Powtórka z Lejzorkiem

Powtórka z Lejzorkiem

Burzliwe życie Lejzorka

Bohater jednej z najbardziej znanych satyrycznych powieści Ilii Erenburga, Lejzorek Rojtszwaniec, to prostoduszny Żyd z Homla, którego spojrzenie na świat jest pełne metafizycznych refleksji. Jest postacią zupełnie niedostosowaną do realiów życia w sowieckiej Rosji, a później także w innych krajach, które odwiedza podczas swojej niespokojnej odysei. Lejzorek podróżuje przez Polskę, Niemcy, Francję i Wielką Brytanię, nie mogąc nigdzie zagrzać miejsca. Jego podróż kończy się w Palestynie, Ziemi Obiecanej, o której zawsze marzył, jednak finał jego losów nie przynosi szczęśliwego zakończenia.

Filozoficzne rozważania Lejzorka

Lejzorek, od najmłodszych lat zmuszony do studiowania Talmudu, zaczyna rozważać świat w sposób talmudyczny. Jeden z jego dylematów brzmi:

„Gdy dwóch Żydów znalazło jeden tałes, do którego z nich powinien należeć? Do tego, co go pierwszy spostrzegł, czy do tego, który pierwszy podniósł? Co jest ważniejsze, ręka czy oczy? Odkrycie czy praca? Natchnienie czy wola?”

Tałes (lub talit) to tradycyjna chusta modlitewna, którą Żydzi zakładają podczas modlitwy. Rozważania Lejzorka odzwierciedlają jego skomplikowane podejście do życia, które często prowadzi go do filozoficznych dylematów. W czasach Lejzorka najbardziej luksusowe tałesy były wykonywane z drogich materiałów, co tylko wzmacniało wagę tego problemu.

Prawnicza analiza

Przyglądając się prawnym aspektom historii Lejzorka, należy rozważyć, czy tałes został zgubiony, czy porzucony. Zgodnie z prawem rzymskim, rzecz porzucona (res nullius) staje się własnością tego, kto ją pierwszy obejmie w posiadanie. W polskim prawie, rzecz znaleziona, o ile ma wartość naukową, artystyczną lub materialną, musi zostać oddana do biura rzeczy znalezionych, a właściciel może ją odzyskać, jeśli zgłosi się w ciągu dwóch lat. W przeciwnym razie, przedmiot staje się własnością Skarbu Państwa.

Lejzorek jednak, zgodnie ze swoją prostodusznością, nie zaprząta sobie głowy prawnymi procedurami. Woli skupić się na filozoficznym rozważaniu sensu życia, co często stawia go w opozycji do otaczającego go świata absurdu.

Współczesne odniesienia

Praktyki związane z zamówieniami publicznymi oraz przetargi również stanowią ważny wątek w powieści Erenburga. Lejzorek, w rozmowie z Czebyszewem, przedstawia korupcyjne mechanizmy, które rządzą światem interesów w sowieckiej Rosji. Czebyszew, dawny student prawa rzymskiego, narzeka na korupcję, która doprowadziła go do więzienia. Odpowiedź Lejzorka jest zgodna z jego charakterem – pragmatyczna i pozbawiona iluzji, pełna cynizmu wobec systemu.

Prawo zamówień publicznych i odpowiedzialność karna

Historia Lejzorka skłania również do refleksji nad współczesnymi przepisami dotyczącymi zamówień publicznych oraz przepisami karnymi związanymi z korupcją. W polskim prawie udaremnianie lub utrudnianie przetargu publicznego może być karane pozbawieniem wolności do 3 lat (art. 305 KK). Pomimo zmieniających się czasów, nieuczciwe praktyki wciąż stanowią wyzwanie dla współczesnych systemów prawnych.

Wnioski

Powieść „Burzliwe życie Lejzorka Rojtszwańca” to nie tylko humorystyczna opowieść o losach prostodusznego Żyda, ale także pretekst do głębszych rozważań nad prawem, społeczeństwem i filozofią. Choć Lejzorek nigdy nie przestaje być outsiderem, jego sposób patrzenia na świat może być inspiracją do krytycznego spojrzenia na absurdy rzeczywistości, zarówno tej przeszłej, jak i współczesnej.