Rejestrowane związki partnerskie – nowy projekt ustawy

Tematyka: rejestrowane związki partnerskie, projekt ustawy, równouprawnienie, prawa partnerskie, związki małżeńskie, ETPCz, związki partnerskie, wspólne rozliczenia, wspólne dziedziczenie, uznawanie związków

Do wykazu prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów trafił projekt ustawy o rejestrowanych
związkach partnerskich (numer projektu UD87). Celem projektowanych przepisów jest uregulowanie praw
i obowiązków osób pozostających w związkach partnerskich. Proponowane regulacje są odpowiedzią na
rosnące społeczne potrzeby i mają zapewnić równouprawnienia wszystkich obywateli.
• Projektowana ustawa ma na celu uregulowanie kwestii prawnych, takich jak dziedziczenie, prawo do
informacji o stanie zdrowia partnera oraz wspólne rozliczenia podatkowe.
• Projekt nie przewiduje możliwości przysposobienia dzieci przez pary pozostające w związkach
partnerskich.
• Rząd planuje, by nowe przepisy weszły w życie na początku przyszłego roku.
Cele projektowanej ustawy
Jak wynika z założeń, celem projektu jest wprowadzenie instytucji rejestrowanego związku partnerskiego do
polskiego porządku prawnego i tym samym wykonanie wyroku Europejskiego Trybunału Praw Człowieka
z 12.12.2023 r., Przybyszewska i inni przeciwko Polsce, 11454/17,
. ETPCz stwierdził naruszenie przez
Polskę art. 8 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności sporządzonej w Rzymie dnia 4.11.1950
r., zmienionej następnie Protokołami nr 3, 5 i 8 oraz uzupełnionej Protokołem nr 2 (Dz.U. z 1993 r. Nr 61, poz. 284),
tj. prawa do poszanowania życia rodzinnego i prywatnego. Zgodnie z orzeczeniem, Polska jest zobowiązana do
zapewnienia ram prawnych umożliwiających parom tej samej płci odpowiednie uznanie i ochronę ich
związku. Instytucja rejestrowanych związków partnerskich będzie dostępna dla par tej samej płci oraz dla par różnej
płci.
Zakres przedmiotowy ustawy
Jako rozwiązanie problemu braku uznania i ochrony związków nieformalnych wskazuje się uchwalenie ustawy
o rejestrowanych związkach partnerskich. Jej projekt przedstawiła ministra do spraw równości, Katarzyna Kotula.
Głównym celem projektowanej ustawy jest zapewnienie parom nie będącym w związkach małżeńskich
możliwości formalnego uznania ich związku.
Projektowana ustawa ma uregulować kwestie, które dotychczas były dostępne jedynie dla małżeństw, takie jak:
• wspólne nazwisko;
• dziedziczenie;
• prawo do informacji medycznych;
• inne prawa cywilne.
Rejestracja związku partnerskiego
Jak przewiduje projekt, rejestrowany związek partnerski mogą zawrzeć dwie osoby pełnoletnie, stanu wolnego,
niezależnie od płci.
Rejestrowany związek partnerski będzie mieć wpływ na stan cywilny osoby, w związku z tym zapewnienie o braku
przeszkód do jego zawarcia składane będzie przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego, który oceni zdolność
partnerów do zawarcia rejestrowanego związku partnerskiego i dokona wpisu do rejestru związków partnerskich.
Po rejestracji para uzyska pełne prawa wynikające z projektowanej ustawy, w tym m.in. prawo do wspólnej własności
i dziedziczenia.
Majątek wspólny partnerów
Projekt zawiera również uregulowania dotyczące wspólnego majątku - z chwilą zawarcia rejestrowanego związku
partnerskiego osoby wchodzące w rejestrowany związek partnerski łączyć będzie ustrój rozdzielności
majątkowej.
Co istotne, osoby w rejestrowanym związku partnerskim będą mogły poprzez umowę zawartą w formie aktu
notarialnego (umowa majątkowa partnerska) ustanowić wspólność majątkową (wspólność partnerską)

obejmującą przedmioty majątkowe określone w tej umowie (wspólny majątek partnerski). Umowa taka może
poprzedzać zawarcie rejestrowanego związku partnerskiego.
Prawa i obowiązki partnerów
Partnerzy w zarejestrowanym związku partnerskim będą mieli możliwość wspólnego rozliczania podatków
oraz ubiegania się o wspólne kredyty i pożyczki. Projektowana ustawa przewiduje również prawo do uzyskiwania
informacji medycznych o partnerze, co jest szczególnie istotne w przypadkach nagłych sytuacji zdrowotnych.
Jednocześnie projekt nie przewiduje możliwości adopcji dzieci przez osoby pozostające w związkach partnerskich, co
pozostaje kwestią kontrowersyjną i wywołującą spory.
Ustawa wprowadzająca ustawę o rejestrowanych związkach partnerskich
Zarówno projektowana ustawa, jak i projekt ustawy wprowadzającej, zawierają przepisy umożliwiające wykonanie
wyroku ETPCz nr 11454/17, z którego wynika obowiązek zapewnienia parom tej samej płci ochrony, która powinna
obejmować aspekty materialne (alimenty, opodatkowanie, dziedziczenie), a także prawa i obowiązki w zakresie
wzajemnej pomocy.
Projekt ustawy wprowadzającej ustawę o rejestrowanych związkach partnerskich będzie zawierał przepisy
nowelizujące obecnie obowiązujące przepisy ustaw w celu przyznania osobom w związkach partnerskich uprawnień
w obszarze opieki zdrowotnej, zabezpieczenia społecznego, dziedziczenia i podatków.
W szczególności, ww. projekt:
1. rozszerzy definicję osoby bliskiej w ustawie z 6.11.2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (t.j.
Dz.U. z 2024 r. poz. 581);
2. przyzna prawo pochówku w ustawie z 31.1.1959 r. o cmentarzach i chowaniu zmarłych (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz.
576);
3. umożliwi dziedziczenie ustawowe po zmarłej partnerce/zmarłym partnerze oraz zwolnienie od podatku od
spadków i darowizn oraz czynności cywilnoprawnych;
4. wprowadzi możliwość wspólnego rozliczania osób partnerskich, które zawarły umowę o wspólności majątkowej,
jak również możliwość objęcia partnerki/partnera ubezpieczeniem zdrowotnym, reprezentowania
partnerki/partnera przed urzędami i sądami;
5. wprowadzi prawo do renty rodzinnej w przypadku śmierci partnerki/partnera i do zasiłku opiekuńczego
w przypadku konieczności sprawowania opieki nad chorą partnerką/chorym partnerem.
Etap legislacyjny
Projekt ustawy o rejestrowanych związkach partnerskich jest obecnie przedmiotem intensywnych prac legislacyjnych.
Planowany termin przyjęcia projektu przez Radę Ministrów to IV kwartał 2024 r. Rząd planuje, by nowe przepisy
weszły w życie na początku przyszłego roku, co pozwoli na dostosowanie systemów prawnych i administracyjnych do
nowych regulacji.

Projekt ustawy o rejestrowanych związkach partnerskich jest obecnie przedmiotem intensywnych prac legislacyjnych. Planowany termin przyjęcia projektu przez Radę Ministrów to IV kwartał 2024 r. Rząd planuje, by nowe przepisy weszły w życie na początku przyszłego roku, co pozwoli na dostosowanie systemów prawnych i administracyjnych do nowych regulacji.