Uchwała w sprawie rozpatrzenia skargi

Uchwała Nr 12/2023

Rady Gminy w Dąbrowie Górniczej

z dnia 24.05.2023 r.

w sprawie rozpatrzenia skargi na Burmistrza Dąbrowy Górniczej

Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 15 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 559 z późn. zm.) oraz art. 229 pkt 3 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks Postępowania Administracyjnego (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1000 z późn. zm.), po zapoznaniu się z wynikami przeprowadzonego przez Komisję Skarg, Wniosków i Petycji postępowania – Rada Gminy w Dąbrowie Górniczej uchwala co następuje:

§1

Postanawia się uznać za bezzasadną skargę Jana Kowalskiego z dnia 15.03.2023 r. na działania Burmistrza Dąbrowy Górniczej – Adama Nowaka z przyczyn wskazanych w uzasadnieniu, stanowiącym integralny załącznik do niniejszej uchwały.

§2

Wykonanie uchwały powierza się Przewodniczącemu Rady Gminy w Dąbrowie Górniczej

§3

Zobowiązuje się Przewodniczącego Rady Gminy w Dąbrowie Górniczej do poinformowania skarżącego o sposobie załatwienia sprawy.

§4

Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia.

……………………………………

podpis

Przewodniczący Rady Gminy w Dąbrowie Górniczej

Objaśnienia

Uchwały rady gminy (miasta) w przedmiocie rozpoznania skarg na działanie organów gminy podlegają rygorowi dwóch ustaw: ustawy z 8.3.1990 r., o samorządzie gminnym oraz ustawy z 14.6.1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego.

Ustawa o samorządzie gminnym ustanawia obligatoryjną komisję rady – komisję skarg, wniosków i petycji – której przedmiotem działania jest rozpatrywanie skarg na działania wójta i gminnych jednostek organizacyjnych, rozpatrywanie wniosków oraz petycji składanych przez obywateli. Przywołany art. 18b ustawy o samorządzie gminnym koresponduje z art. 229 KPA określającym właściwość organów do rozpatrywania skarg – w pkt. 2 przepis ten stanowi, że organem właściwym do rozpatrzenia skargi dotyczącej zadań lub działalności wójta (burmistrza lub prezydenta miasta) i kierowników gminnych jednostek organizacyjnych jest rada gminy.

Mając na uwadze treść art. 229 KPA oraz art. 18b ustawy o samorządzie gminnym, należy podkreślić, że rada gminy nie może podjąć uchwały o załatwieniu sprawy w przedmiocie skargi na działania wójta i gminnych jednostek organizacyjnych bez uprzedniego skierowania skargi do komisji skarg, wniosków i petycji. Dopiero po analizie treści skargi na posiedzeniu komisji i sformułowaniu przez komisję wniosków z badania treści skargi oraz ustaleniu stanu faktycznego niezbędnego do podjęcia decyzji w przedmiocie skargi przez komisję skarg, wniosków i petycji, rada gminy może podjąć decyzję w sprawie skargi. Taka analiza i odpowiednie prace nad skargą w komisji skarg, wniosków i petycji muszą poprzedzać każdą skargę wpływającą do rady gminy – nawet jeśli wpłynie ona do rady w wyniku błędnego określenia przez skarżącego organu właściwego do załatwienia sprawy. Zatem jeśli do rady gminy wpłynie skarga np. na działania Sekretarza Gminy, skarga taka musi zostać skierowana do komisji skarg, wniosków i petycji i dopiero po pracach w komisji i sformułowaniu przez nią wniosków, rada gminy będzie mogła podjąć uchwałę w sprawie skargi.

Komisja skarg, wniosków i petycji nie może samodzielnie rozstrzygać o zasadności skarg czy inicjować zewnętrznych działań w celu załatwienia skargi. Komisja ta nie ma żadnych własnych uprawnień decyzyjnych, które mogą odnosić skutki na zewnątrz rady gminy. Jej rola ogranicza się przede wszystkim do dokonania czynności sprawdzających oraz do przedstawienia ustaleń radzie. Zatwierdzenie tych ustaleń należy zawsze do rady gminy.

Badając właściwość rady gminy (miasta) do rozpoznania skargi, komisja skarg, wniosków i petycji, powinna dokładnie przeanalizować jej treść i ustalić czy jest właściwa do rozpoznania sprawy. Jeśli komisja w wyniku analizy uzna, że rada gminy nie jest właściwa do rozpoznania skargi, rada gminy obowiązana jest niezwłocznie (nie później niż w terminie 7 dni) przekazać skargę właściwemu organowi, zawiadamiając o tym fakcie również skarżącego, bądź wskazać mu właściwy organ.

Z powyższego wynika, że to rada gminy (miasta) jest organem uprawnionym do rozstrzygania o właściwości wobec skarg, które do tej rady wpływają. W przypadku stwierdzenia, że treść skargi wniesionej do rady gminy (miasta) leży poza kompetencjami tejże rady do rozstrzygania sprawy (skargę wniesiono do błędnego organu), organem, który może przekazać skargę według właściwości, jest rada a nie jej przewodniczący.

Rozstrzygnięcie nadzorcze

Uchwałą GKM/123/2023 Rada Miejska Katowic uchwaliła zmiany w Statucie Gminy Katowice Analizując treść uchwalonego statutu, na wstępie należy zauważyć, że (...) organy władzy publicznej działają na podstawie i w granicach prawa. Każde działanie organu władzy musi mieć oparcie w obowiązującym prawie. Orzecznictwo sądowo-administracyjne stoi na stanowisku, że normy kompetencyjne powinny być interpretowane w sposób ścisły i literalny. (...)

Z uwagi na powyższe, za niezgodny z prawem uznać należy § 1 pkt 17 uchwały GKM/123/2023 w myśl którego, jeżeli Rada nie jest właściwa do rozpatrzenia skargi, wniosku lub petycji złożonej przez obywateli, przewodniczący Komisji niezwłocznie informuje o tym Przewodniczącego Rady, który wskazuje właściwy organ albo przekazuje je właściwemu organowi, o czym powiadamia Radę oraz odpowiednio skarżącego, wnioskodawcę lub autora petycji.

Bezsprzecznym jest, że w myśl art. 223 § 1 KPA organy państwowe, organy samorządu terytorialnego (...) rozpatrują oraz załatwiają skargi i wnioski w ramach swojej właściwości. Artykuł 229 pkt 3 KPA przewiduje, że organem właściwym do rozpatrzenia skargi dotyczącej zadań lub działalności wójta (burmistrza lub prezydenta miasta) i kierowników gminnych jednostek organizacyjnych, o ile przepisy szczególne nie określają innych organów właściwych do rozpatrywania skarg, jest rada gminy (za wyjątkiem spraw należących do zadań zleconych z zakresu administracji rządowej). Jeżeli organ, który otrzymał skargę, w tym rada, nie jest właściwy do jej rozpatrzenia, obowiązany jest (…) przekazać ją właściwemu organowi, zawiadamiając równocześnie o tym skarżącego, albo wskazać mu właściwy organ (art. 231 KPA) (...)

Przyjęta przez Radę Miejską Katowice regulacja sugeruje, że skargę, wniosek i petycję „błędnie” złożoną do rady, po otrzymaniu opinii Komisji Skarg, Wniosków i Petycji, Przewodniczący Rady powinien przekazać według właściwości, co jest niedopuszczalne, gdyż organem, który może to uczynić jest jedynie rada.

Rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody Śląskiego z 12.04.2023 r., zn. ŚL.I.4131.1.1.2023, Legalis.

Uzasadnienie uchwały w przedmiocie rozstrzygnięcia skargi jest integralną częścią uchwały. Brak uzasadnienia uchwały rady gminy w sprawie rozpatrzenia skargi na działalność wójta gminy bądź gminnych jednostek organizacyjnych polegające na nie zawarciu uzasadnienia faktycznego i prawnego, stanowi istotne naruszenie art. 238 § 1 KPA, które skutkować musi stwierdzeniem nieważności takiej uchwały. Organ stanowiący gminy musi każdorazowo przedstawić przesłanki, które doprowadziły go do uznania skargi za bezzasadną.

Art. 238 KPA wskazuje na niezbędne elementy w treści zawiadomienia o sposobie załatwienia skargi. Są to: oznaczenie organu, od którego pochodzi, wskazanie, w jaki sposób skarga została załatwiona, podpis z podaniem imienia, nazwiska i stanowiska osoby upoważnionej do załatwienia skargi. Ponadto zawiadomienie o załatwieniu skargi powinno zawierać ponadto uzasadnienie faktyczne i prawne oraz pouczenie o treści art. 239 KPA („w przypadku gdy skarga, w wyniku jej rozpatrzenia, została uznana za bezzasadną i jej bezzasadność wykazano w odpowiedzi na skargę, a skarżący ponowił skargę bez wskazania nowych okoliczności – organ właściwy do jej rozpatrzenia może podtrzymać swoje poprzednie stanowisko z odpowiednią adnotacją w aktach sprawy – bez zawiadamiania skarżącego”).

Linia orzecznicza

Zawiadomienie o załatwieniu skargi w trybie postępowania skargowego wyrażone w formie uchwały przez radę gminy powinno obowiązkowo zawierać wszystkie składniki wymienione w art. 238 § 1 KPA, w tym również uzasadnienie faktyczne i prawne. Zawarcie w uzasadnieniu uchwały wyczerpującego i prawidłowego uzasadnienia faktycznego i prawnego jest zatem obowiązkiem organu. Tego rodzaju akt wydany przez Radę Gminy powinien zatem w pełni przedstawiać wszystkie przesłanki, które doprowadziły do jego powzięcia. Organ musi zawsze w sposób nie budzący wątpliwości wykazać bezzasadność skargi, wyjaśnić stronie składającej skargę prawne podstawy tego rozstrzygnięcia. Brak wyczerpującego uzasadnienia faktycznego i prawnego uniemożliwia także sądową kontrolę legalności tego aktu przez sąd administracyjny

Wyrok WSA w Krakowie z 15.02.2023 r., II SA/Kr 1234/22, Legalis

Rada gminy może zawiadamiać o sposobie załatwienia skargi wyłącznie w formie uchwały rady gminy. Niewłaściwym będzie zastąpienie uchwały w przedmiocie załatwienia skargi przez udział wnoszącego skargę w pracach komisji skarg, wniosków i petycji, bądź zawiadomienie o terminie sesji rady gminy (miasta), na której będzie rozpoznawana wniesiona przez skarżącego skarga.

„Skarga wniesiona w trybie działu VIII KPA uruchamia jednoinstancyjne postępowanie uproszczone, które kończy się czynnością materialno-techniczną poprzez pisemne zawiadomienie o sposobie rozpoznania skargi przez organ do tego właściwy. Gdy organem tym jest organ kolegialny, czynność taka przybiera formę uchwały takiego organu. Uchwała organu jednostki samorządu terytorialnego podjęta na podstawie art. 227 KPA jest taką samą czynnością informującą o sposobie załatwienia skargi, jak czynności innych organów wymienionych w art. 229 KPA, którym uchwała nie jest przypisana jako prawna forma działania. Tym samym nie może zastąpić zawiadomienia o sposobie załatwienia skargi udział wnoszącego skargę w pracach komisji skarg, wniosków i petycji, bądź zawiadomienie o terminie sesji, na której będzie rozpoznawana skarga”.

Wyrok NSA z 22.03.2023 r., I OSK 1234/22, Legalis

Uzasadnienie uchwały w przedmiocie rozstrzygnięcia skargi jest integralną częścią uchwały. Brak uzasadnienia uchwały rady gminy w sprawie przekazania skargi według właściwości polegające na nie zawarciu uzasadnienia faktycznego i prawnego, stanowi istotne naruszenie art. 238 § 1 KPA, które skutkować musi stwierdzeniem nieważności takiej uchwały. Organ stanowiący gminy musi każdorazowo przedstawić przesłanki, które wskazują, że rada gminy nie jest organem właściwym do rozpoznania skargi.

Art. 238 KPA wskazuje na niezbędne elementy w treści zawiadomienia o sposobie załatwienia skargi. Są to: oznaczenie organu, od którego pochodzi, wskazanie, w jaki sposób skarga została załatwiona, podpis z podaniem imienia, nazwiska i stanowiska osoby upoważnionej do załatwienia skargi. Ponadto zawiadomienie o załatwieniu skargi powinno zawierać uzasadnienie faktyczne i prawne oraz pouczenie o treści art. 239 KPA („w przypadku gdy skarga, w wyniku jej rozpatrzenia, została uznana za bezzasadną i jej bezzasadność wykazano w odpowiedzi na skargę, a skarżący ponowił skargę bez wskazania nowych okoliczności – organ właściwy do jej rozpatrzenia może podtrzymać swoje poprzednie stanowisko z odpowiednią adnotacją w aktach sprawy – bez zawiadamiania skarżącego”).