Apelacja karna: zarzut obrazy przepisów prawa materialnego a wyrażenie „błąd w ustaleniach faktycznych”

Apelacja karna: zarzut obrazy przepisów prawa materialnego a wyrażenie „błąd w ustaleniach faktycznych”

Wprowadzenie

Rozważania na temat zarzutu obrazy przepisów prawa materialnego i wyrażenia „błąd w ustaleniach faktycznych” w kontekście apelacji karnej warto rozpocząć od trzech kluczowych założeń:

• Wyrażenie „prawo materialne” odnosi się do norm regulujących prawa i obowiązki wynikające ze stosunków społecznych, które nie dotyczą postępowania organów władzy.
• Słowo „zarzut” oznacza stwierdzenie, że w treści wyroku sądu pierwszej instancji doszło do naruszenia prawa materialnego.
• „Błąd w ustaleniach faktycznych” oznacza, że opis ustalonych faktów jest niepełny lub fałszywy.

Założenia te są powszechnie znane w kontekście apelacji karnej i służą jako punkt wyjścia do rozważań nad relacją między zarzutem naruszenia prawa materialnego a błędem w ustaleniach faktycznych.

Konwencje dotyczące prawa materialnego

Prawo materialne w apelacji karnej odnosi się do norm regulujących obowiązki, nakazy, zakazy, uprawnienia i dozwolenia. Warto zaznaczyć, że:

• Nie każda norma prawa materialnego może stanowić podstawę zarzutu obrazy tego prawa. Przepisy prawa materialnego, które mają charakter fakultatywny (np. przepisy o wypadkach mniejszej wagi), nie mogą być podstawą takiego zarzutu.
• Klauzule generalne, takie jak „wypadek mniejszej wagi” czy „stopień winy”, nie mogą być przedmiotem zarzutu obrazy prawa materialnego, ponieważ są to wyrażenia o charakterze nieostrym, które dopuszczają szeroką interpretację.

Związek zarzutu z art. 438 pkt 1 KPK z błędem w ustaleniach faktycznych

Warto podkreślić, że zarzut naruszenia prawa materialnego nie powinien być formułowany na podstawie błędów w ustaleniach faktycznych. Konwencje teoretyczne, na których opierają się ustalenia faktyczne, są związane z wartościowaniem faktów, co prowadzi do błędów w ustaleniach faktycznych, które mogą mieć charakter pierwotny lub wtórny. Zasada jest prosta: jeżeli błąd w ustaleniach faktycznych wystąpił wcześniej, zarzut powinien dotyczyć tego błędu, a nie obrazy prawa materialnego.

Konwencja związana ze stosowaniem prawa

Stosowanie prawa w apelacji karnej jest procesem wieloetapowym, obejmującym ustalenie faktów, interpretację prawa materialnego, subsumcję oraz określenie konsekwencji prawnych. Jeżeli w procesie dochodzi do błędu w ustaleniach faktycznych, to obraz prawa materialnego staje się błędem wtórnym. Dlatego zarzut obrazy prawa materialnego powinien być formułowany tylko wtedy, gdy nie ma kwestionowania ustaleń faktycznych.

Podsumowanie

Podsumowując, zarzut obrazy przepisów prawa materialnego w apelacji karnej nie powinien opierać się na wyrażeniu „błąd w ustaleniach faktycznych”. Uchybienia związane z ustaleniami faktów mogą być wyrażane w inny sposób, ale nie mogą stanowić podstawy zarzutu naruszenia prawa materialnego. Istotne jest również, aby zarzuty dotyczące przepisów prawa materialnego nie dotyczyły fakultatywnych norm prawa ani klauzul generalnych.