Program instruktażu stanowiskowego dla pokojowej

PROGRAM INSTRUKTAŻU STANOWISKOWEGO

– Pokojowa

1. Podstawy opracowania programu szkolenia pokojowej

Przy opracowaniu programu szkolenia przeznaczonego dla pokojowej uwzględniono przepisy ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1320 ze zm.), w szczególności zapisane w Dziale IV – Obowiązki pracodawcy i pracownika oraz w Dziale X – Bezpieczeństwo i higiena pracy.

Uwzględniono tu także przepisy znajdujące się w rozporządzeniach:

 Dz.U. 2003 nr 169 poz. 1650,

 Dz.U. 2003 nr 122 poz. 1145,

 Dz.U. 2013 poz. 622,

 Dz.U. 2016 poz. 1168,

 Dz.U. 2018 poz. 2144,

 Dz.U. 2019 poz. 1495,

 Dz.U. 2020 poz. 1289,

 Dz.U. 2021 poz. 1070,

 Dz.U. 2022 poz. 2187.

Program szkolenia trzeba też uzupełnić o zapisy zakładowe:

 regulaminów pracy,

 instrukcji i procedur postępowania, a także

 informacje zapisane w:

    o kartach charakterystyki 2023 stosowanych w pracy substancji i preparatów       chemicznych oraz

    o instrukcjach użytkowanych maszyn i urządzeń do sprzątania.

2. Cel szkolenia

Celem instruktażu jest uzyskanie przez pokojową:

1. informacji o czynnikach środowiska pracy (w pomieszczeniach, korytarzach, które są w    jej rewirze),

2. informacji o ryzyku zawodowym związanym z wykonywaną pracą (szczególnie    zagrożeniami powodowanymi użytkowanym sprzętem oraz środkami czystości, także    zagrożeniami biologicznymi oraz związanymi z klientami Hotelu Zacisze),

3. wiedzy i umiejętności dotyczących sposobów ochrony przed potencjalnymi urazami i    chorobami, zarówno w warunkach pracy normalnej, jak i w razie wystąpienia sytuacji    awaryjnej, niecodziennej,

4. wiedzy i praktycznych umiejętności z zakresu sposobów/metod bezpiecznego    wykonywania powierzonych pracownikowi zadań.

Taką niecodzienną, ale możliwą do przewidzenia sytuacją może być np. konflikt z klientem, ewentualnie postępowanie z gościem, który w trakcie pobytu w Hotelu Zacisze spożywał jakieś substancje psychoaktywne lub nadużył alkoholu.

3. Uczestnicy szkolenia

Proponowane poniżej szkolenie jest przeznaczone dla:

 pracowników nowo zatrudnianych na stanowisku pokojowej;

 pracowników przenoszonych na stanowisko pokojowej z zajmowanego dotychczas innego    stanowiska pracy;

 pracowników dotychczas zatrudnionych na stanowisku pokojowej, w przypadku:

 zmiany w organizacji stanowiska pracy,

 wprowadzenia do stosowania nowych maszyn, substancji, urządzeń lub procesów;

 uczniów odbywających praktyczną naukę zawodu.

Każda zmiana miejsca wykonywania pracy (np. rozszerzenie rewiru), zakresu powierzonych pracownikowi obowiązków (np. szerszy kontakt z klientem) lub przekazania do pracy nowego sprzętu czy środków czystości powoduje, że pracownik powinien odbyć szkolenie uzupełniające w zakresie dotyczącym wprowadzonych zmian, ze szczególnym uwzględnieniem nowych, niewystępujących poprzednio zagrożeń.

Po przekazaniu pracownikowi do użytkowania myjki parowej Karcher SC 4 EasyFix (ewentualnie odkurzacza piorącego) należy wskazać pracownikowi, że urządzenie nie potrzebuje do pracy żadnych detergentów. Wolno nim czyścić wyłącznie nielakierowane powierzchnie, niekoniecznie tyko podłogi, ale też meble (krzesła, materace, łóżka, zasłony, wanny, prysznice). Pracownik powinien wiedzieć, że w profesjonalnych myjkach parowych temperatura pary może osiągać blisko 150°C, co w przypadku nieostrożnego użytkowania (np. nieuważnej i niezgodnej z procedurą wymiany końcówek myjących) może prowadzić do poparzenia zarówno samego pracownika, jak i osób znajdujących się obok.

4. Sposób organizacji szkolenia

Szkolenie powinno być przeprowadzone w formie instruktażu – na konkretnym stanowisku (stanowiskach), na podstawie programu szczegółowego. Części szkolenia mające formę wykładu można przeprowadzić w oddzielnym pomieszczeniu (np. wykorzystać do tego salę konferencyjną czy salę szkoleniową w Hotelu Zacisze). Sposób realizacji programu szkolenia i czas trwania poszczególnych jego części jak zawsze należy dostosować do przygotowania zawodowego i dotychczasowego stażu pracy instruowanego pracownika oraz rodzaju i intensywności występujących zagrożeń.

Proponujemy, aby w formie wykładu poprowadzić punkty – 2, 3, 5 i 9, natomiast w formie ćwiczeń punkty 1, 4, 6, 7 oraz 8 programu szkolenia.

5. Plan instruktażu stanowiskowego pokojowej

Lp.                     Temat szkolenia                                Liczba godzin*)

1.   Omówienie warunków miejscowych występujących w                  2

     Hotelu Zacisze, w tym wskazanie miejsc

     szczególnie zagrożonych wypadkami oraz:

     •  pomieszczeń wyznaczonych pokojowej do utrzymywania po-

        rządku,

     •  miejsc do przechowywania środków czystości,

     •  pomieszczeń przeznaczonych na przechowywanie

        wykorzystywanego sprzętu,

     •  miejsc składowania czystych i używanych pościeli, koców itp.

     Pokazanie pracownikowi szatni, jadalni i toalet przeznaczonych

     dla personelu, w tym omówienie organizacji przerw w pracy.

2. Zapoznanie pracownika z wybranymi informacjami      0,6

     (zagrożenia, zasady bezpiecznego stosowania, środki ochrony,

     objawy zatrucia, pierwsza pomoc) zapisanymi w kartach

     charakterystyki substancji chemicznych użytkowanych w

     procesie pracy, w tym szczególnie z kartami środków

     czyszczących zawierających chemiczne substancje szkodliwe

     lub niebezpieczne. Przedstawienie procedur bezpiecznego

     postępowania w przypadku konieczności użycia.

     Przedstawienie zasad wykonywania prac szczególnie

     niebezpiecznych, w tym m.in. prac porządkowych na

     wysokości.

     Wskazanie zagrożeń, jakie mogą wystąpić podczas kontaktów z

     gośćmi Hotelu Zacisze, w tym podstawy rozpoznawania problemu

     i zasady asertywnego postępowania w celu uniknięcia eskalacji

     konfliktu.

3.   Omówienie odpowiedniego zachowania się pracownika na   0,5

     wypadek dojścia do awarii wykorzystywanego urządzenia,

     szczególnie urządzenia wykorzysującego czynniki czyszczące

     pod ciśnieniem lub o podwyższonej temperaturze.

4.   Przedstawienie pracownikowi dostarczonych mu ubrań    0,4

     roboczych (często z logo Hotelu Zacisze) środków ochrony

     indywidualnej, stosowanych obligatoryjnie w procesie pracy.

     Środki ochrony przekazane pracownikowi to fartuch, rękawice

     gumowe odporne na działanie czynników szkodliwych, okulary

     chroniące przed rozbryzgami wykorzystywanych środków

     piorących, buty z podeszwą antypoślizgową oraz kremy

     ochronne do rąk.

5.    Zapoznanie pracownika z ryzykiem zawodowym, które wiąże się     0,6

     z wykonywaną przez niego pracą. Pracownik powinien

     poznać także skutki zdrowotne poszczególnych zagrożeń i

     konsekwencje (także prawne) lekceważenia zagrożeń i

     niestosowania się do instrukcji bezpiecznego postępowania.

6.    Pokaz przez osobę kierującą pracownikami (instruktora)      0,7

     sposobu bezpiecznego wykonywania pracy, ze zwróceniem

     szczególnej uwagi na środki ochrony indywidualnej stosowane

     na stanowisku zajmowanym przez szkoloną osobę.

7.   Próbne wykonanie zadania przez pracownika jeszcze pod        0,6

     kontrolą osoby kierującej pracownikami (instruktora).

8.    Samodzielna praca pracownika, ale już jedynie pod nadzorem      2

     osoby kierującej pracownikami.

9.    Omówienie i ocena przebiegu wykonywania pracy przez      0,6

     pracownika pod kątem bezpieczeństwa i ergonomii

     wykonywanych czynności.

Razem:                                                     8

Program opracował:                 Po konsultacji z pracownikami zatwierdził:

Anna Kowalska   24.10.2023              Jan Nowak   25.10.2023

6. Treść instruktażu

6.1. Warunki środowiska pracy

Na początku szkolenia należy jak zawsze pokazać pracownikowi miejsca:

 wykonywania pracy – zwracając uwagę na potencjalne zagrożenia związane ze specyfiką    tego miejsca,

 składowania środków czystości oraz sprzętu niezbędnego do pracy,

 składowania bielizny czystej i przeznaczonej do prania.

Następnie wskazujemy lokalizację:

 biura bezpośredniego przełożonego,

 zaplecza higieniczno-sanitarnego – pokazujemy, gdzie znajdują się przeznaczone dla    personelu szatnia, umywalnia, natrysk, toaleta, jadalnia, pomieszczenie do wypoczynku,    pomieszczenia przechowywania środków ochrony indywidualnej.

Pracownika zapoznajemy również z zasadami zapewnienia bezpieczeństwa innym pracownikom, a także osobom postronnym (m.in. gościom Hotelu Zacisze, dostawcom) mogącym znaleźć się w sąsiedztwie stanowiska wykonywania pracy.

Miejsca wykonywania pracy, które zdecydowanie mogą nieść zagrożenia dla pracownika, to schody i korytarze z progami, wąskie wejścia i przejścia. Pracownik powinien wiedzieć, że w tych miejscach narażony jest na upadek z wysokości, potknięcie i upadek na tej samej płaszczyźnie czy uderzenie o ruchome elementy wyposażenia.

Należy pokazać pracownikowi zagrożenia urazami związanymi z uderzeniami o szuflady i otwarte drzwiczki szafek.

Prace szczególnie niebezpieczne to zgodnie z rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bhp (Dz.U. z 2003 r. nr 169, poz. 1650 ze zm.) prace, o których mowa w niniejszym rozporządzeniu oraz wszelkie prace określone jako szczególnie niebezpieczne w innych przepisach dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy lub w instrukcjach eksploatacji urządzeń i instalacji, a także inne prace o zwiększonym zagrożeniu lub wykonywane w utrudnionych warunkach, uznane przez pracodawcę jako szczególnie niebezpieczne.

W trakcie pracy pokojowej wykorzystuje ona liczne preparaty do mycia i dezynfekcji powierzchni zawierające szkodliwe substancje chemiczne. Preparaty takie, jak np. Domestos także podczas domowych prac porządkowych czyszczenia toalet, mogą być wykorzystywane jedynie w reżimie wykonywania prac szczególnie niebezpiecznych. Przypomnijmy, że na opakowaniu (etykiecie, a także w karcie charakterystyki) płynu Domestos znajdują się piktogramy:   – GHS05 oraz   – GHS07.

W karcie charakterystyki płynu Domestos znajdziemy także zwroty H:

 H314,

 H400,

a także zwroty P:

 P280,

 P301+330+331,

 P303+361+353,

 P305+351+338,

 P501.

W składzie Domestos znajdziemy:

 podchloryn sodu,

 wodorotlenek sodu,

 środek powierzchniowo czynny.

Domestos, jak wiele innych środków czyszczących nie może być mieszany z innymi produktami. Trzeba wiedzieć, że w kontakcie z kwasami uwalniane są toksyczne gazy. Należy unikać wdychania oparów i aerozoli oraz kontaktu ze skóry i oczami. W przypadku długotrwałego lub powtarzającego się kontaktu ze skórą pracownik powinien stosować odpowiednie rękawice ochronne z nitrylu, neoprenu albo PCW. Praca powinna obywać się w dobrze wentylowanych pomieszczeniach.

W razie rozlania materiału należy pamiętać, że podłogi i powierzchnie będą śliskie. Po pracy z rozlanym płynem należy dokładnie się umyć. Małe ilości mogą być rozcieńczone wodą i spłukane do kanalizacji. Duże ilości nie powinny być odprowadzane do kanalizacji czy gruntu. Przechowywać w oryginalnym opakowaniu, w umionej temperaturze, w suchym i dobrze wentylowanym miejscu. Nie narażać na działanie wysokich temperatur oraz bezpośrednie działanie światła słonecznego. W miejscu przechowywania nie mogą być składowane jednocześnie materiały łatwo palne i zapalne, a także kwasy i rozpuszczalniki organiczne.

Ponieważ czyszczenie powierzchni z wykorzystaniem Domestos jest zaliczane do prac szczególnie niebezpiecznych, to zgodnie z § 36 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 26 września 1997 r. bezpośredni nadzór może sprawować drugi pracownik wyznaczony w tym celu. Nie musi to być przełożony pracownika.

Przed zastosowaniem preparatu należy przeprowadzić instruktaż obejmujący:

 bezpieczny podział pracy,

 kolejność wykonywania zadań,

 wymagania bhp przy poszczególnych czynnościach.

W czasie czyszczenia pomieszczeń sanitariatów nie korzysta się z nich. Można więc na drzwiach do tego pomieszczenia wywiesić informację, np.: Uwaga! Dezynfekcja, osobom nieupoważnionym wstęp wzbroniony, i tym sposobem spełniamy obowiązek zapisany w § 34 ust. 1, gdzie nakazuje się pracodawcy zapewnić, aby dostęp do miejsc wykonywania prac szczególnie niebezpiecznych miały jedynie osoby upoważnione i przeszkolone.

Zwracamy uwagę, że w ogólnych przepisach dotyczących prac szczególnie niebezpiecznych nie uzależnia się ich przestrzegania od wymiaru czasu wykonywania tych prac. Nawet sporadyczne wykonywanie tych prac wymaga ich przestrzegania. Dotyczy to również szkolenia okresowego w dziedzinie bhp, które należy zapewnić pracownikowi wykonującemu te prace co najmniej co rok, a nie co 3 lata.

Pracą na wysokości zgodnie z § 2 pkt 22 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bhp (Dz.U. z 2003 r. nr 169, poz. 1650 ze zm.) jest praca wykonywana na powierzchni znajdującej się na wysokości co najmniej 1 m nad poziomem podłogi lub ziemi. Do pracy na wysokości nie zalicza się pracy na powierzchni, niezależnie od wysokości, na jakiej się znajduje, jeżeli powierzchnia ta:

 osłonięta jest ze wszystkich stron do wysokości co najmniej 1,5 m pełnymi ścianami lub    ścianami z oknami oszklonymi,

 wyposażona jest w inne stałe konstrukcje lub urządzenia chroniące pracownika przed    upadkiem z wysokości.

Jeśli zachodzi konieczność wykonywania prac na wysokości, np. podczas mycia okien, program tego instruktażu należy uzupełnić o instruktaż dotyczący wykonywania prac na wysokości. Wzór tego szkolenia publikowaliśmy już kiedyś w naszym Biuletynie BHP i jest on dostępny on-line. Na potrzeby tego szkolenia wystarczy zwrócić pracownikowi uwagę, że wszelka praca polegająca na sprzątaniu powierzchni położonych na wysokości, takich do których trzeba sięgnąć z podwyższenia, nie może być wykonywana z prowizorycznych przedmiotów (np. krzeseł). W tym celu pracownik powinien być wyposażony w drabinę, podest itp. sprzęt pomocniczy. Podczas pracy pracownik nie powinien się wychylać poza obrys wykorzystywanego sprzętu.

W następnym kroku szkolenia zapoznajemy pracownika z:

 zagrożeniem pożarowym (wskazujemy podstawowe zakazy),

 bezpiecznymi i ergonomicznymi pozycjami przy pracy (omawiamy szczególnie zasady    wykonywania ręcznych prac transportowych i normatywy udźwigu).

Pracownik powinien wiedzieć, że kategorycznie zakazane jest wychodzenie z otwartm ogniem lub zapalonym papierosem poza strefy specjalnie wyznaczone na palarnie. Niedopuszczalne jest też wykorzystywanie niesprawnych urządzeń zasilanych energią elektryczną, w tym przedłużaczy. Nie wolno dokonywać napraw urządzeń we własnym zakresie, jeśli nie ma się odpowiednich kwalifikacji i upoważnienia przełożonego. Pracownik powinien znać też rozmieszczenie sprzętu ppoż. i urządzeń alarmowych na poszczególnych piętrach budynku, wiedzieć, w jakich konkretnie sytuacjach i jakiego sprzętu należy użyć. Pracownik powinien wiedzieć także którędy przebiegają drogi ewakuacyjne i gdzie znajdują się drzwi awaryjne oraz w jaki sposób przeprowadzić ewakuację ludzi znajdujących się w Hotelu Zacisze.

Omawiając kwestie związane z zagrożeniami pożarowymi, warto też wspomnieć o elektryczności statycznej, która także jest jednym z potencjalnych zagrożeń, jakie może wystąpić na stanowisku pracy pokojowej. Jej powstawaniu można zapobiegać przez:

 używanie przez personel odzieży i obuwia antyelektrostatycznego,

 utrzymywanie odpowiednich parametrów powietrza (zwłaszcza temperatury i wilgotności    względnej) poprzez odpowiednią jego wymianę.

Ważną sprawą jest też wykonywanie ręcznych prac transportowych zgodnie z zasadami bhp określonymi w przepisach rozporządzenia w sprawie bhp przy ręcznych pracach transportowych oraz innych pracach związanych z wysiłkiem fizycznym, w tym nieprzekraczanie normatywów udźwigu.

Ciężar przedmiotów podnoszonych i przenoszonych przez jednego pracownika nie może przekraczać:

 dla mężczyzn:

    o 30 kg przy pracy stałej oraz

    o 50 kg przy pracy dorywczej;

 dla kobiet:

    o 12 kg przy pracy stałej oraz

    o 20 kg przy pracy dorywczej.

Ciężar przedmiotów podnoszonych przez jednego pracownika na wysokość powyżej obręczy barkowej nie może przekraczać:

   dla mężczyzn:

      o 25 kg przy pracy stałej,

      o 40 kg przy pracy dorywczej;

   dla kobiet:

      o 10 kg przy pracy stałej,

      o 15 kg przy pracy dorywczej.

Jeżeli przedmioty są przenoszone przez jednego pracownika na odległość przekraczającą 25 m, ciężar przenoszonych przedmiotów nie może przekraczać:

   dla mężczyzn – 20 kg,

   dla kobiet – 15 kg.

Przypominamy, że:

   praca stała to wykonywanie czynności powyżej 2 razy w trakcie godziny,

   praca dorywcza – do 2 razy na godzinę.

W przypadku konieczności transportowania ładunków o większej masie (lub ładunków ciężkich) należy udostępnić pracownikowi sprzęt pomocniczy, np. wózki bagażowe, wózki do przewożenia pościeli, wózki do sprzątania, wózki serwisowe itp.

Przenoszone ładunki należy chwytać pewnie (najlepiej za przeznaczone do tego uchwyty – oczywiście jeśli takie przewidziano), używając rękawic z gumy lub szorstką powierzchnią chwytu. Podczas podnoszenia i przenoszenia dbać o wyprostowany kręgosłup (plecy wyprostowane, tułów prosty, a ugięte nogi i biodra). Unikać skrętów tułowia podczas przenoszenia, wykonywać płynne ruchy.

6.2. Dokumentacja techniczno-ruchowa, w tym instrukcja bezpiecznej obsługi sprzętu

Przypomnijmy, że sprzęt należy wykorzystywać i przechowywać zgodnie z jego instrukcją obsługi, a na stanowisku pracy należy utrzymywać niezbędny ład i porządek.

Wszystkie niezbędne informacje dotyczące użytkowania zapisano w dołączonej do sprzętu instrukcji obsługi, między innymi będą tam informacje:

   ułatwiające konserwację maszyny (w tym także kontakt do producenta/dystrybutora oraz      adres serwisu);

   dotyczące:

     warunków wykonywania pracy,

     dopuszczalnych materiałów eksploatacyjnych,

     właściwych części zamiennych, a także osprzętu;

   niedopuszczalnych sposobach użytkowania.

Podczas wykonywania pracy należy zapewnić wymagane oświetlenie. Nie wolno wykorzystywać urządzeń w miejscach (na powierzchniach), które wyklucza producent.

Myjka parowa Karcher SC 4 EasyFix jest urządzeniem przeznaczonym do czyszczenia przy użyciu gorącej pary i może być używane wyłącznie z odpowiednim osprzętem i w sposób opisany w instrukcji, np.:

 wszystkie podłączane akcesoria i rurki przedłużające należy mocować pewnie (musi być    słyszalne kliknięcie zatrzasku),

 w czasie przenoszenia należy wyłączyć funkcję nagrzewania, a urządzenie przenosić w    pozycji pionowej, trzymając za przeznaczony do tego uchwyt i rurę przedłużającą,

 dysza do czyszczenia trudnych zabrudzeń zwiększa ciśnienie pary, dlatego    należy używać jej szczególnie ostrożnie,

 przed oddaniem do przechowywania odczekać, aż samo urządzenie i akcesoria ostygną, akcesoria    należy umieścić w przeznaczonych na nie schowkach, a przewód zasilający owinąć wokół    haków do tego przeznaczonych,

 w myjce parowej mycie okien musi zostać poprzedzone wstępnym ogrzaniem szkła    – ogrzać szybę z odległości ok. 30 cm co pozwoli na uniknięcie naprężeń szkła i    w konsekwencji jego pęknięcia, rozbicia i wszelkich konsekwencji z tym związanych    ( skaleczenia, krwawienie itp.).

Czynności i zachowania zabronione to kolejny etap szkolenia. Na podstawie instrukcji użytkowania przedstawiamy pracownikowi takie zabronione działania wskazując na ich skutki potencjalnie wypadkowe.

W przypadku myjki parowej będą to zakazy:

 demontowania lub omijania zabezpieczeń (służą ochronie użytkownika),

 używania jakichkolwiek środków chemicznych (mogą uszkadzać kocioł i spowodować jego    awarię z trudnymi do przewidzenia skutkami),

 napełniania zbiornika poza wskazaną ilość wody (zbyt duża ilość może spowodować    wypływ gorącego czynnika spod zamknięcia i w konsekwencji poparzenia),

 odłączania osprzętu (akcesoriów) w czasie, gdy jeszcze wydobywa się gorąca para (takie    postępowanie nie przyspieszy sprzątania, ale gwarantuje poparzenie skóry rąk),

 kierowania wylotu akcesoriów (szczególnie dyszy parowej) na siebie lub inne osoby    (możliwość uszkodzenia ciała – niebezpieczne urazy okolic oka – przez czynnik czyszczący    znajdujący się pod ciśnieniem),

 naprawiania i konserwowania sprzętu z gorącymi czynnikami wewnątrz i będącego pod