Program instruktażu stanowiskowego geodety

PROGRAM INSTRUKTAŻU STANOWISKOWEGO

– Geodeta

 

1. PODSTAWY OPRACOWANIA PROGRAMU SZKOLENIA

 

Przy opracowaniu programu szkolenia uwzględniono przepisy ustaw:

 z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy,

 z 17 grudnia 1998 r. – o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych,

 z 27 czerwca 1997 r. – o służbie medycyny pracy oraz

przepisy następujących rozporządzeń:

 Ministra Gospodarki i Pracy z 27 lipca 2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy,

 Ministra Zdrowia z 30 grudnia 2004 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładach służby zdrowia,

 Ministra Infrastruktury z 6 lutego 2003 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania robót budowlanych,

 Rady Ministrów z 2 września 1997 r. w sprawie służby bezpieczeństwa i higieny pracy,

 Ministra Gospodarki z 30 października 2002 r. w sprawie minimalnych wymagań dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy w zakresie użytkowania maszyn przez pracowników podczas pracy,

 Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy,

 Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z 30 marca 1998 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy pracach związanych z narażeniem na hałas lub drgania mechaniczne.

 

W trakcie przygotowywania konspektu szkolenia wykorzystano również:

 instrukcje obsługi użytkowanych tachimetrów i odbiorników GNSS przygotowane przez producentów tych urządzeń,

 informacje z dziennika budowy oraz

 zapisy umieszczone w dokumentacji technicznej.

 

2. CEL SZKOLENIA

 

Po zakończeniu całego szkolenia pracownik powinien znać:

 wszystkie zagrożenia występujące w terenie, gdzie będzie wykonywana przez niego praca oraz w bezpośrednim otoczeniu tego terenu,

 przepisy BHP związane z wykonywaną przez siebie pracą.

 

Przeszkolony pracownik powinien mieć też:

 wiedzę i umiejętności dotyczące metod ochrony przed upadkiem z wysokości w warunkach polowych pracy,

 niezbędną wiedzę i umiejętności z zakresu obsługi instrumentów geodezyjnych powierzonej mu pracy,

 informacje o zasadach postępowania w razie wypadku lub w razie wystąpienia innej niebezpiecznej sytuacji.

 

3. UCZESTNICY SZKOLENIA

 

Proponowany tu program szkolenia jest przeznaczony dla:

 asystentów geodety,

 pomiarowych,

 inżynierów geodetów,

 osób współpracujących z geodetami.

 

Instruktaż stanowiskowy to przekazanie pracownikowi informacji. W każdym przypadku przed rozpoczęciem wykonywania prac w terenie należy omówić z pracownikami:

 przepisy BHP obowiązujące w danym miejscu,

 zagrożenia, które nie występowały na poprzednim stanowisku pracy, oraz metody eliminacji tych zagrożeń, a szczególnie metody ochrony przed porażeniem prądem (jeżeli w danym miejscu występuje ten czynnik).

Należy też zwrócić uwagę na specyfikę terenu, jakim jest plac budowy, a zwłaszcza wykopy, gdzie prace wykonywane są w trudnych warunkach, a jedynie przy sztucznym oświetleniu przez agregat prądotwórczy, lampy halogenowe i latarki czołowe związane ze specyfiką prac geodezyjnych.

 

W razie wykonywania pracy na terenie prywatnym przez pracownika firmy XYZ – właściciel terenu zapewnia instruktaż stanowiskowy o zagrożeniach występujących podczas wykonywania pracy na terenie jego posesji. Przeprowadzony instruktaż pracownik potwierdza podpisem.

W przypadku terenów kolejowych PKP PLK zapewnia instruktaż stanowiskowy o zagrożeniach podczas pracy na tym terenie. Odpowiednie szkolenie BHP należy przygotować i przeprowadzić w oparciu o wewnętrzne regulaminy PKP.

 

4. SPOSÓB ORGANIZACJI SZKOLENIA

 

Szkolenie powinno być prowadzone w formie instruktażu – na stanowisku pracy, na którym będzie zatrudniony geodeta, na podstawie dokumentacji technicznej. Czas trwania i okres poszczególnych jego części należy jak zawsze dostosować do doświadczenia i umiejętności geodety.

 

Proponujemy, aby w formie pokazu poprowadzić tematy zapisane w punktach 1–3 i 5 szkolenia, a pozostałe (4–8) powinny mieć postać praktycznych ćwiczeń.

 

5. PLAN INSTRUKTAŻU STANOWISKOWEGO GEODETY

15.03.2024 r.

Lp. Temat Czas

1. Omówienie zakresu obowiązków zatrudnionego 1 godz.

na stanowisku pracy – geodeta, zarówno podczas prac:

• terenowych, w terenie i

biurowych, jak też zadań

wykonywanych

• w biurze, poświęconych przygotowaniu do

planowanych pomiarów, obliczeń i

opracowań.

2. Przedstawienie technologii wykonania 2 godz.

poszczególnych rodzajów prac, w tym pomiarów

tachimetrycznych.

3. Zapoznanie z zagrożeniami, które wiąże się 1 godz.

z wykonywaną przez niego pracą (upadkiem z

wysokości, porażeniem prądem oraz urazami i wypadkami) oraz z sytuacjami, jakie

mogą się pojawić podczas pracy.

4. Omówienie 1 godz.

stosowanych środków ochrony indywidualnej na stanowisku pracy, takich jak:

• kask,

• szelki bezpieczeństwa,

• rękawice ochronne,

• okulary ochronne

– wraz z sytuacjami, kiedy należy je stosować.

5. Pokazanie przez kierownika robót geodezyjnych metod 2 godz.

wykonania pracy, ze zwróceniem szczególnej

uwagi na procedury bezpieczeństwa niezbędne do

stosowania na danym stanowisku (w określonych sytuacjach).

6. Ćwiczenia przez pracownika pod nadzorem 2 godz.

kierownika robót geodezyjnych.

7. Wykonywanie prac jedynie pod nadzorem 2 godz.

kierownika robót geodezyjnych.

8. Samodzielna praca 2 godz.

przez pracownika, ze szczególnym uwzględnieniem

bezpieczeństwa podczas wykonywanych zadań oraz procedur BHP.

Razem 13 godz.

 

*) godzina = 60 min.

 

Sporządził: Zatwierdził:

................................................ ...............................................................................

(Jan Kowalski) (15.03.2024 r., Adam Nowak, Kierownik Działu Geodezji, podpis)

 

6. TREŚĆ INSTRUKTAŻU

 

6.1. Warunki BHP

Na początku szkolenia warto zapoznać pracownika z:

1) terenem budowy – należy w tym momencie zwrócić uwagę na znaki ostrzegawcze i informacje BHP zastosowane w danym miejscu i obowiązek informowania o nich niezatrudnionym przy robotach budowlanych i osobom postronnym, które mogą znaleźć się obok stanowiska pracy geodety,

2) lokalizacją zaplecza socjalnego (kontener socjalny/budynek biurowy czy toaleta),

3) drogami ewakuacyjnymi w tym z częścią terenu budowy (wskazujemy wyjścia ewakuacyjne, drogi pożarowe, miejsca zbiórki, apteczki itp.).

 

Wskazanie dróg ewakuacyjnych wraz z ich oznakowaniem i zabezpieczeniami będzie szczególnie istotne m.in. podczas pomiarów wzdłuż wykopów.

 

Po zapoznaniu po terenie budowy, placu budowy (zapoznaniu po terenie budowy, działce) zapoznajemy pracownika z:

1) warunkami BHP przy pracy, w tym z przerwami w pracy (jeżeli takie występują);

2) zagrożeniami – należy wskazać:

 zakazy,

 zasady postępowania w przypadku pożaru,

 środki ochrony indywidualnej i metody ich stosowania.

 

Pracownikowi należy wskazać maksymalne ciężary. Ciężar podnoszonych i przenoszonych przez jednego pracownika nie może przekraczać:

1) dla mężczyzn:

 30 kg przy podnoszeniu okazjonalnym oraz

 20 kg przy podnoszeniu stałym;

2) dla kobiet:

 20 kg przy podnoszeniu okazjonalnym oraz

 12 kg przy podnoszeniu stałym.

W sytuacji gdy ciężar jest większa od podanych tu wartości, pracownik powinien poprosić o pomoc lub (i tak bywa najczęściej) skorzystać ze sprzętu ułatwiającego przenoszenie. Podczas przenoszenia ciężarów należy unikać gwałtownych ruchów i starać się utrzymać proste plecy.

 

Zasady postępowania w przypadku pożaru są następujące:

 wezwanie pomocy (numer telefonu 112 i adres, gdzie doszło do pożaru, oraz opis sytuacji),

 powiadomienie o pożarze (kierownika budowy, kierownika robót geodezyjnych oraz ewentualnie inwestora),

 gaszenie pożaru w zarodku, używając gaśnicy proszkowej,

 ewakuacja,

 wyprowadzenie z miejsca zagrożenia wszystkie osoby,

 zabezpieczenie sprzętu narażone na działanie ognia lub wysokiej temperatury usunięcie z miejsca zagrożenia,

 nie dopuścić do rozprzestrzeniania się substancji powstających w czasie pożaru do gleby i wód gruntowych oraz neutralizacja substancji, użyte do gaszenia pożaru substancji.

Gaśnice w przypadku pożaru to: pożar ciał stałych – gaśnica proszkowa ABC, gaśnica pianowa, pożar urządzeń elektrycznych – gaśnica śniegowa, gaśnica CO2. Najbardziej uniwersalna jest używanie gaśnicy proszkowej ABC. Należy też unikać stosowania gaśnicy pianowej i wodnej na tę samą powierzchnię, ponieważ piana neutralizuje wodę.

 

Przed rozpoczęciem robót prowadzonych w pobliżu linii elektroenergetycznych lub jego części w miejscu zatrudnionych przy robotach budowlanych lub działania maszyn budowlanych, osoby, u którego mają być prowadzone roboty, oraz kierownik budowy powinni ustalić w protokole warunki bezpieczeństwa, z uwzględnieniem informacji w tym zakresie.

 

O prowadzonych robotach oraz o środkach bezpieczeństwa, jakie należy stosować w tym czasie, kierownik budowy powinien powiadomić przebywających lub mogących przebywać na terenie budowy albo w jego sąsiedztwie. Oczywiście geodeta powinien także zostać zapoznany z informacjami dotyczącymi robót. Miejsce robót powinno zostać oznakowane i zabezpieczone. W miejscu robót należy:

1) umieścić tablice informacyjne o:

 rodzaju wykonywanych robót,

 zasadach BHP (np. obowiązek noszenia kasku, używania szelków bezpieczeństwa) oraz

2) zastosować inne środki ochrony przed upadkiem z wysokości ( balustrady, siatki ochronne, rusztowania, podesty, linki asekuracyjne itp.).

 

Jeśli miejsce pracy będzie sąsiadowało bezpośrednio z:

 drogą publiczną lub

 ciągiem komunikacyjnym na budowie

– pracownika należy uczulić na wszystkie zagrożenia związane z ruchem pojazdów oraz pieszych w sąsiedztwie prowadzonych prac. Należy pracownikowi zalecić zachowanie szczególnej ostrożności oraz stosowanie kamizelki ostrzegawczej lub ubrania roboczego z wszytymi elementami odblaskowymi.

 

Przy robotach nad drogą publiczną w terenie zabudowanym należy wyznaczyć strefę bezpieczeństwa i wyposażoną w znaki drogowe lub sygnalizację świetlną do kierowania ruchem, pachołki drogowe, taśmy ostrzegawcze (biało-czerwone), bariery ochronne, znaki informacyjne i tablice ostrzegawcze. Warto zadbać o podobne zabezpieczenia w przypadku wykonywania pomiarów w bezpośrednim sąsiedztwie dróg.

 

6.2. Przepisy prawne

6.3.3. Uprawnienia zawodowe

Do wykonywania prac geodezyjnych i kartograficznych jest niezbędne posiadanie uprawnień zawodowych. Przez wykonywanie prac geodezyjnych i kartograficznych rozumie się:

 wykonywanie prac geodezyjnych, podlegających zgłoszeniu do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego lub wykonywanych na zlecenie tego organu, oraz rozgraniczanie nieruchomości,

 wykonywanie czynności geodezyjnych z zakresu ewidencji gruntów i budynków, podlegających zgłoszeniu do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego lub wykonywanych na zlecenie tego organu, oraz geodezyjnej obsługi inwestycji,

 sporządzanie map do celów projektowych,

 wykonywanie pomiarów sytuacyjno-wysokościowych,

 wykonywanie czynności niezbędnych do sporządzania dokumentacji geodezyjno-kartograficznej oraz czynności, w wyniku których mogłoby nastąpić uszkodzenie, w szczególności geodezyjnych punktów osnowy, znaków granicznych oraz urządzeń geodezyjnych.

 

Uprawnienia nadaje się w zakresach:

 geodezyjne pomiary sytuacyjno-wysokościowe, realizacyjne i inwentaryzacyjne,

 rozgraniczanie i podziały nieruchomości oraz geodezyjna obsługa inwestycji,

 geodezyjne urządzanie terenów rolnych i leśnych,

 redakcja map,

 fotogrametria i teledetekcja,

 systemy informacji o terenie,

 geodezja wyższa.

 

Uprawnienia w dziedzinie geodezji i kartografii nabywa się z dniem wpisu do Centralnego Rejestru Geodetów Uprawnionych.

Po zakończeniu postępowania Główny Geodeta Kraju wydaje decyzję administracyjną stwierdzające uprawnienia i upoważnia osobę, która je zdobyła, do wykonywania prac geodezyjnych i kartograficznych.

 

6.3.3. Zakres obowiązków

Szczegółowy zakres obowiązków geodety, w zależności od wykonywanych prac, opisano w rozporządzeniu Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z 29 marca 2001 r. w sprawie ewidencji gruntów i budynków (Dz.U. z 2001 r. nr 38, poz. 454 ze zm.). Zgodnie z zapisami tego rozporządzenia czynności geodety obejmują w przypadku zakładania i modernizacji ewidencji gruntów i budynków:

1) wykonanie pomiarów – geodeta potwierdza wykonanie prac w dzienniku budowy;

2) wyniki pomiarów – utrwala się na mapie zasadniczej zawierającym w szczególności:

 punkty graniczne,

 kontury budynków,

 kontury użytków gruntowych,

 dane wysokościowe,

 podpis wykonującego pomiary oraz pieczątkę.

Punkty graniczne przedstawia się na mapie zasadniczej w kolorze czerwonym. Numery punktów granicznych wpisuje się na mapę zasadniczą czarnym kolorem w nawiasie.

Mapa zasadnicza jest przekazywana staroście, a jeżeli nie został powołany – wojewodzie, zaś jego kopia pozostaje w dyspozycji geodety.

 

Geodezyjna obsługa inwestycji obejmuje:

 tyczenie obiektów budowlanych,

 pomiary kontrolne lub ich opracowania,

 geodezyjną inwentaryzację powykonawczą.

 

Czynności geodezyjne dotyczące tyczenia obiektów budowlanych oraz pomiary kontrolne lub ich opracowania wykonuje się, jeżeli są one określone w projekcie budowlanym lub na wniosek inwestora, a powstałą dokumentację geodezyjną dołącza się do dokumentacji budowy.

Wykonanie ww. czynności geodeta potwierdza wpisem do dziennika budowy lub protokołu odbioru.

W razie stwierdzenia rozbieżności między projektem a wykonaniem obiektu budowlanego należy dokonać wpisu w dzienniku budowy lub protokole odbioru oraz powiadomić kierownika budowy.

Dokumentację geodezyjną sporządzaną na zlecenie inwestora przekazuje się inwestorowi, a jeżeli nie został on powołany – właścicielowi terenu.

 

6.3. Metody wykonania prac, w tym pomiary geodezyjne

W tej części szkolenia omawiamy z pracownikiem metody pomiaru geodezyjnego. Pamiętajmy, że pracownik może wykonywać pracę:

na stanowisku pracy w terenie;

w ramach prowadzonych robót budowlanych w pobliżu:

 linii elektroenergetycznych na słupach lub

 czynności związanych z transportem materiałów budowlanych, urządzeń albo jego części, lub

 pojazdów poruszających się na placu budowy, w przypadku gdy roboty budowlane są prowadzone na drodze publicznej.

Zagrożenia, na jakie geodeta jest narażony, zależą od tego, w jakim procesie budowlanym on uczestniczy. Czynniki, wspólne dla wszystkich miejsc, gdzie wykonywane są roboty budowlane, to – upadki z wysokości (w tym do wykopów), porażenie prądem (porażenie prądem elektrycznym), urazy mechaniczne (urazy ciała). W związku z powyższym geodetę zapoznajemy z wymaganiami dotyczącymi BHP w tym zakresie. Pracownik powinien znać i zrozumieć dokumentację techniczną obsługiwanego sprzętu, w tym instrukcję obsługi. Geodeta obsługuje:

 tachimetr,

 niwelator,

 odbiornik GNSS,

 dalmierz laserowy.

Na placu budowy nadzór nad bezpieczeństwem na stanowiskach pracy sprawują odpowiednio kierownik budowy oraz kierownik robót geodezyjnych, stosownie do zakresu swoich obowiązków.

 

Na stanowiskach pracy na wysokości ponad 1,5 m nad poziomem terenu lub podłogi, na których w związku z wykonywaną pracą mogą przebywać pracownicy, lub służących jako pomosty komunikacyjne, powinny być zainstalowane balustrady składające się z poręczy umieszczonych na wysokości 1,1 m i deski krawężnikowej o wysokości 0,15 m. Pomiędzy poręczą a deską krawężnikową powinna być umieszczona w połowie wysokości poprzeczka lub miejsce ta powinna być wypełniona w sposób uniemożliwiający wypadnięcie.

 

Do prac na wysokości, przed upadkiem z wysokości, należy stosować środki ochrony indywidualnej, w szczególności szelki bezpieczeństwa, linki asekuracyjne i amortyzatory bezpieczeństwa. Stosowanie środków ochrony zbiorowej, w szczególności takich jak balustrady, jest obowiązkowe, gdy nie ma możliwości stosowania środków ochrony indywidualnej. Środki ochrony indywidualnej zapobiegające upadkom z wysokości mogą mieć zastosowanie jedynie w sytuacjach wyjątkowych lub sporadycznych z zachowaniem szczególnej ostrożności lub nadzoru.

 

Otwory w podłogach, na których wykonywane są roboty lub do których transportuje się materiały, należy zabezpieczyć przed upadkiem osób lub materiałów.

 

Zabezpieczenie powinno mieć postać solidnej pokrywy otworu lub balustrady, zamocowanej na stałe, wzdłuż niezabezpieczonych krawędzi otworu. Wytrzymałość pokryw i balustrad powinna uwzględniać ciężar spadającej osoby.

 

W przypadku gdy zachodzi konieczność opuszczania narzędzi, sprzęt powinna być opuszczana do wykopu za pomocą liny. Masa opuszczanych narzędzi nie powinna być większa niż 5 kg. Liny nie są wymagane, jeżeli narzędzia są mocowane do specjalnych uchwytów urządzeń, ograniczających swobodny spadek w czasie opuszczania, zwłaszcza kołowrotków lub wind.

 

Drabiny:

 muszą być tak ustawione, aby nie przesuwały się w trakcie użytkowania,

 szczeble drabin muszą opierać się na podłożu, stabilnej powierzchni, solidnym podłożu w taki sposób, aby drabiny pozostawały w pionowej pozycji oraz były zabezpieczone przed zsunięciem, zanim będą użytkowane,

 szczeble drabin muszą być zabezpieczone w odpowiedni sposób, tak aby nie obracały się, z wyjątkiem drabin składanych, ich części lub elementów,

 używane jako drabiny przystawne muszą być wysunięte ponad miejsce, chyba że zostały zastosowane inne środki zapewniające bezpieczeństwo,

 części drabin muszą być używane w taki sposób, aby nie przesuwały się ich elementy względem siebie,

 drabiny przed ich użyciem muszą być sprawdzone.

Drabiny muszą być używane w taki sposób, aby przez cały czas była zapewniona stabilność i bezpieczeństwo.

Drabiny muszą być chronione przed uszkodzeniem w trakcie ich użytkowania za pomocą odpowiednich zabezpieczeń przy transporcie lub montażu drabin albo poprzez inne działania prewencyjne o charakterze zabezpieczającym.

 

Wykopy o ścianach pionowych, bez obudowy lub rozparcia, mogą być wykonywane tylko do głębokości 1 m w gruncie zwartym, w przypadku gdy wykop przy krawędzi nie jest obciążony w pasie o szerokości równej głębokości wykopu. Wykopy bez obudowy, o głębokości większej niż 1 m, lecz nie większej od 2 m, można wykonywać, jeżeli pozwalają na to warunki gruntowe i dokumentacja geotechniczna. Obudowy ścian wykopów można stosować tylko w gruntach niespoistych. Stosowanie obudowy ścian wykopów w gruntach spoistych jest zabronione.

 

Zabronione jest używanie sprzętu niezgodnie z instrukcją obsługi.

 

Jeżeli wykop osiągnie głębokość większą niż 1,5 m od poziomu terenu, należy wykonać zejście (schodnie) do dna wykopu. Odległość pomiędzy zejściami (schodniami) do dna wykopu nie powinna przekraczać 25 m.

 

Wchodzenie do wykopu i wychodzenie po drabinach oraz obsługa urządzeń służących do robót ziemnych jest zabronione. Przechodzenie pomiędzy wykopem a sprzętem budowlanym, nawet w czasie przerw w pracy, jest zabronione.

 

Przy robotach ziemnych:

1) kierownik budowy powinien opracować instrukcje bezpieczeństwa, określające wymagania dla danego wykopu, oraz plan BIOZ;

2) pracownicy obowiązane są znać każde miejsce i powiadomieni o zasadach BHP;

3) kierownik budowy oraz kierownik robót, operator maszyn i pracownicy budowlani obowiązani są:

 wykonywać prace zgodnie z przepisami BHP i zasadami bezpieczeństwa,

 kontrolować stan techniczny sprzętu oraz zabezpieczeń, aby urządzenia te były stosowane zgodnie z ich przeznaczeniem,

 kontrolować i zabezpieczać miejsca pracy i sprzęt,

 przestrzegać przez pracowników przepisów BHP i zasad bezpieczeństwa;

4) w razie stwierdzenia zagrożenia należy przerwać prace i podjąć działania w celu jego usunięcia.

Przy wykonywaniu pomiarów wzdłuż wykopów należy stosować odpowiednie zabezpieczenia i urządzenia. W szczególności dotyczy to przypadków, gdy brzeg wykopu nie został zabezpieczony balustradą, a tylko taśmą ostrzegawczą.

 

Zabronione jest wchodzenie, schodzenie lub przechodzenie bez zabezpieczenia tego z kierownikiem budowy.

 

6.3.1. Stanowisko komputerowe

Oddzielną kwestią jest praca w pomieszczeniu biurowym. Wymagania oraz informacje, jakie powinny spełniać stanowiska pracy wyposażone w monitory ekranowe, omawiamy poniżej. Kształt oraz wymiary elementów tego stanowiska nie mogą powodować podczas pracy niewygody i (lub) bólu oraz być szkodliwe dla pracownika.

 

Stanowisko pracy powinno być tak zaprojektowane, aby pracownik miał zapewnioną przestrzeń, pozwalającą na swobodną obsługę wszystkich urządzeń obsługiwanych urządzeń w pozycji siedzącej.

Stanowisko pracy wyposażone w monitor ekranowy powinno być tak usytuowane w pomieszczeniu, aby uniknąć odbić światła. Odległości między sąsiednimi monitorami ekranowymi powinny wynosić co najmniej 0,6 m, a pomiędzy pracownikiem i ścianą – co najmniej 1 m. Odległość od okna powinna wynosić 1,5 m.

 

Klawiatura powinna umożliwiać wygodną obsługę elementów klawiatury, w tym wygodne ułożenie dłoni i nadgarstków. Kształt i wymiary klawiatury powinny zapewniać:

 wystarczającą przestrzeń do swobodnego poruszania się palców i nadgarstków,

 nachylenie z zachowaniem odległości nie mniejszej niż 10 cm między nią a krawędzią biurka,

 swobodny dostęp w odległości od pracownika, to jest w zasięgu rąk, bez konieczności pochylania się.

 

Powierzchnia biurka powinna być matowa, najlepiej w jasnym kolorze. Monitory ekranowe stanowiące wyposażenie stanowiska powinno mieć:

 regulację położenia, przez ustawienie go w odpowiedniej pozycji z uwzględnieniem ergonomii,

 odpowiednią jasność i kontrast, zapewniające dobrą czytelność i komfort pracy,

 znaki na ekranie w zakresie wielkości, licząc od linii bazowej,