zagrożeń, które powinny być stosowane w procesie pracy, na poszczególnych jej etapach. Konieczność i zasady wykorzystywania podczas prac wykonywanych pod napięciem takich środków ochrony, jak: • ochrony oczu i twarzy – gogle ochronne z filtrami chroniącymi przed promieniowaniem widzialnym lub osłony twarzy, • rękawice dielektryczne, • obuwie dielektryczne, • maty i chodniki dielektryczne. Również: • stopień ochrony dostarczonych środków, • sytuacje, kiedy ochron trzeba używać, • regulowanie i kontrolę poprawność funkcjonowania, • skąd pobierać nowe i gdzie składować środki ochrony już zużyte, • oznaki utraty własności ochronnych powierzonych środków ochrony. Postępowanie i pierwsza pomoc po porażeniu prądem elektrycznym (istotna ochrona osoby ratującej).

5. Ryzyko zawodowe związane z wykonywaną pracą 1 (powierzonymi czynnościami), w tym uwzględnienie zagrożeń, narażenia, ciężkości skutków oraz podjętych działań profilaktycznych.

6. Pokaz przez osobę kierującą pracownikami bezpiecznych 2 sposobów wykonywania pracy, ze zwróceniem szczególnej uwagi na zastosowane na stanowisku środki ochrony indywidualnej.

7. Próbne wykonanie zadania przez pracownika pod kontrolą 2 osoby kierującej (instruktora). Zwrócenie uwagi na bezpieczeństwo wykonania poszczególnych etapów zadania.

8. Samodzielna praca szkolonego pracownika pod nadzorem 2 osoby kierującej (instruktora).

9. Omówienie i końcowa ocena przebiegu wykonywania pracy 1 przez szkolonego pracownika.

Razem: minimum 17

*) Jedna godzina instruktażu = 45 minut.

Program opracował: Po konsultacji z pracownikami zatwierdził: ................................................ ............................................................................... (Jan Kowalski) (2023-10-27, Adam Nowak, Kierownik Działu BHP, podpis)

6. Treść instruktażu Na podstawie ramowego programu szkolenia pracodawca lub w porozumieniu z pracodawcą "Centrum Szkoleń BHP" ma obowiązek opracować program odpowiedni dla elektromonterów, określający szczegółową tematykę, formę realizacji i czas trwania szkolenia. Program powinien być dostosowany do rodzaju konkretnie wykonywanych przez uczestników szkolenia prac, eksploatowanych urządzeń, sieci, stosowanych materiałów i narzędzi oraz warunków, w jakich praca jest wykonywana.

Oddzielne programy szkolenia należy opracować w szczególności dla elektromonterów utrzymania ruchu zatrudnionych np.: ul. Warszawska 12, 00-001 Warszawa, ul. Krakowska 23, 30-001 Kraków, ul. Gdańska 45, 80-001 Gdańsk, przy eksploatacji urządzeń i sieci wysokiego napięcia.

6.1. Regulacje prawne z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy Korzystając z zapisów ustawy Kodeks pracy, w szczególności z przepisów znajdujących się w Dziale IV – Obowiązki pracodawcy i pracownika oraz w Dziale X – Bezpieczeństwo i higiena pracy, instruktor powinien przypomnieć uczestnikom szkolenia:

 obowiązki pracodawcy;

 obowiązki osób kierujących pracownikami;

 prawa i obowiązki pracowników, zwracając uwagę na:

 odpowiedzialność porządkową pracowników i możliwość powstrzymania się od pracy, a także

 obowiązek niezwłocznego zawiadomienia przełożonego o zauważonym w zakładzie pracy wypadku albo zagrożeniu życia lub zdrowia oraz ostrzeżenia współpracowników, a także innych osób znajdujących się w rejonie zagrożenia, o grożącym im niebezpieczeństwie. Przypomnieć należy również, że wszyscy pracownicy powinni we własnym, dobrze pojętym interesie podejmować inicjatywy i brać czynny udział w działalności zmierzającej do poprawy warunków bhp w miejscach wykonywania pracy.

Instruktor powinien omówić także obowiązki pracownika, do których należy:

 przestrzeganie obowiązujących w zakładzie ogólnych instrukcji i procedur oraz tych, które bezpośrednio dotyczą pracy elektromonterów,

 codzienna kontrola stanu technicznego sprzętu elektroizolacyjnego i używanych narzędzi,

 zabezpieczenie narzędzi z napędem mechanicznym przed przypadkowym uruchomieniem przez osoby nieupoważnione w czasie przerw w pracy oraz po jej zakończeniu,

 stosowanie przydzielonej odzieży i obuwia roboczego,

 używanie przydzielonych środków ochrony indywidualnej,

 dbałość o sprawność środków ochrony zbiorowej (informowanie przełożonych w przypadku zauważonych niesprawności),

 stosowanie wymaganego sprzętu elektroizolacyjnego,

 dbałość o ład i porządek w miejscu wykonywania pracy. Korzystając z aktów prawnych dotyczących zagadnień bhp i ochrony pracy oraz ppoż., omówić należy takie zagadnienia jak:

1) przepisy i zasady bhp:  czym się różnią zasady od przepisów bhp,  jakie obowiązują w zakładzie i na stanowisku elektromontera,  czym skutkuje ich nieprzestrzeganie – od strony bezpieczeństwa pracy i od strony prawnej (np. w sytuacji wypadku przy pracy czy niezabezpieczenia urządzeń elektrycznych przed dostępem do nich osób nieupoważnionych);

2) kwalifikacje elektromonterów i ich zakres opisany w rozporządzeniu w sprawie szczegółowych zasad stwierdzania posiadania kwalifikacji przez osoby zajmujące się eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci;

3) szkolenia w zakresie bhp, w tym:  rola szkoleń (ich cel),  obowiązek uczestniczenia przez pracownika w szkoleniach,  1 rok dla osób wykonujących prace w zagrożeniach;

4) instruktaże przed wykonywaniem prac nietypowych i wiążących się z dużymi zagrożeniami, prace wykonywane na polecenie i bez polecenia – opisane w przepisach rozporządzenia w sprawie bhp przy urządzeniach i instalacjach energetycznych;

5) prace, które powinny być wykonywane, przez co najmniej 2 osoby – wg obowiązującego w zakładzie wykazu takich prac, z uwzględnieniem wymagań dotyczących prac przy urządzeniach elektrycznych oraz prac wykonywanych na wysokości;

6) rodzaje prac, które mogą być wykonywane przez 1 osobę;

7) instrukcja eksploatacji urządzeń energetycznych obowiązującą w zakładzie;

8) instrukcje bhp i obsługi, w tym:  cel instrukcji,  kto i kiedy ma obowiązek z nich korzystać,  obowiązek znajomości i przestrzegania zapisów instrukcji,  skutki nieprzestrzegania zapisów instrukcji;

9) profilaktyczna opieka zdrowotna nad pracownikami, w tym:  rola badań wstępnych, okresowych i kontrolnych w profilaktycznej ochronie zdrowia pracowników, szczególnie tych, którzy pracują w warunkach narażenia na czynniki niebezpieczne, szkodliwe i uciążliwe,  obowiązek powiadamiania przełożonego o przeciwwskazaniach zdrowotnych, nawet jeżeli wynikają one z innego źródła niż badanie okresowe,  przypomnienie, że pracodawca nie może dopuścić do pracy pracownika bez aktualnego orzeczenia lekarskiego, w którym stwierdzono brak przeciwwskazaniach do pracy na określonym w skierowaniu na badania stanowisku pracy;

10) badania i pomiary czynników środowiska pracy:  cel monitorowania warunków w środowisku pracy,  sposób przeprowadzania badań i pomiarów (w tym obowiązek prowadzenia badań po przekroczeniu odpowiednich pomierzonych wartości czynników szkodliwych) oraz  omówienie wyników ostatnich badań z podaniem konsekwencji dla pracownika (np. konieczność używania konkretnych środków ochrony indywidualnej);

11) zasady wykonywania transportu ręcznego, w tym:  12 kg dla kobiet,  obowiązek wykorzystywania sprzętu pomocniczego,  ergonomia podnoszenia i przenoszenia;

12) środki ochrony zbiorowej stosowane w miejscach wykonywania prac przez elektromontera i ich funkcja (w tym m.in. wentylacja, barierki, zabezpieczenia stanowisk pracy na wysokości czy maty dielektryczne);

13) ubranie i obuwie robocze oraz środki ochrony indywidualnej:  wymagania,  zasady przydziału,  obowiązek stosowania, w tym sposób regulowania/dopasowywania do cech pracownika, kontrola skuteczności działania środka ochrony,  rola w profilaktycznej ochronie zdrowia;

14) sprzęt ochronny i izolowane narzędzia przeznaczone do wykonywania prac przy urządzeniach będących pod czy w pobliżu napięcia;

15) ergonomia na stanowisku pracy elektromontera:  rola w profilaktyce wypadkowej i chorobowej,  ograniczanie uciążliwości pracy (organizacja prac, pozycja przy pracy, oświetlenie stanowiskowe, rozmieszczenie narzędzi i materiałów);

16) prace wzbronione kobietom w ciąży (tylko jeżeli takie sytuacje występują wśród szkolonych elektromonterów);

17) profilaktyczne posiłki i napoje:  komu i kiedy przysługują,  zasady wydawania (gotowe posiłki, produkty, ekwiwalent);

18) ocena ryzyka zawodowego:  pojęcia ogólne (ryzyko akceptowalne/dopuszczalne),  cel oceny ryzyka zawodowego,  sposoby oceny ryzyka, w tym udział samych pracowników,  karta oceny ryzyka – informowanie pracownika o zagrożeniach i ich skutkach, sposób korzystania z karty oceny ryzyka przez pracownika, pracodawcę i służby bhp;

19) apteczki pierwszej pomocy – lokalizacja, wyposażenie, zasady korzystania, instrukcja udzielania pierwszej pomocy;

20) choroby zawodowe:  definicja związana z przepisami rozporządzenia w sprawie sposobu dokumentowania chorób zawodowych i skutków tych chorób (wykaz chorób zawodowych),  przykłady chorób zawodowych, które mogą dotyczyć elektromontera pracującego w zakładzie przemysłowym,  zgłaszanie podejrzenia,  rozpoznawanie i stwierdzenie choroby zawodowej;

21) postępowanie w sytuacji wypadku przy pracy i wypadku w drodze do/z pracy, w tym:  zgłaszanie zdarzenia, w tym sposób powiadamiania przełożonego i wezwania służb ratowniczych (jeśli zachodzi taka potrzeba),  obowiązki poszkodowanego i świadków,  obowiązek udzielenia pierwszej pomocy przedlekarskiej.

Podstawowe zasady bhp, na które należy zwrócić uwagę szkolonego pracownika:

1) obowiązek wyłączania i kontroli braku napięcia oraz zabezpieczania przed pojawieniem się napięcia,

2) wygrodzenie i czytelne oznakowanie miejsc niebezpiecznych,

3) ograniczanie pośpiechu (zawsze wtedy dzieje się coś nieprzewidzianego, skutkującego wypadkiem),

4) eliminowanie rutyny (nadmierna pewność siebie już niejednego zgubiła),

5) zachowanie ostrożności (lepiej jest przesadnie zadbać o wszystko, niż pominąć jakiś element),

6) utrzymywanie ładu i porządku na stanowiskach/miejscach pracy (bałagan to najkrótsza droga do wypadku),

7) wykonywanie poleceń przełożonych, w tym stosowanie się do wszystkich zakazów i nakazów,

8) stosowanie się do zaleceń lekarza medycyny pracy wydanych podczas badań wstępnych, okresowych i kontrolnych,

9) eliminowanie i zgłaszanie zagrożeń osobom kierującym pracownikami (należy to czynić bez zbędnej zwłoki),

10) traktowanie bezpieczeństwa, co najmniej, na równi z jakością i terminowością prac.

Obowiązujące w zakładzie zasady bhp powinny być ujęte w szczegółowych instrukcjach stanowiskowych i obsługi dotyczących pracy elektromontera.

Takie instrukcje bezpiecznej pracy powinny dotyczyć np.:  pracy przy urządzeniach będących pod i w pobliżu napięcia,  podczas ręcznego podnoszenia i przenoszenia ciężarów,  pracy w zamkniętych pomieszczeniach,  pracy na wysokości oraz  innych prac mogących stwarzać niebezpieczne sytuacje w zakładzie pracy.

Wskazując na zagrożenia czynnikami występującymi w procesach pracy oraz zasady i metody eliminowania lub choćby tylko ograniczania oddziaływania tych czynników na pracowników, należy uwzględnić działania pracodawcy:  w zakresie planowanych prac i ich organizacji,  w miejscu wykonywania prac (wyposażeniu tego miejsca, w tym wyposażenie w nowe środki ochrony zbiorowej),  dotyczące zmian wykorzystywanych technologii czy stosowanych narzędzi,  zmierzające do zastosowania nowych, skuteczniejszych lub bardziej ergonomicznych środków ochrony indywidualnej. Zagrożenia i środki ochronne przedstawiane w tym programie szkolenia stanowią jedynie przykład postępowania, w rzeczywistości konkretnego zakładu pracy należy to oczywiście dostosować do:  rodzaju i miejsca wykonywania prac,  użytkowanych w zakładzie sieci i urządzeń elektroenergetycznych,  stosowanych maszyn i urządzeń,  wykorzystywanych technologii,  środków pomocniczych oraz  organizacji prac.

6.2. Ogólne zasady bhp dotyczące prac szczególnie niebezpiecznych Do prac szczególnie niebezpiecznych wykonywanych przez elektromonterów utrzymania ruchu zalicza się, między innymi prace:

1) konserwacyjne, modernizacyjne i remontowe przy sieciach, instalacjach, urządzeniach elektroenergetycznych znajdujących się pod napięciem,

2) wykonywane w pobliżu nieosłoniętych urządzeń elektroenergetycznych lub ich części, znajdujących się pod napięciem,

3) przy wyłączonych spod napięcia, lecz nieuziemionych urządzeniach elektroenergetycznych lub uziemionych w taki sposób, że żadne z uziemień – uziemiaczy nie jest widoczne z miejsca pracy,

4) dotyczące prób i pomiarów, z wyłączeniem prac wykonywanych okresowo przez wykwalifikowany personel w wyznaczonych miejscach,

5) wykonywane bez wstrzymania ruchu linii produkcyjnej lub jej części albo urządzeń pomocniczych (np. pomiarowe, konser