Program szkolenia okresowego pracowników służby bhp

Program szkolenia okresowego pracowników służby bhp oraz osób wykonujących zadania tej służby

1. Cel szkolenia

Celem pierwszego szkolenia okresowego jest przygotowanie uczestników szkolenia do wykonywania ciążących na nich zadań i korzystania z przysługujących im uprawnień, głównie w zakresie:

 przepisów prawnych dotyczących bhp,

 analizy i oceny zagrożeń oraz metod oceny ryzyka zawodowego związanego z tymi zagrożeniami,

 organizacji i metod kształtowania bezpiecznych i higienicznych warunków pracy,

 rozwiązywania problemów z dziedziny bhp w ElektroSzyb Sp. z o.o.

Trzeba pamiętać, że w trakcie kolejnych szkoleń okresowych należy aktualizować i uzupełniać wiedzę i umiejętności nabyte uprzednio.

2. Forma szkolenia

Zalecane formy szkolenia, to:

 seminarium,

 kurs lub

 samokształcenie kierowane (z uwzględnieniem ćwiczeń).

Wymagane jest stosowanie odpowiednich środków dydaktycznych, takich jak: filmy, tablice poglądowe, folie, itp. W miarę posiadanych możliwości zaleca się także wykorzystywanie technik prezentacji komputerowej i Internetu. Przygotowując program szkolenia należy jednak mieć na uwadze, że odbywa się ono w pierwszym kwartale pracy i na koszt pracodawcy.

Jeżeli szkolenie ma formę samokształcenia kierowanego, to jego uczestnicy powinni otrzymać materiały umożliwiające przyswojenie wiedzy i nabycie umiejętności zawartych w programie szkolenia. Materiały takie, to m.in.: skrypty, wyciągi z przepisów, listy pytań kontrolnych, zestawy ćwiczeń, czy testy.

PRZYKŁAD

Do wykonania wyciągów z przepisów polecamy ujednolicone teksty aktualnych przepisów zamieszczone w zakładce Akty prawne.

Tak, jak każde inne szkolenie, także i to należy przeprowadzić na podstawie szczegółowego programu opracowanego przez organizatora szkolenia.

Organizatorem szkolenia kierowanego do pracowników służby bhp (a także do pracodawców wykonujących zadania tej służby oraz wykładowców i instruktorów tematyki bhp) może być wyłącznie Akademia BHP "Bezpieczna Praca" uprawniona do takiej działalności na podstawie przepisów o systemie oświaty.

Szkolenie powinno trwać co najmniej 32 godziny lekcyjne, z czego 4 godziny należy poświęcić ćwiczeniom.

3. Program szkolenia

Podstawą opracowania programu szkolenia okresowego pracowników zakładowej służby bhp (lub osób wykonujących jej zadania) powinien być ramowy program szkolenia. Program taki określono w Rozdziale VII Załącznika 1 do rozporządzenia Dz.U. 2003 nr 169 poz. 1650.

Lp. Temat szkolenia Liczba godzin

1. Wybrane regulacje prawa pracy dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy, z 5 omówieniem źródeł prawa międzynarodowego (dyrektyw WE, konwencji MOP), w szczególności: • przepisy dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy, • ochrona pracy kobiet i młodocianych, • interpretacja niektórych przepisów.

2. Problemy ergonomii w kształtowaniu warunków pracy. 2

3. Metody identyfikacji, analizy i oceny zagrożeń oraz oceny ryzyka zawodowego 5 związanego z tymi zagrożeniami: • zagrożenia wypadkowe, • hałas i drgania mechaniczne, • szkodliwe czynniki chemiczne oraz pyły, • czynniki biologiczne, • promieniowanie podczerwone, nadfioletowe, laserowe, jonizujące, • pola elektromagnetyczne, • energia elektryczna i elektryczność statyczna, • mikroklimat środowiska pracy, • oświetlenie pomieszczeń pracy i stanowisk pracy, • zagrożenia pożarowe i wybuchowe, • zagrożenia w transporcie wewnątrzzakładowym oraz przy składowaniu materiałów.

4. Metody likwidacji lub ograniczania oddziaływania na pracowników czynników 4 szkodliwych dla zdrowia, uciążliwych i niebezpiecznych występujących w procesach pracy.

5. Nowoczesne rozwiązania techniczno-organizacyjne wpływające na poprawę bhp, w 2 tym: • urządzenia wentylacyjno-klimatyzacyjne, • urządzenia zabezpieczające, • środki ochrony indywidualnej.

6. Ustalanie okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy (z uwzględnieniem 4 (w tym 2 programów komputerowych). ćwiczeń)

7. Analiza przyczyn wybranych wypadków przy pracy oraz zachorowań na choroby 2 zawodowe i związana z nimi profilaktyka.

8. Nowoczesne metody pracy służby bhp. 2

9. Nowoczesne metody szkolenia w dziedzinie bhp. 3 (w tym 2 ćwiczeń)

10. Zasady postępowania w razie wypadku w czasie pracy i w sytuacjach zagrożeń (np. 1 pożaru, awarii), w tym zasady udzielania pierwszej pomocy w razie wypadku.

11. Problemy ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska naturalnego. 2

Razem: minimum 32 (w tym 4 ćwiczeń)

1 godzina szkolenia = 45 min.

Opracował: Po konsultacji z pracownikami program zatwierdził:

........................................ ………………................................................................... (Anna Kowalska) (22.03.2024, Jan Nowak, Dyrektor, podpis)

Szczegółowy program szkolenia powinien uwzględniać konkretne przepisy, którymi regulowana jest działalność branży „obsługiwanej” przez uczestników szkolenia. Wszystkie niezbędne w tym zakresie przepisy dotyczące prawa pracy, ze szczególnym naciskiem na sprawy bhp znajdą Państwo w zakładce Ważne adresy.

4. Treść szkolenia

Poniżej omówione zostały tylko elementy wspólne dla wszystkich branż, wynikające z ogólnych przepisów prawa pracy.

Wybrane regulacje prawne z zakresu bhp

Polska jest członkiem wielu organizacji, z których najważniejszą jest Unia Europejska. Oprócz tego nasz kraj ma podpisane umowy dwustronne z innymi państwami. Dlatego źródłem prawa krajowego jest nie tylko nasza ustawa zasadnicza (Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej), ale także przyjęte przez Polskę konwencje międzynarodowe i traktaty założycielskie Wspólnot Europejskich (stanowiące prawo pierwotne).

W zakresie stosunków pracy, w tym spraw dotyczących bhp źródłami prawa są:

 konwencje Międzynarodowej Organizacji Pracy (MOP), np.:  nr 155 dotycząca bezpieczeństwa i higieny pracy oraz środowiska pracy,  nr 161 dotycząca służb bezpieczeństwa i higieny pracy,  nr 187 dotycząca ram promocji bezpieczeństwa i higieny pracy;

 dyrektywy (jako prawo wtórne) Unii Europejskiej, np.:  89/391/EWG w sprawie wprowadzenia środków w celu poprawy bezpieczeństwa i higieny pracy,  92/57/EWG dotycząca minimalnych wymagań bezpieczeństwa i higieny na tymczasowych lub ruchomych placach budowy,  92/85/EWG dotycząca wprowadzenia środków w celu poprawy bezpieczeństwa i higieny pracy kobiet ciężarnych, pracownic, które niedawno rodziły i pracownic karmiących piersią,  94/33/WE w sprawie ochrony młodzieży w pracy,  98/24/WE w sprawie ochrony zdrowia pracowników przed ryzykiem związanym z czynnikami chemicznymi w miejscu pracy,  2000/54/WE w sprawie ochrony pracowników przed ryzykiem związanym z narażeniem na czynniki biologiczne w miejscu pracy.

Dyrektywy Unii Europejskiej stanowią tylko o celach do osiągnięcia przez władze krajowe. Obowiązującym prawem są krajowe akty prawne oparte na tych dyrektywach.

PRZYKŁAD

Dyrektywa 89/391/EWG.

Podczas realizacji pierwszego punktu ramowego programu szkolenia należy omówić (w przypadku, gdy szkolenie jest kolejnym, będzie to tylko przypomnienie i aktualizacja) przepisy Działu X Kodeksu pracy oraz rozporządzenia wydane na jego podstawie w zakresie leżącym w obszarze działania i zainteresowania uczestników szkolenia. Podstawowym rozporządzeniem dotyczącym zagadnień bhp, znajdującym zastosowanie niemal we wszystkich branżach, jest oczywiście rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. z 2003 r. nr 169, poz. 1650 z późn. zm.).

Uczestnicy szkolenia z racji wykonywanej funkcji, powinni dobrze znać zakres działania służby bhp i jej uprawnienia, więc znaczną część czasu należy poświęcić omówieniu poszczególnych punktów § 2 i 3 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. z 2003 r. nr 169, poz. 1650 z późn. zm.) i przepisów z nimi związanymi.

Z rozporządzeń wydanych na podstawie Działu X Kodeksu pracy (prócz rozporządzeń dotyczących konkretnej branży) należy omówić:

 rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 30 października 2002 r. w sprawie minimalnych wymagań dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy w zakresie użytkowania maszyn przez pracowników podczas pracy (Dz.U. nr 191, poz. 1596 z późn. zm.);

 rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 29 listopada 2002 r. w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz.U. nr 217, poz. 1833 z późn. zm.);

 rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 30 grudnia 2004 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy związanej z występowaniem w miejscu pracy czynników chemicznych (Dz.U. z 2005 r. nr 11, poz. 86 z późn. zm.);

 rozporządzenia Ministra Zdrowia z:  2 lutego 2011 r. w sprawie badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz.U. nr 33, poz. 166),  28 września 2005 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe (Dz.U. nr 188, poz. 1588),  23 grudnia 2009 r. w sprawie substancji i preparatów chemicznych zaklasyfikowanych jako niebezpieczne (Dz.U. z 2010 r. nr 21, poz. 123),  2 września 2003 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy pracach związanych z narażeniem na hałas lub drgania mechaniczne (Dz.U. nr 179, poz. 1748 z późn. zm.);

 rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 8 lipca 2003 r. w sprawie minimalnych wymagań dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy w zakresie użytkowania sprzętu roboczego przez pracowników podczas pracy (Dz.U. nr 139, poz. 1305 z późn. zm.);

 rozporządzenia Rady Ministrów z:  2 września 1997 r. w sprawie służby bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. nr 109, poz. 704 z późn. zm.),  7 stycznia 2004 r. w sprawie wykazu prac wzbronionych kobietom i młodocianym (Dz.U. nr 6, poz. 49),  30 lipca 2002 r. w sprawie chorób zawodowych (Dz.U. nr 132, poz. 1113 z późn. zm.),  20 września 1999 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy ręcznych pracach transportowych (Dz.U. nr 85, poz. 963 z późn. zm.);

 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z:  6 lutego 2003 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania robót budowlanych (Dz.U. nr 47, poz. 401),  12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz.U. nr 75, poz. 690);

 rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach (Dz.U. z 2003 r. nr 6, poz. 69).

Podczas szkolenia należy podkreślić, że pracownicy służby bhp (także pracownik, któremu pracodawca powierzył wykonywanie jej zadań) nie mogą ponosić jakichkolwiek niekorzystnych dla nich następstw z powodu wykonywania ich zadań i korzystania z uprawnień. Drugą ważną kwestią, jaką trzeba bezwzględnie przypomnieć jest to, że za stan bhp w firmie "Budowlani" odpowiada pracodawca, a nie pracownik służby bhp.

Następnie należy omówić regulacje prawne w zakresie:

 szczególnej ochrony pracy kobiet na podstawie:  art. 176 Działu VIII Kodeksu pracy oraz  rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 stycznia 2004 r. w sprawie wykazu prac wzbronionych kobietom i młodocianym (Dz.U. nr 6, poz. 49);

 szczególnej ochrony pracy młodocianych na podstawie:  art. 200 Działu IX Kp,  rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 stycznia 2004 r. w sprawie wykazu prac wzbronionych kobietom i młodocianym (Dz.U. nr 6, poz. 49),  rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach (Dz.U. z 2003 r. nr 6, poz. 69),  rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 29 listopada 2002 r. w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz.U. nr 217, poz. 1833 z późn. zm.),  rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (t.j. Dz. U. z 2003 r. Nr 169, poz. 1650 z późn. zm.).

PRZYKŁAD

Omawiając zasady ochrony pracy kobiet należy powiedzieć m.in. o:  zakazie dyskryminacji w zatrudnianiu ze względu na płeć;  normatywach dla ręcznych prac transportowych wykonywanych przez kobiety;  uprawnieniach kobiet związanych z rodzicielstwem:  zakazie zatrudniania kobiet ciężarnych i matek karmiących piersią przy pracach szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia – omówić zakładowy wykaz prac wzbronionych,  obowiązku przeniesienia do innej pracy lub zwolnieniu z obowiązku wykonywania pracy z zachowaniem prawa do wynagrodzenia,  zakazie wypowiadania i rozwiązywania umów o pracę w okresie ciąży i urlopu macierzyńskiego,  zakazie zatrudniania w porze nocnej, godzinach nadliczbowych i delegowania – bez zgody zainteresowanej,  urlopie macierzyńskim i prawie do urlopu wychowawczego, także o możliwościach, jakie daje urlop tzw. „ojcowski”,  przerwie na karmienie piersią,  zwolnieniu z pracy na opiekę nad dzieckiem do lat 4.

Ergonomia w kształtowaniu warunków pracy

Przypomnijmy, że ergonomia to dyscyplina wiedzy zajmująca się zasadami i metodami dostosowania maszyn, narzędzi, środowiska i warunków pracy do właściwości morfologicznych, fizjologicznych i psychicznych człowieka, czyli tworzenia takiej konstrukcji środków pracy i kształtowania materialnego środowiska pracy, aby były one „przyjazne” pracownikowi i „dopasowane” do niego.

Do zakresu działania służby bhp należy przedstawianie pracodawcy wniosków dotyczących zachowania wymagań ergonomii na stanowiskach pracy, więc uczestnicy szkolenia powinni dowiedzieć się, jakie są wymagania ergonomii i jak dostosować stanowiska pracy w swoim zakładzie "Meble Styl" do tych wymagań. Pomocne będzie tu sięgnięcie m.in. do Norm Polskich:  PN-EN ISO 6385:2004 Ergonomia. Terminologia. Pojęcia ogólne,  PN-EN 614-1:2008+A1:2010 Ergonomia. Dokumentacja techniczna systemów pracy. Wymagania.

Warto może tu tylko wspomnieć, że projektując, realizując, czy oceniając systemy pracy należy kierować się kilkoma poniżej wymienionymi zasadami.

Zasada 1.

Projektowanie przestrzeni pracy powinno uwzględniać uwarunkowania wynikłe z wymiarów ludzkiego ciała w powiązaniu z całym procesem pracy. Mówiąc inaczej przestrzeń pracy należy dopasować do operatora.

Zasada 2.

Pracę należy planować w taki sposób, aby uniknąć niepotrzebnego i nadmiernego obciążenia mięśni, stawów i wiązadeł. Należy też zadbać o to, aby nie przeciążać układu krążenia i układu oddechowego pracownika.

Zasada 3.

Postawa ciała nie może powodować zmęczenia na skutek długotrwałego napięcia mięśni.

Zasada 4.

Wymagana do przeprowadzenia poszczególnych czynności siła mięśni nie może przekraczać możliwości fizycznych pracownika.