Zmiany w KPC wprowadzone ustawą z 10.7.2015 r. – najistotniejsze zmiany w postępowaniu rozpoznawczym

Zmiany w Kodeksie Postępowania Cywilnego wprowadzone ustawą z dnia 10 lipca 2015 r. – najistotniejsze zmiany w postępowaniu rozpoznawczym

Wprowadzenie

Na mocy ustawy z dnia 10 lipca 2015 r. (dalej: ZmKC2015), wprowadzono istotne zmiany w Kodeksie postępowania cywilnego (KPC). Celem tych zmian było przyspieszenie postępowań sądowych poprzez ograniczenie kognicji sądów, rozszerzenie kompetencji referendarzy sądowych i komorników, uproszczenie niektórych czynności procesowych oraz eliminacja mechanizmów służących do przedłużania postępowań¹. Nowelizacja objęła zmiany w postępowaniach rozpoznawczym, klauzulowym oraz egzekucyjnym.

Udostępnianie protokołów i pism

Jedną z kluczowych zmian jest umożliwienie udostępniania protokołów i pism procesowych za pośrednictwem systemu teleinformatycznego. Nowelizacja rozszerza możliwość udostępniania tych dokumentów za pomocą różnych systemów teleinformatycznych, co wpisuje się w proces informatyzacji postępowania cywilnego. Zmiana ta likwiduje wątpliwości dotyczące tego, czy można korzystać z dowolnego systemu do przekazywania protokołów i pism procesowych, jak sugerowało poprzednie brzmienie przepisów².

Wyłączenie sędziego

Zmiana w przepisach dotyczących wyłączenia sędziego (art. 50 § 3 KPC) eliminuje możliwość wykorzystywania wniosku o wyłączenie sędziego jako taktyki przedłużania postępowania. Zgodnie z nowym przepisem, sędzia, którego dotyczy wniosek o wyłączenie, może prowadzić postępowanie, jednak nie może wydać orzeczenia lub zarządzenia kończącego sprawę przed rozpatrzeniem wniosku³. Zmiana ta przyczynia się do poprawy efektywności postępowań.

Wnoszenie pism procesowych w systemie teleinformatycznym

Nowelizacja wprowadza rozróżnienie pomiędzy pismami procesowymi wnoszonymi za pomocą systemu teleinformatycznego a pismami, które mogą być wnoszone w ten sposób. W przypadku wyboru elektronicznego trybu wnoszenia pism, odpis pełnomocnictwa należy również wnieść za pośrednictwem systemu. Jeżeli pismo wniesione w innej formie nie spełnia wymogów, sąd odsyła je jako nieskuteczne⁴.

Doręczanie pism procesowych

Wprowadzenie nowych zasad doręczania pism procesowych, szczególnie dla przedsiębiorców i wspólników spółek wpisanych do rejestru CEIDG, ułatwia komunikację sądową. Pisma są doręczane na adresy ujawnione w rejestrze, co przyczynia się do szybszego rozpatrywania spraw⁵.

Rozszerzony katalog spraw rozpoznawanych na posiedzeniu niejawnym

Zmiana w przepisach dotyczących posiedzeń niejawnych (art. 148¹ KPC) umożliwia rozpoznawanie spraw na posiedzeniach niejawnych, gdy nie jest konieczne przeprowadzenie rozprawy. Dotyczy to sytuacji, w których pozwany uznał powództwo lub gdy dowody w sprawie są jednoznaczne⁶.

Posiedzenia jawne na odległość

Na mocy art. 151 § 2 KPC możliwe jest przeprowadzenie posiedzeń jawnych przy użyciu urządzeń umożliwiających ich przeprowadzenie na odległość. Rozwiązanie to, które wpisuje się w proces informatyzacji postępowania cywilnego, pozwala uczestnikom na udział w posiedzeniu z innej lokalizacji, co obniża koszty i przyspiesza postępowanie⁷.

Utrwalanie posiedzeń

Na mocy art. 162¹ KPC, strona postępowania ma prawo do utrwalania posiedzeń sądowych za pomocą urządzeń rejestrujących dźwięk, co zwiększa transparentność postępowania⁸.

Nowa podstawa zawieszenia postępowania

Przepis art. 177 pkt 31 KPC umożliwia zawieszenie postępowania w przypadku, gdy jego rozstrzygnięcie zależy od wyniku postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym lub Trybunałem Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Rozwiązanie to likwiduje konieczność regulowania tej kwestii w rozporządzeniach, co zwiększa spójność przepisów prawnych⁹.

Zwiększenie uprawnień referendarzy sądowych

Nowelizacja znacząco zwiększa uprawnienia referendarzy sądowych. Na mocy art. 130⁵ oraz art. 497¹ § 3 KPC, referendarze mogą wykonywać szereg czynności zastrzeżonych dotąd dla przewodniczących sądów, co odciąża sądy i przyspiesza postępowania¹⁰.

Przypisy:

1. Dz.U. z 2015 r. poz. 1311, dalej jako: ZmKC2015.
2. J. Jagieła, [w:] A. Marciniak, K. Piasecki (red.), Komentarz do Kodeksu postępowania cywilnego, Tom I. Komentarz. Art. 1−366, wydanie online, Legalis, V. Brzmienie artykułu po 8.9.2016 r.
3. Ibidem, art. 50 § 3 KPC.
4. Ibidem, art. 126 § 3 KPC.
5. Ibidem, art. 133 § 2a KPC.
6. Ibidem, art. 148¹ KPC.
7. Ibidem, art. 151 § 2 KPC.
8. Ibidem, art. 162¹ KPC.
9. Ibidem, art. 177 pkt 31 KPC.
10. Ibidem, art. 130⁵ oraz art. 497¹ § 3 KPC.