Zmiany w konstrukcji trybu odwoławczego w postępowaniu administracyjnym

Zmiany w konstrukcji trybu odwoławczego w postępowaniu administracyjnym

Zmiany w Kodeksie postępowania administracyjnego wprowadzone nowelizacją z 2017 roku znacząco wpłynęły na konstrukcję trybu odwoławczego w postępowaniu administracyjnym. Mimo że z pozoru nie wniesiono większych modyfikacji w brzmieniu art. 15 KPA, nowelizacja rozszerzyła pewne aspekty i wprowadziła ważne zmiany, które należy szczegółowo omówić.

Zaskarżenie decyzji w postępowaniu administracyjnym

Podstawą prawną dla prawa do zaskarżenia decyzji w postępowaniu administracyjnym jest art. 78 Konstytucji RP. Zgodnie z nim każda strona ma prawo do zaskarżenia decyzji wydanych w pierwszej instancji. Warto jednak zwrócić uwagę na różnice między treścią art. 78 Konstytucji a art. 15 KPA. Choć ranga i znaczenie uregulowań zawartych w ustawie zasadniczej usprawiedliwiają ich rozwinięcie, analiza tych przepisów prowadzi do wniosku, że nowelizacja nieco zmodyfikowała dotychczasowe podejście do konstrukcji trybu odwoławczego.

Nowelizacja KPA z 2017 roku

Nowelizacja Kodeksu postępowania administracyjnego, która weszła w życie 1 czerwca 2017 roku, miała na celu wprowadzenie efektywniejszych rozwiązań proceduralnych w postępowaniach administracyjnych, w szczególności w zakresie trybu odwoławczego. Choć podstawowa zasada dwuinstancyjności (art. 15 KPA) pozostała niezmieniona, nowelizacja wprowadziła kluczowe zmiany w sposobie zaskarżania decyzji administracyjnych do sądów administracyjnych oraz wprowadziła nowe przepisy dotyczące kasacyjnych decyzji organu odwoławczego.

Analiza zmian w trybie odwoławczym

Zmiany w trybie odwoławczym w postępowaniu administracyjnym dotknęły przede wszystkim zasady dwuinstancyjności, która stanowi filar postępowania administracyjnego w Polsce. Nowelizacja doprecyzowała przypadki, w których odstępstwa od tej zasady są możliwe. W art. 15 KPA pojawiło się zastrzeżenie, że „chyba że przepis szczególny stanowi inaczej”, co oznacza, że ustawodawca otworzył możliwość wprowadzenia wyjątków od zasady dwuinstancyjności w ustawach szczególnych.

Prawo do zaskarżenia a dwuinstancyjność

Warto rozróżnić dwa pojęcia: prawo do zaskarżenia decyzji oraz dwuinstancyjność postępowania. Zgodnie z art. 78 Konstytucji RP każda decyzja wydana w pierwszej instancji może zostać zaskarżona. Nie oznacza to jednak, że zaskarżenie musi zawsze odbywać się w ramach struktury instancyjnej. Konstytucja nie wymaga, aby istniał organ wyższego stopnia w ramach tej samej struktury orzeczniczej, co pozwala na zastosowanie różnych mechanizmów kontrolnych, w tym możliwości odwołania się do sądu administracyjnego bez pośrednictwa organu wyższej instancji.

Nowe przepisy dotyczące zrzeczenia się prawa do odwołania

Jedną z istotniejszych zmian wprowadzonych nowelizacją KPA z 2017 roku jest możliwość zrzeczenia się prawa do odwołania. Zgodnie z nowym art. 127a KPA, strona może zrzec się prawa do wniesienia odwołania, co prowadzi do natychmiastowej ostateczności decyzji administracyjnej. Strona musi jednak złożyć stosowne oświadczenie, które ma być jednoznaczne i niebudzące wątpliwości. Oświadczenie to może być złożone pisemnie lub ustnie do protokołu. Ostateczność decyzji następuje w momencie doręczenia organowi administracyjnemu oświadczenia o zrzeczeniu się odwołania.

• Ostateczność i prawomocność decyzji: Z dniem doręczenia organowi administracji publicznej oświadczenia o zrzeczeniu się prawa do odwołania decyzja staje się ostateczna i prawomocna.
• Skutki zrzeczenia się odwołania: Decyzja, która stała się ostateczna, może być wykonana, a strona traci możliwość zaskarżenia jej w trybie administracyjnym.

Zmiany w postępowaniu dowodowym i wyjaśniającym

Nowelizacja KPA z 2017 roku wprowadziła również istotne zmiany w zakresie postępowania dowodowego i wyjaśniającego w trybie odwoławczym. Organ odwoławczy może przeprowadzić postępowanie dowodowe lub zlecić jego przeprowadzenie organowi pierwszej instancji. Umożliwia to lepsze zbadanie sprawy w sytuacji, gdy decyzja organu pierwszej instancji była niewystarczająco uzasadniona.

Kontrola sądowa decyzji kasacyjnych

Nowelizacja wprowadziła także możliwość kontroli sądowej decyzji kasacyjnych, które polegają na uchyleniu decyzji organu pierwszej instancji i przekazaniu sprawy do ponownego rozpatrzenia. Decyzje takie, wydane z naruszeniem prawa, mogą być zaskarżane do wojewódzkich sądów administracyjnych.

Podsumowanie

Zmiany wprowadzone nowelizacją Kodeksu postępowania administracyjnego z 2017 roku, choć z pozoru subtelne, w istotny sposób zmodyfikowały zasady trybu odwoławczego w postępowaniu administracyjnym. Rozwiązania te, wprowadzone w celu przyspieszenia i ułatwienia procedur administracyjnych, zapewniają stronom szersze możliwości zaskarżania decyzji oraz umożliwiają szybsze uzyskanie ostatecznych rozstrzygnięć.