Pracownicze urlopy bezpłatne

Pracownicze urlopy bezpłatne

Wprowadzenie

Przepisy prawa pracy regulują różne rodzaje urlopów o charakterze bezpłatnym. Kryterium różnicującym może być podstawa prawna udzielanego pracownikowi urlopu, co pozwala na wyodrębnienie urlopów bezpłatnych przewidzianych w Kodeksie pracy oraz w odrębnych aktach prawnych o różnym charakterze. Oznacza to, że instytucja urlopu bezpłatnego może dotyczyć wszystkich pracowników lub tylko niektórych grup zawodowych. Możliwa jest również systematyka urlopów bezpłatnych ze względu na cele, dla których są one udzielane, np. pełnienie funkcji państwowych, podjęcie pracy u innego pracodawcy, realizowanie celów naukowych lub artystycznych.

Cel urlopu bezpłatnego

Celem urlopu bezpłatnego, udzielonego na wniosek pracownika, jest umożliwienie mu realizacji ważnych spraw osobistych lub rodzinnych, których pogodzenie z wykonywaniem pracy byłoby niemożliwe. Z uwagi na skutki w zakresie uprawnień uzależnionych od trwania zatrudnienia, urlopy bezpłatne można podzielić na te, które są traktowane na równi z okresem zatrudnienia, oraz niewywołujące takich skutków.

Artykuł 174 KP – Ogólna formuła urlopu bezpłatnego

Podstawowym rodzajem urlopu bezpłatnego jest urlop uregulowany w art. 174 Kodeksu pracy. Przepisy nie wskazują przyczyn uzasadniających jego udzielenie, co oznacza, że nie posiada on szczególnego charakteru. Wniosek pracownika nie musi zawierać uzasadnienia, a decyzja o jego udzieleniu jest ostateczna i niezaskarżalna. Pracownik ma obowiązek zgłosić się do pracy natychmiast po zakończeniu urlopu bezpłatnego.

Możliwość odwołania pracownika z urlopu

Zgodnie z art. 174 § 3 KP, w przypadku urlopu trwającego dłużej niż trzy miesiące, pracodawca i pracownik mogą ustalić możliwość odwołania pracownika z urlopu z ważnych przyczyn. Jeżeli nie zostaną spełnione wszystkie przesłanki, odwołanie z urlopu nie jest możliwe.

Urlop bezpłatny w celu wykonywania pracy u innego pracodawcy

Art. 174¹ KP umożliwia udzielenie urlopu bezpłatnego pracownikowi za jego zgodą w celu wykonywania pracy u innego pracodawcy. Zawarte porozumienie między pracodawcami określa warunki urlopu oraz jego czas trwania. Pracownik, wykonując pracę u nowego pracodawcy, zawiera z nim odrębną umowę o pracę.

Powrót do poprzedniego pracodawcy

Pracownik przebywający na urlopie bezpłatnym w związku z pełnieniem funkcji z wyboru ma prawo powrotu na stanowisko równorzędne pod względem wynagrodzenia, pod warunkiem zgłoszenia tego zamiaru w ciągu siedmiu dni od zakończenia pełnienia funkcji. W przeciwnym razie stosunek pracy wygasa.

Podsumowanie

Urlop bezpłatny daje pracownikowi możliwość przerwy w wykonywaniu obowiązków zawodowych bez rozwiązywania stosunku pracy. Pracownik, który powróci z urlopu, powinien zostać przywrócony do pracy na stanowisku, które zajmował przed rozpoczęciem urlopu. Urlopy te mogą być udzielane zarówno z inicjatywy pracownika, jak i pracodawcy, o ile obie strony wyrażą zgodę na zawarcie odpowiedniego porozumienia.