Zniekształcenie oświadczenia woli dokonane przez posłańca (art. 85 KC)

Zniekształcenie oświadczenia woli dokonane przez posłańca (art. 85 KC)

Posłaniec w rozumieniu kodeksu cywilnego

W prawie cywilnym, zgodnie z przepisami kodeksu cywilnego (KC), oświadczenie woli może zostać złożone zarówno samodzielnie przez osobę upoważnioną, jak i przy pomocy posłańca. Art. 85 KC definiuje posłańca jako „osobę używaną do przesłania oświadczenia woli”. Mimo że przepis nie zawiera szczegółowej definicji, w doktrynie przyjmuje się, że posłańcem może być zarówno osoba fizyczna, jak i osoba prawna lub jednostka organizacyjna wymieniona w art. 331 KC. Przykłady posłańców w obrocie gospodarczym to firmy kurierskie czy osoby fizyczne dostarczające dokumenty w formie pisemnej bądź elektronicznej.

Zaufanie do posłańca

W literaturze prawniczej podkreśla się, że relacja między nadawcą a posłańcem powinna opierać się na zaufaniu. Ryzyko związane ze zniekształceniem oświadczenia przez posłańca spoczywa na nadawcy. Niezależnie od tego, czy posłańcem jest osoba zaufana, czy przypadkowa, art. 85 KC daje możliwość uchylenia się od skutków prawnych oświadczenia, które zostało zniekształcone.

Powierzenie oświadczenia woli posłańcowi

Ważne jest, aby osoba przesyłająca oświadczenie została wyznaczona przez nadawcę do tego zadania. Jeśli ktoś, kto nie został do tego celu wyznaczony, przekazuje oświadczenie, nie jest uznawany za posłańca w rozumieniu art. 85 KC. Sama czynność przekazania oświadczenia przez posłańca jest zakwalifikowana jako czynność faktyczna, mająca istotny wpływ na możliwość powołania się na ten przepis.

Skuteczność doręczenia oświadczenia woli przez posłańca

Przekazanie oświadczenia woli przez posłańca jest uznawane za skuteczne, jeśli dotarło ono do adresata w taki sposób, że mógł on zapoznać się z jego treścią. Nawet jeżeli posłaniec doręczył oświadczenie innej osobie, np. domownikowi adresata, zgodnie z art. 61 KC oświadczenie woli uważa się za doręczone, o ile adresat mógł się z nim zapoznać.

Posłaniec a pełnomocnik

Posłaniec różni się od pełnomocnika tym, że nie działa w cudzym imieniu, lecz jedynie przekazuje cudze oświadczenie. Co więcej, posłaniec nie musi mieć zdolności do czynności prawnych. Pełnomocnik natomiast dokonuje czynności prawnych w cudzym imieniu i w jego granicach.

Posłaniec w obrocie elektronicznym

W dzisiejszych czasach posłaniec może korzystać z nowoczesnych technologii, takich jak e-mail czy inne środki komunikacji elektronicznej. Należy jednak zaznaczyć, że urządzenia, takie jak komputery, nie są uważane za posłańców w rozumieniu prawa. Posłańcem jest osoba korzystająca z tych urządzeń.

Zniekształcenie oświadczenia przez posłańca

W praktyce istnieją spory dotyczące tego, czy zniekształcenie oświadczenia przez posłańca było umyślne, czy nieumyślne. Jeśli posłaniec celowo zmienił treść oświadczenia, nie można uznać, że doszło do złożenia oświadczenia przez nadawcę. W przypadku nieumyślnego zniekształcenia art. 85 KC daje możliwość uchylenia się od skutków prawnych takiego oświadczenia.

Podsumowanie

Artykuł 85 KC ma kluczowe znaczenie w sytuacjach, gdy oświadczenie woli zostało zniekształcone przez posłańca. W takich przypadkach nadawca może uchylić się od skutków prawnych tego oświadczenia, powołując się na przepisy dotyczące błędu jako wady oświadczenia woli. Mimo że przepis ten nie rozróżnia umyślności zniekształcenia, w praktyce ocena jego skutków opiera się na podobnych zasadach jak w przypadku błędu prawnie doniosłego.