Uchwała budżetowa

Uchwała Nr 123/2024 Rady Gminy Jabłonna

z dnia 20 grudnia 2023 r.

w sprawie podjęcia uchwały budżetowej Gminy Jabłonna na 2024 rok (z przykładem w zakresie

udzielania upoważnień dla organu wykonawczego JST do zaciągania zobowiązań)

Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 4, pkt 9 lit. d i pkt 10, art. 51 ust. 1 i art. 58 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1487 ze zm.) oraz art. 211, art. 212, art. 214, art. 215, art. 222, art. 234–237 i art. 239, art. 242 ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1634 ze zm.) Rada Gminy uchwala, co następuje:

§1

Przyjmuje się uchwałę budżetową Gminy Jabłonna na rok budżetowy 2024

§ 2 (dochody)

Ustala się dochody budżetu gminy na kwotę 25 000 000 zł, w tym:

1) dochody bieżące w kwocie 20 000 000 zł,

2) dochody majątkowe w kwocie 5 000 000 zł,

– zgodnie z załącznikiem Nr 1

§ 3 (wydatki)

Ustala się wydatki budżetu gminy na kwotę 26 000 000 zł, w tym:

1) wydatki bieżące w kwocie 21 000 000 zł – zgodnie z załącznikiem Nr 2

2) wydatki majątkowe w kwocie 5 000 000 zł,

– zgodnie z załącznikiem Nr 3

§ 4 (deficyt albo nadwyżka)

Deficyt budżetu gminy w kwocie 1 000 000 zł zostanie pokryty przychodami np. z zaciągniętych pożyczek w kwocie 500 000, zaciągniętych kredytów na rynku krajowym w kwocie 400 000 zł oraz wolnych środków w kwocie 100 000 zł.

§ 5 (przychody)

Ustala się przychody budżetu gminy w wysokości 1 500 000 zł oraz rozchody budżetu gminy w wysokości 1 500 000 zł zgodnie z załącznikiem Nr 4

§ 6 (rezerwy)

W budżecie tworzy się rezerwy:

1) ogólną w kwocie 260 000 zł,

2) celową z przeznaczeniem np. na zadania inwestycyjne w kwocie 500 000 zł,

3) celową z przeznaczeniem na zarządzanie kryzysowe w kwocie 100 000 zł.

§ 7 (wydatki wyodrębnione na dotacje)

Wydatki budżetu obejmują poszczególne dotacje dla jednostek wskazanych w załączniku Nr 5

§ 8 (limity zobowiązań)

Ustala się limity zobowiązań:

1) z tytułu zaciągniętych kredytów na pokrycie występującego w ciągu roku przejściowego deficytu budżetowego do kwoty 200 000 zł,

2) z tytułu zaciągniętych kredytów/pożyczek/wyemitowanych obligacji na:

a) sfinansowanie planowanego deficytu budżetowego do kwoty 800 000 zł,

b) spłatę wcześniej zaciągniętych zobowiązań w wysokości 200 000 zł,

c) wyprzedzające finansowanie działań finansowanych ze środków UE w wysokości 300 000 zł.

Inne rozwiązania dla innych tytułów dłużnych:

Ustala się limit zobowiązania leasingowego do wysokości 150 000 zł.

§ 9 (poręczenia i gwarancje)

Wydatki przypadające na rok 2024 z tytułu spłaty poręczeń i gwarancji wynoszą 50 000 zł.

§ 10 (inne obligatoryjne zapisy)

Inne obligatoryjne zapisy wynikające z ustaw:

1) szczególne zasady wykonywania budżetu – (w zależności od stanowiska danej regionalnej izby obrachunkowej różne może być status tych specjalnych środków):

a) zapis dotyczący dochodów związanych z gospodarowaniem odpadami komunalnymi i kosztów funkcjonowania systemu;

b) zapis dotyczący dochodów z opłat za zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych i wydatków nimi finansowanych na przeciwdziałanie alkoholizmowi;

c) zapis dotyczący dochodów z opłat i kar za korzystanie ze środowiska i wydatki nimi finansowane;

d) zapis dotyczący kwot wynikających z rozliczenia środków określonych w art. 5 ust. 1 pkt 2 i dotacji na realizację programu, projektu lub zadania finansowanego z udziałem tych środków.

2) inne zapisy:

a) zapis o wysokości wpłat na rzecz Izb Rolniczych;

b) zapis dotyczący potencjalnych planowanych spłat z tytułu udzielonych poręczeń i gwarancji;

c) zapis dotyczący kwot wydatków realizowanych w ramach Budżetu Obywatelskiego zgodnie z załącznikiem Nr 6

d) zapis dotyczący wydatków jednostek pomocniczych w ramach funduszu sołeckiego zgodnie z załącznikiem Nr 7

§ 11 (wysokość upoważnienia dla organu wykonawczego)

Ustala maksymalną wysokość poręczeń i gwarancji udzielanych przez Wójta do wysokości 100 000 zł w roku budżetowym.

§ 12 (upoważnienia do zaciągania zobowiązań dla organu wykonawczego JST)

Upoważnia się Wójta do zaciągania zobowiązań:

1) z tytułu kredytu na pokrycie występującego w ciągu roku przejściowego deficytu budżetu w kwocie 200 000 zł,

2) na pokrycie planowanego deficytu budżetu z tytułu zaciągniętych kredytów długoterminowych w kwocie 700 000 zł i pożyczek w wysokości 100 000 zł,

3) z tytułu kredytów długoterminowych oraz emitowania papierów wartościowych na spłatę wcześniej zaciągniętych zobowiązań w wysokości 200 000 zł.

Przykład uwzględniający założenia JST:

Założenia:

Dochody 25 000 000 zł, wydatki 26 000 000 zł, deficyt 1 000 000 zł, JST ma wolne środki 100 000 zł i będzie zaciągać kredyt na 700 000 zł i pożyczkę 200 000 zł

Przykładowy zapis:

Upoważnia się Wójta do:

1. Zaciągania kredytów i pożyczek na pokrycie planowanego deficytu budżetu z tytułu: zaciągniętych kredytów długoterminowych w wysokości 700 000 zł i pożyczek w wysokości 200 000 zł.

2. Zaciągania zobowiązań z tytułu kredytów długoterminowych na spłatę wcześniej zaciągniętych zobowiązań w wysokości 100 000 zł.

Inne upoważnienia dla organu wykonawczego JST – w zależności od strategii i potrzeb JST:

1. Upoważnia się Wójta do zaciągnięcia zobowiązania leasingowego do wysokości 100 000

2. Upoważnia się Wójta do zaciągnięcia zobowiązania w ramach umowy PPP na kwotę 500 000, która będzie realizowana w latach 2024-2026

§ 13 (upoważnienia do dokonywania zmian w uchwale budżetowej dla organu wykonawczego JST ewentualnie udzielania dalszych upoważnień przez organ wykonawczego JST)

Upoważnia się Wójta:

1) do dokonywania zmian w budżecie w planie wydatków w ramach działu w tym na wynagrodzenia i pochodne od wynagrodzeń oraz zmian planu wydatków majątkowych, z wyłączeniem przeniesień między działami;

2) do przekazania kierownikom gminnych jednostek organizacyjnych uprawnień do:

a) dokonywania przeniesień w planie wydatków jednostki w ramach działu klasyfikacji budżetowej w tym wydatków na wynagrodzenia i pochodne od wynagrodzeń;

b) do zaciągania zobowiązań z tytułu umów, których realizacja w roku następnym jest niezbędna dla zapewnienia ciągłości działania jednostki gdy termin zapłaty upływa w roku 2025 do łącznej kwoty 50 000

§ 14 (wejście w życie)

Uchwała wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2024 roku i podlega ogłoszeniu w Dzienniku Urzędowym Województwa Mazowieckiego

..............

Przewodniczący Rady Gminy

Objaśnienia

W zakresie § 1 – fundament dla uchwały budżetowej stanowią regulacje prawne FinPubU, punktem wyjścia są przepisy zgrupowane w ramach art. 211 tej ustawy. Tamże postanowiono, że:

1) budżet jednostki samorządu terytorialnego jest rocznym planem dochodów i wydatków oraz przychodów i rozchodów tej jednostki,

2) budżet jednostki samorządu terytorialnego jest uchwalany na rok budżetowy,

3) rokiem budżetowym jest rok kalendarzowy,

4) podstawą gospodarki finansowej jednostki samorządu terytorialnego w danym roku budżetowym jest uchwała budżetowa,

5) uchwała budżetowa składa się z: budżetu jednostki samorządu terytorialnego oraz załączników.

W zakresie § 2 – pozycja dochodów jest jedną z ważniejszych w budżecie, jak wynika z art. 212 ust. 1 pkt 1 FinPubU uchwała budżetowa określa łączną kwotę planowanych dochodów budżetu jednostki samorządu terytorialnego, z wyodrębnieniem dochodów bieżących i majątkowych. Natomiast źródła dochodów JST określa ustawa z 13.11.2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 1570 ze zm.). Chodzi zasadniczo o art. 3, gdzie wyszczególniono ogólne kategorie dochodów JST. Tamże podano, że dochodami jednostek samorządu terytorialnego są:

1) dochody własne;

2) subwencja ogólna;

3) dotacje celowe z budżetu państwa.

W rozumieniu ustawy dochodami własnymi jednostek samorządu terytorialnego są również udziały we wpływach z podatku dochodowego od osób fizycznych oraz z podatku dochodowego od osób prawnych. Dochodami jednostek samorządu terytorialnego mogą być:

1) środki pochodzące ze źródeł zagranicznych niepodlegające zwrotowi;

2) środki pochodzące z budżetu Unii Europejskiej;

3) inne środki określone w odrębnych przepisach.

W zakresie § 3 – pozycja wydatków jest równie istotna co pozycja dochodów. Jak podano w art. 212 ust. 1 pkt 2 FinPubU – uchwała budżetowa określa łączną kwotę planowanych wydatków budżetu jednostki samorządu terytorialnego, z wyodrębnieniem wydatków bieżących i majątkowych. Z kolei zgodnie z art. 216 ust. 2 FinPubU, wydatki budżetu jednostki samorządu terytorialnego są przeznaczone na realizację zadań określonych w odrębnych przepisach, a w szczególności na:

1) zadania własne jednostek samorządu terytorialnego;

2) zadania z zakresu administracji rządowej i inne zadania zlecone ustawami jednostkom samorządu terytorialnego;

3) zadania przejęte przez jednostki samorządu terytorialnego do realizacji w drodze umowy lub porozumienia;

4) zadania realizowane wspólnie z innymi jednostkami samorządu terytorialnego;

5) pomoc rzeczową lub finansową dla innych jednostek samorządu terytorialnego, określoną odrębną uchwałą przez organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego;

6) programy finansowane z udziałem środków, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 2 i 3;

W zakresie § 4 – uchwała budżetowa określa kwotę planowanego deficytu albo planowanej nadwyżki budżetu jednostki samorządu terytorialnego wraz ze źródłami pokrycia deficytu albo przeznaczenia nadwyżki budżetu jednostki samorządu terytorialnego. Jak podano w art. 217 FinPubU, różnica między dochodami a wydatkami budżetu jednostki samorządu terytorialnego stanowi odpowiednio nadwyżkę budżetu jednostki samorządu terytorialnego albo deficyt budżetu jednostki samorządu terytorialnego. Nadto deficyt budżetu jednostki samorządu terytorialnego może być sfinansowany przychodami pochodzącymi z:

1) sprzedaży papierów wartościowych wyemitowanych przez jednostkę samorządu terytorialnego;

2) kredytów;

3) pożyczek;

4) prywatyzacji majątku jednostki samorządu terytorialnego;

5) nadwyżki budżetu jednostki samorządu terytorialnego z lat ubiegłych, pomniejszonej o środki określone w pkt 8;

6) wolnych środków jako nadwyżki środków pieniężnych na rachunku bieżącym budżetu jednostki samorządu terytorialnego, wynikających z rozliczeń wyemitowanych papierów wartościowych, kredytów i pożyczek z lat ubiegłych;

7) spłaty udzielonych pożyczek w latach ubiegłych;

8) niewykorzystanych środków pieniężnych na rachunku bieżącym budżetu, wynikających z rozliczenia dochodów i wydatków nimi finansowanych związanych ze szczególnymi zasadami wykonywania budżetu określonymi w odrębnych ustawach oraz wynikających z rozliczenia środków określonych w art. 5 ust. 1 pkt 2 i dotacji na realizację programu, projektu lub zadania finansowanego z udziałem tych środków.

W zakresie § 5 – kategorie przychodów określa art. 216 ust. 2 FinPubU, co zostało już omówione przy § 4. Ogólne ramy wyznacza art. 212 ust. 1 pkt 4 i 5 FinPubU, gdzie podano, że uchwała budżetowa określa:

1) łączną kwotę planowanych przychodów budżetu jednostki samorządu terytorialnego;

2) łączną kwotę planowanych rozchodów budżetu jednostki samorządu terytorialnego.

Rozchodami są (zgodnie z art. 6 ust. 2 ustawy) m.in.:

1) spłaty otrzymanych pożyczek i kredytów;

2) wykup papierów wartościowych;

3) udzielone pożyczki i kredyty;

4) płatności wynikające z odrębnych ustaw, których źródłem finansowania są przychody z prywatyzacji majątku Skarbu Państwa;

W zakresie § 6 – rezerwy ogólne i celowe to bardzo ważny element konstrukcji uchwały budżetowej. Przepisy w tym zakresie zgrupowane są m.in. w art. 222 FinPubU. Tamże postanowiono, że w budżecie jednostki samorządu terytorialnego tworzy się rezerwę ogólną, w wysokości nie niższej niż 0,1% i nie wyższej niż 1% wydatków budżetu. W budżecie jednostki samorządu terytorialnego mogą być tworzone rezerwy celowe:

1) na wydatki, których szczegółowy podział na pozycje klasyfikacji budżetowej nie może być dokonany w okresie opracowywania budżetu jednostki samorządu terytorialnego;

2) na wydatki związane z realizacją programów finansowanych z udziałem środków, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 2 FinPubU;

3) gdy odrębne ustawy tak stanowią.

Suma rezerw celowych, o których mowa w ust. 2 pkt 1 i 3, nie może przekroczyć 5% wydatków budżetu jednostki samorządu terytorialnego. Zarząd jednostki samorządu terytorialnego dokonuje podziału rezerw, o których mowa w ust. 1 i 2. Szczególnym rodzajem rezerwy celowej jest rezerwa na cele kryzysowe, o której mowa w ustawie z 2007 r. o zarządzaniu kryzysowym (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 2131 ze zm.). W art. 26 ust. 4 tej ustawy podano, że w budżecie jednostki samorządu terytorialnego tworzy się rezerwę celową na realizację zadań własnych z zakresu zarządzania kryzysowego w wysokości nie mniejszej niż 0,5% wydatków budżetu jednostki samorządu terytorialnego, pomniejszonych o wydatki inwestycyjne, wydatki na wynagrodzenia i pochodne oraz wydatki na obsługę długu.

W zakresie § 7 – w załącznikach do uchwały budżetowej zamieszcza się:

1) zestawienie planowanych kwot dotacji udzielanych z budżetu jednostki samorządu terytorialnego;

2) plan dochodów rachunku dochodów jednostek, o których mowa w art. 223 ust. 1 FinPubU, oraz wydatków nimi finansowanych;

3) plany przychodów i kosztów samorządowych zakładów budżetowych.

W zakresie § 8 – uchwała budżetowa ma obligatoryjnie zawierać limity zobowiązań. Mają one normatywne podstawy w art. 212 ust. 1 pkt 6 i 6a FinPubU, gdzie postanowiono, że uchwała budżetowa określa:

6) limit zobowiązań z tytułu zaciąganych kredytów i pożyczek oraz emitowanych papierów wartościowych, o których mowa w art. 89 ust. 1 i art. 90;

6a) limit zobowiązań zaliczanych do tytułu dłużnego, o którym mowa w art. 72 ust. 1 pkt 2, innych niż określone w pkt 6.

Wskazane przepisy nawiązują więc m.in. do art. 89 ust. 1 i art. 90 FinPubU, z których wynika, że jednostki samorządu terytorialnego mogą zaciągać kredyty i pożyczki oraz emitować papiery wartościowe na:

1) pokrycie występującego w ciągu roku przejściowego deficytu budżetu jednostki samorządu terytorialnego;

2) finansowanie planowanego deficytu budżetu jednostki samorządu terytorialnego;

3) spłatę wcześniej zaciągniętych zobowiązań z tytułu emisji papierów wartościowych oraz zaciągniętych pożyczek i kredytów;

4) wyprzedzające finansowanie działań finansowanych ze środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej.

Zaciągnięte kredyty i pożyczki oraz wyemitowane papiery wartościowe, z przeznaczeniem na cel, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, podlegają spłacie lub wykupowi w tym samym roku, w którym zostały zaciągnięte lub wyemitowane.

Zgodnie zaś z art. 90 FinPubU – na finansowanie wydatków na inwestycje i zakupy inwestycyjne, w tym ujęte w ramach przedsięwzięć, o których mowa w art. 226 ust. 3 FinPubU, jednostki samorządu terytorialnego mogą zaciągać pożyczki w państwowych funduszach celowych oraz w państwowych i samorządowych osobach prawnych zaliczanych do sektora finansów publicznych, o ile ustawa tworząca fundusz lub osobę prawną tak stanowi.

Z kolei, w art. 91 ust. 1 FinPubU postanowiono, że suma zaciągniętych kredytów i pożyczek, innych zobowiązań zaliczanych do tytułu dłużnego, o którym mowa w art. 72 ust. 1 pkt 2, oraz zobowiązań z wyemitowanych papierów wartościowych nie może przekroczyć kwot określonych w uchwale budżetowej jednostki samorządu terytorialnego.

W zakresie § 9 – w tym zakresie warto przypomnieć o art. 94 FinPubU, z którego wynika, że jednostki samorządu terytorialnego mogą udzielać poręczeń i gwarancji, z uwzględnieniem przepisów niniejszej ustawy. Łączna kwota poręczeń i gwarancji określana jest w uchwale budżetowej.

W zakresie § 10 – inne obligatoryjne zapisy ujmowane w uchwale budżetowej mają związek m.in. z tzw. szczególnymi zasadami wykonywania budżetu. Ten sposób rozliczeń można w uproszczeniu określić jako środki znaczone, które mogą być przeznaczone tylko na ściśle określone cele. Przykładem dość oczywistym są w tym zakresie środki związane z systemem gospodarowania odpadami komunalnymi, czego wyznacznikiem są regulacje prawne ujęte w ramach art. 6r CzystGmU, gdzie m.in. postanowiono, że środki z opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi nie mogą być wykorzystane na cele niezwiązane z pokrywaniem kosztów funkcjonowania systemu gospodarowania odpadami komunalnymi (ust. 1aa). W zakresie kwalifikowania danego typu środków jako szczególne zasady wykonywania budżetowe mogą pojawić się rozbieżności w praktyce stosowanej przez poszczególne regionalne izby obrachunkowe, warto więc przy konstruowaniu tej pozycji uchwały budżetowej zasięgnąć stanowiska we właściwej miejscowe regionalnej izbie obrachunkowej, jakiego typu środki kwalifikuje ona do ww. kategorii.

W zakresie § 11 – ustawa o samorządzie gminnym w art. 18 ust. 2 pkt 9 lit. d przewiduje, że do wyłącznej właściwości rady gminy należy podejmowanie uchwał w sprawach majątkowych gminy, przekraczających zakres zwykłego zarządu, dotyczących ustalania maksymalnej wysokości pożyczek i kredytów krótkoterminowych zaciąganych przez wójta w roku budżetowym.

W zakresie § 12 – upoważnienia do zaciągania zobowiązań dla organu wykonawczego JST często sprawia problemy dla służb finansowych tych jednostek. Podstawę w tym zakresie stanowi art. 212 ust. 2 FinPubU, gdzie postanowiono, że w uchwale budżetowej organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego może upoważnić zarząd do:

1) zaciągania kredytów i pożyczek oraz emitowania papierów wartościowych, o których mowa w art. 89 ust. 1 i art. 90 FinPubU;

1a) zaciągania zobowiązań zaliczanych do tytułu dłużnego, o którym mowa w art. 72 ust. 1 pkt 2 FinPubU, innych niż określone w pkt 1;

2) dokonywania zmian w budżecie, w zakresie określonym w art. 258 FinPubU;

Co istotne, w zakresie każdego z celów wymienionych w art. 89 FinPubU, tj.:

1) pokrycia występującego w ciągu roku przejściowego deficytu budżetu jednostki samorządu terytorialnego;

2) finansowania planowanego deficytu budżetu jednostki samorządu terytorialnego;

3) spłaty wcześniej zaciągniętych zobowiązań z tytułu emisji papierów wartościowych oraz zaciągniętych pożyczek i kredytów;

4) wyprzedzającego finansowania działań finansowanych ze środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej – potrzebne jest odrębne upoważnienie dla organu wykonawczego JST;

Ważne jest także to, że wspomniane upoważnienia muszą być zbieżne z limitami zaciągania zobowiązań, w przeciwnym bowiem razie będzie interweniować regionalna izba obrachunkowa.

W zakresie § 13 – upoważnienia do dokonywania zmian w uchwale budżetowej dla organu wykonawczego JST, ewentualnie do udzielania dalszych upoważnień przez organ wykonawczego JST, to kolejna ważna praktyczna sfera funkcjonowania finansowego, w której często służby finansowe tych jednostek popełniają błędy (zarówno na etapie konstruowania uchwały przez organ stanowiący, jak i na etapie jej wykonywania przez organ wykonawczy). W istocie rzeczy problemem dla JST jest interpretacja przepisów zawartych w art. 258 ust. 1 FinPubU, tamże zaś postanowiono, że organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego może upoważnić zarząd do:

1) dokonywania innych zmian w planie wydatków niż określone w art. 257, z wyłączeniem przeniesień wydatków między działami;

2) przekazania niektórych uprawnień do dokonywania przeniesień planowanych wydatków innym jednostkom organizacyjnym jednostki samorządu terytorialnego;

3) przekazania uprawnień innym jednostkom organizacyjnym jednostki samorządu terytorialnego do zaciągania zobowiązań z tytułu umów, których realizacja w roku budżetowym i w latach następnych jest niezbędna do zapewnienia ciągłości działania jednostki i z których wynikające płatności wykraczają poza rok budżetowy;

4) dokonywania zmian w planie dochodów i wydatków związanych ze:

a) zmianą kwot lub uzyskaniem płatności przekazywanych z budżetu środków europejskich, o ile zmiany te nie pogorszą wyniku budżetu,

b) zmianami w realizacji przedsięwzięcia finansowanego z udziałem środków europejskich albo środków, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 3, o ile zmiany te nie pogorszą wyniku budżetu,

c) zwrotem płatności otrzymanych z budżetu środków europejskich.

W zakresie § 14 – w przypadku, kiedy uchwała zostanie podjęta do dnia 31 grudnia danego roku należy rozważyć zapis: Uchwała wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2024 roku i podlega ogłoszeniu w Dzienniku Urzędowym Województwa Mazowieckiego. W przypadku, kiedy uchwała zostanie podjęta po dniu 1 stycznia danego roku należy rozważyć zapis: Uchwała budżetowa wchodzi w życie z dniem podjęcia, z mocą obowiązującą od 1 stycznia danego roku i podlega ogłoszeniu w Dzienniku Urzędowym Województwa Mazowieckiego.