Nowe zasady obsługi kredytów i nadzoru nad nabywcami

Projekt ustawy wdrażający dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/2167 przynosi istotne zmiany dotyczące obsługi kredytów i nadzoru nad ich nabywcami. Nowe przepisy mają na celu zmniejszenie ryzyka związanego z kredytami zagrożonymi oraz zapobieganie ich akumulacji w przyszłości. Ustawa określa zasady podejmowania działalności, prawa i obowiązki podmiotów oraz procedury nadzoru.

Tematyka: projekt ustawy, obsługa kredytów, nadzór nad nabywcami, dyrektywa 2021/2167/UE, ryzyko kredytowe, pranie pieniędzy, Komisja Nadzoru Finansowego, rejestr podmiotów, procedury zarządzania ryzykiem, ochrona kredytobiorców, przeciwdziałanie praniu pieniędzy

Projekt ustawy wdrażający dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/2167 z 24.11.2021 r.
w sprawie podmiotów obsługujących kredyty i nabywców kredytów oraz w sprawie zmiany dyrektyw
2008/48/WE i 2014/17/UE (Dz.Urz. UE L z 2021 r. Nr 438, s. 1) przynosi istotne zmiany w zakresie obsługi
kredytów i nadzoru nad ich nabywcami. Nowe przepisy mają na celu zmniejszenie ryzyka związanego
z kredytami zagrożonymi oraz zapobieganie ich akumulacji w przyszłości. Jakie nowe obowiązki czekają
podmioty obsługujące kredyty oraz nabywców kredytów?
• Zaprojektowano nowe przepisy dotyczące obsługi kredytów i nadzoru nad nabywcami kredytów w Polsce.
• Projektowana ustawa przewiduje wprowadzenie rygorystycznych procedur i polityk w zakresie zarządzania
ryzykiem, ochrony kredytobiorców oraz przeciwdziałania praniu pieniędzy.
• Ustawa wejdzie w życie 14 dni po ogłoszeniu z pewnymi wyjątkami.
Cele projektu
Projekt ustawy ma na celu wdrożenie przepisów dyrektywy 2021/2167/UE. Jest ona elementem pakietu na rzecz
rozwiązania problemu kredytów zagrożonych w UE, który ma na celu zmniejszenie ryzyka związanego z kredytami
zagrożonymi w bilansach banków oraz zapobieganie ich akumulacji w przyszłości.
Dyrektywa 2021/2167/UE określa zasady nadzoru krajowego nad podmiotami obsługującymi kredyty oraz
nabywcami kredytów, w tym procedury udzielania zezwoleń na obsługę kredytów i nadzoru nad obrotem
wierzytelnościami.
Zakres przedmiotowy projektowanej ustawy
Projektowana ustawa określa:
1. zasady podejmowania i prowadzenia działalności w zakresie obsługi kredytów w odniesieniu do praw
kredytodawcy wynikających z nieobsługiwanej umowy o kredyt oraz nieobsługiwanej umowy o kredyt;
2. prawa i obowiązki podmiotów obsługujących kredyty oraz nabywców kredytów lub ich przedstawicieli;
3. skutki uchybienia opisanym wyżej obowiązkom przez podmiot obsługujący kredyty i nabywcę kredytu lub jego
przedstawiciela;
4. zasady sprawowania nadzoru nad podmiotami obsługującymi kredyty, dostawcami usług obsługi kredytów oraz
nabywcami kredytów lub ich przedstawicielami.
Zezwolenie na prowadzenie działalności
Zgodnie z projektem, prowadzenie działalności w zakresie obsługi kredytów wymaga uzyskania zezwolenia Komisji
Nadzoru Finansowego (dalej: Komisja) na wykonywanie działalności w zakresie obsługi kredytów, wydawanego na
wniosek spółki.
Wniosek powinien zawierać:

1. adres siedziby;

2. imiona i nazwiska oraz numery PESEL albo daty urodzenia;

3. numer NIP – o ile został nadany;

4. identyfikator LEI – o ile został nadany;

5. określone dane kontaktowe.
Do wniosku załącza się m.in.:
• statut, akt założycielski lub umowę wnioskodawcy;
• opis wewnętrznych procedur i polityk dotyczących działalności w zakresie obsługi kredytów;

• zatwierdzone sprawozdania finansowe wnioskodawcy za ostatnie trzy lata przed złożeniem wniosku wraz
z uchwałą o ich zatwierdzeniu;
• projekt umowy powierzenia w przypadku zamiaru współpracy wnioskodawcy z dostawcą usług obsługi kredytów;
• potwierdzenie wniesienia opłaty.
Co istotne, wnioskodawca jest obowiązany posiadać siedzibę na terytorium RP.
Rejestr
Jak wynika z projektu, Komisja prowadzi, w systemie teleinformatycznym, rejestr podmiotów obsługujących kredyty.
Każdy ma prawo dostępu do danych i informacji zawartych w rejestrze.
Rejestr obejmuje:
1. podmioty obsługujące kredyty, które uzyskały zezwolenie, oraz
2. podmioty obsługujące kredyty, w odniesieniu do których organ nadzoru w macierzystym państwie członkowskim
przekazał Komisji zawiadomienie o zamiarze rozpoczęcia działalności w zakresie obsługi kredytów na terytorium
Rzeczypospolitej Polskiej w formie oddziału lub transgranicznie.
Świadczenie usług w zakresie obsługi kredytów
Na gruncie projektowanych przepisów podmiot obsługujący kredyty może prowadzić działalność na terytorium
goszczącego państwa członkowskiego w formie oddziału lub transgranicznie.
Podmiot obsługujący kredyty jest obowiązany do opracowania i stosowania wewnętrznych procedur i polityk
dotyczących działalności w zakresie obsługi kredytów. Zgodnie z projektowaną ustawą, powinny one obejmować co
najmniej:
1. system zarządzania ryzykiem i system kontroli wewnętrznej;
2. procedury ochrony praw kredytobiorców w procesie dotyczącym działalności w zakresie obsługi kredytów
z uwzględnieniem przepisów rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z 27.4.2016 r.
w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego
przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (Dz.Urz. UE L z 2016 r. Nr 119, s. 1);
3. procedury pozwalające na ocenę sytuacji finansowej kredytobiorcy;
4. procedury dotyczące przyjmowania reklamacji i skarg oraz udzielanie odpowiedzi na reklamacje i skargi;
5. procedury, w tym rozwiązania techniczne i organizacyjne, zapewniające ochronę tajemnic prawnie chronionych
oraz regulamin ochrony przepływu takich informacji;
6. procedury przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu.
Co ważne, podmiot obsługujący kredyty nie może przyjmować ani przechowywać środków finansowych od
kredytobiorców podczas prowadzenia działalności w zakresie obsługi kredytów.
Powierzanie wykonywania czynności przez podmiot obsługujący kredyty
Jak wynika z projektowanej ustawy, podmiot obsługujący kredyty może, w drodze umowy zawartej w formie
pisemnej, powierzyć dostawcy usług obsługi kredytów wykonywanie działalności w zakresie obsługi kredytów. Należy
zauważyć, że umowa ta nie może obejmować powierzenia wykonywania wszystkich czynności związanych
z działalnością w zakresie obsługi kredytów.
Nadzór Komisji Nadzoru Finansowego
Projektowana ustawa wskazuje, że działalność:
• podmiotów obsługujących kredyty;
• dostawców usług obsługi kredytów;
• nabywców kredytów oraz
• przedstawicieli
podlega nadzorowi Komisji.

Celem nadzoru jest zapewnienie przestrzegania przepisów ustawy przez podmioty obsługujące kredyty, dostawców
usług obsługi kredytów oraz nabywców kredytów i przedstawicieli prowadzących działalność na terytorium RP.
W przypadku stwierdzenia nieprawidłowości Komisja, w drodze decyzji, może m.in.:
1. odwołać odpowiedzialnego za zaistniałe naruszenie członka organu zarządzającego podmiotu obsługującego
kredyty lub dostawcy usług obsługi kredytów albo osoby podejmującej decyzje w imieniu dostawcy usług obsługi
kredytów, w przypadku gdy naruszenia mają charakter rażący lub uporczywy;
2. nałożyć na ww. osobę karę pieniężną;
3. nałożyć na podmiot obsługujący kredyty lub dostawcę usług obsługi kredytów karę pieniężną.
W określonych przypadkach Komisja może również, w drodze decyzji, cofnąć zezwolenie.
Zmiany w ustawie o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym
Projekt ustawy wprowadza zmiany w ustawie z 10.6.2016 r. o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym systemie
gwarantowania depozytów oraz przymusowej restrukturyzacji (Dz.U. z 2024 r. poz. 487), dostosowując przepisy do
rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2022/2036 z 19.10.2022 r. w sprawie zmiany rozporządzenia
(UE) nr 575/2013 i dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/59/UE z 15.5.2014 r. w odniesieniu do
traktowania ostrożnościowego instytucji globalnych o znaczeniu systemowym, które realizują strategię
restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji wielu punktów kontaktowych oraz w odniesieniu do metod pośredniej
subskrypcji instrumentów kwalifikujących się do spełnienia minimalnego wymogu w zakresie funduszy własnych
i zobowiązań kwalifikowalnych (Dz.Urz. UE L z 2022 r. Nr 275, s. 1).
Etap legislacyjny
Ustawa wejdzie w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia, z wyjątkiem art. 66 i art. 71, które wchodzą w życie
z dniem następującym po dniu ogłoszenia oraz art. 70, który wchodzi w życie z dniem 1.1.2025 r.

Projektowana ustawa ma na celu wdrożenie dyrektywy 2021/2167/UE, zmniejszenie ryzyka związanego z kredytami zagrożonymi oraz zapobieganie ich akumulacji. Przewiduje wprowadzenie rygorystycznych procedur i polityk w obszarze zarządzania ryzykiem i ochrony kredytobiorców. Ustawa wejdzie w życie 14 dni po ogłoszeniu z pewnymi wyjątkami.