Kurator dla nieznanego z miejsca pobytu - zakres działania i zasady wynagradzania

Kurator dla osoby nieznanej z miejsca pobytu jest umocowany do dokonywania wszystkich czynności łączących się ze sprawą i może ustanowić pełnomocnika do działania w swoim imieniu. W niniejszej sprawie Kurator występował w imieniu Pozwanego, którego adres zamieszkania nie był znany. Sąd uznał roszczenie Powoda o zapłatę za zaległe należności oraz zasądził odsetki ustawowe za opóźnienie.

Tematyka: kurator, osoba nieznana, miejsce pobytu, pełnomocnik, roszczenie, odsetki, wynagrodzenie, zwrot wydatków, koszty zastępstwa procesowego, postępowanie cywilne

Kurator dla osoby nieznanej z miejsca pobytu jest umocowany do dokonywania wszystkich czynności
łączących się ze sprawą (art. 69 § 3 KPC w zw. z art. 146 KPC) i może ustanowić pełnomocnika do działania
w swoim imieniu, a nie w imieniu strony. Kurator procesowy może domagać się zwrotu uzasadnionych
wydatków ale nie zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.
Stan faktyczny sprawy
M.F. (dalej: Pozwany, Klient), dla którego - zarządzeniem z 2.9.2022 r. - ustanowiono kuratora dla nieznanego
z miejsca pobytu, w osobie adwokata D.K., łączyła z (...) S.A. z siedzibą w W. (dalej: Powód, Sprzedawca)
kompleksowa umowa sprzedaży energii elektrycznej i świadczenia usług dystrybucji dla klientów indywidualnych na
czas nieokreślony, na podstawie której Sprzedawca zobowiązał się do sprzedaży energii elektrycznej oraz
zapewnienia świadczenia usług dystrybucji do miejsca dostarczania energii, a Klient zobowiązał się do odbioru
energii i terminowego dokonywania płatności za energię elektryczną i świadczone usługi dystrybucyjne. Umowa
wchodziła w życie z dniem zainstalowania lub dostosowania układu pomiarowego. Umowa została podpisana przez
klienta 23.1.2016 r., zaś przez przedstawiciela sprzedawcy - 15.2.2016 r. 24.10.2018 r. Powód wystosował do
Pozwanego ostatecznie wezwanie do zapłaty, w którym wzywał go zwrotu zaległych należności z tytułu dostarczana
energii. 12.6.2019 r. Powód wniósł - w elektronicznym postępowaniu upominawczym - o zasądzenie od Powoda
kwoty wierzytelności powstałej w wyniku świadczenia przez Powoda usług sprzedaży energii elektrycznej oraz jej
dystrybucji na rzecz Pozwanego, której Pozwany w terminie nie opłacił.
Istota sporu
Istotą sporu pozostawało to, czy strony faktycznie łączyła kompleksowa umowa sprzedaży energii elektrycznej
i świadczenia usług dystrybucji i czy w związku z tym Powód mógł naliczać Pozwanemu opłaty za sprzedaż
i dystrybucję energii elektrycznej w okresie od maja 2017 r. do września 2018 r.
Stosownie do art. 535 KC przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność
rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę. Przepisy
o sprzedaży rzeczy stosuje się odpowiednio do sprzedaży energii (art. 555 KC). Jak zaś wynika z art. 5 ust. 2 zd. 1
ustawy z 10.4.1997 r. Prawo energetyczne (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 1385) dostarczanie paliw gazowych lub energii
może odbywać się na podstawie umowy kompleksowej zawierającej postanowienia umowy sprzedaży i umowy
o świadczenie usług przesyłania lub dystrybucji tych paliw lub energii.
Stanowiska Stron
Kurator w odpowiedzi na pozew podnosił, iż Pozwany nigdy nie zamieszkiwał pod adresem widniejącym w umowie,
zaś sama umowa zawiera dane Klienta, którego nie można utożsamiać z Pozwanym. W ocenie SR twierdzenia
Kuratora nie są przekonujące. Bezsprzecznie Pozwany nie odbierał kierowanej do niego korespondencji, jednakże
nie ma to bezpośredniego przełożenia na to, że iż pozostaje on stroną umowy zawartej z Powodem. Adres taki
widniał bowiem w samej treści umowy, którą jak słusznie wskazał Powód, Pozwany podpisał własnoręcznie
23.1.2016 r., jak również w kierowanych do Pozwanego fakturach czy wezwaniu do zapłaty. Na tej podstawie, wobec
braku informacji od Pozwanego o ewentualnej zmianie zamieszkania, Powód kierował do niego całą korespondencję
na ten wskazany adres. W wyniku zaś ustalenia, że adres zamieszkania Pozwanego pozostaje na chwilę obecną
nieznany, SR ustanowił dla Pozwanego Kuratora, który występuje w jego imieniu w niniejszej sprawie. Należy także
uznać, iż dane osobowe wskazane w umowie dotyczą Pozwanego, zaś zaistniała w umowie literówka w jego
nazwisku nie świadczy jeszcze, iż osobą, która tą umowę zawarła nie był Pozwany. Wskazany bowiem zarówno
w umowie, jak i w pozwie tożsamy numer PESEL nakazuje przyjąć, iż w istocie oba te dokumenty dotyczą tego
samego podmiotu.
Rozstrzygnięcie SR
Przyjmując więc, iż strony łączyła umowa kompleksowa sprzedaży energii elektrycznej i świadczenia usług
dystrybucji, to Pozwany jako odbiorca był obowiązany do terminowej zapłaty należności za świadczoną przez
Powoda usługę. Pozwany jednak zaniechał dokonywania opłat, na co Powód przedstawił dowody - kopie
nieopłaconych faktur VAT. Tym samym SR uznał roszczenie pozwu o zapłatę co do kwoty wynikającej ze
zsumowania kwot wskazanych w ww. fakturach. Powód wniósł także o zasądzenie odsetek ustawowych za
opóźnienie od każdej z kwot wyrażonych w ww. fakturach od dnia następnego po upływie terminu do ich zapłaty, na
podstawie art. 481 KC. SR przychylił się do żądania Powoda także w zakresie roszczenia odsetkowego i zasądził od

Pozwanego na rzecz Powoda od każdej z zasądzonych kwot odsetki ustawowe za opóźnienie, uznając za
początkowy termin ich naliczania, dzień następny po dniu, kiedy dane świadczenie miało być spełnione.
Kurator dla nieznanego z miejsca pobytu
Jednocześnie SR oddalił wniosek Kuratora dla nieznanego z miejsca pobytu Pozwanego o zasądzenie kosztów
zastępstwa procesowego na rzecz Pozwanego. SR stoi na stanowisku, że kurator może domagać się zasądzenia na
swoją rzecz wynagrodzenia, a nie kosztów zastępstwa procesowego, gdyż nie występuje w sprawie jako
pełnomocnik strony. Art. 98 § 3 KPC jednoznacznie odwołuje się do kosztów procesu strony reprezentowanej przez
adwokata, a nie innych osób działających za stronę w postępowaniu cywilnym. Kurator dla osoby nieznanej
z miejsca pobytu jest umocowany do dokonywania wszystkich czynności łączących się ze sprawą (art. 69 § 3
KPC w zw. z art. 146 KPC) i może ustanowić pełnomocnika do działania w swoim imieniu, a nie w imieniu
strony. Zasady wynagradzania kuratora oraz zwrotu jego wydatków uregulowano odmiennie niż w art. 98 § 3 KPC.
Zgodnie bowiem z § 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 9.3.2018 r. w sprawie określenia wysokości
wynagrodzenia i zwrotu wydatków poniesionych przez kuratorów ustanowionych dla strony w sprawie cywilnej (Dz.U.
z 2018 r. poz. 536) wysokość zwrotu uzasadnionych wydatków, które kurator poniósł w związku ze swoimi
czynnościami, nie może przekraczać kwot wynikających z przepisów w sprawie należności przysługujących
pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży
służbowej na obszarze kraju. Analogicznie zatem jak kurator ustanowiony na podstawie przepisów prawa
materialnego kurator procesowy może domagać się zwrotu uzasadnionych wydatków (art. 603 4 § 1 KPC), których
poniesienie powinien wykazać. Przepisy o wydatkach kuratora nie przewidują więc, aby mógł on się domagać zwrotu
kosztów zastępstwa procesowego według stawek ustalonych w rozporządzeniach o opłatach za czynności
radcowskie lub adwokackie, nawet gdyby ustanowił pełnomocnika procesowego. Mając powyższe na uwadze SR
przyznał Kuratorowi Pozwanego wynagrodzenie w wysokości ustalonej na podstawie § 1 ust. 3 pkt 1 rozporządzenia
w zw. z § 2 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22.10.2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie
(Dz.U. z 2015 r. poz. 1800) w kwocie 249,08 zł. Podwyższona kwota wynagrodzenia Kuratora wynikała z faktu
złożenia pism procesowych w sprawie, wniosku dowodowego oraz uczestnictwa w rozprawach. Wynagrodzenie nie
mogło być natomiast podwyższone do maksymalnej dopuszczalnej stawki z uwagi na nieskomplikowany charakter
sprawy.

Komentarz
W stanie faktycznym rozpatrywanej sprawy zaistniała sytuacja, w której konieczne było ustanowienie, na podstawie
art. 69 KPC, kuratora dla Pozwanego, jako osoby nieznanej z miejsca pobytu, tzw. kuratora procesowego. Kurator
taki jest umocowany jedynie do dokonywania wszystkich czynności łączących się ze sprawą i może ustanowić
pełnomocnika do działania w swoim imieniu. Zakres działania takiego kuratora jest więc ograniczony, do działania
w tym, konkretnym postępowaniu cywilnym, w danej sprawie, w której został ustanowiony. Innymi słowy kurator z art.
69 KPC nie jest umocowany do działania w innych (kolejnych lub równolegle prowadzonych) postępowaniach. A fakt
jego obecności w postępowaniu ma chronić stronę przeciwną przed negatywnymi i nieodwracalnymi skutkami
prawnymi i faktycznymi, w sytuacji braku zdolności procesowej samej strony postępowania.
Inny zakres działania przewidział natomiast ustawodawca dla kuratora ustanowionego na podstawie przepisów
materialnych, tj. art. art. 42 § 1 zd. 1 KC, którego rolą jest niezwłoczne podjęcie czynności zmierzających do
powołania albo uzupełnienia składu organu osoby prawnej uprawnionego do jej reprezentowania, a w razie potrzeby
do jej likwidacji.

Wyrok SR dla Warszawy-Śródmieścia w Warszawie - VI Wydział Cywilny z 9.5.2023 r., VI C 975/21,

Zasady wynagradzania kuratora dla osoby nieznanej z miejsca pobytu oraz zwrotu jego wydatków są uregulowane odmiennie niż w przypadku kosztów zastępstwa procesowego. Sąd oddalił wniosek Kuratora o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego na rzecz Pozwanego, przyznając mu natomiast wynagrodzenie w określonej kwocie.