Zakres kognicji sądu w postępowaniu o wydanie depozytu

Sąd w postępowaniu o wydanie depozytu ogranicza się do badania, czy treść wniosku uzasadnia wydanie depozytu osobie żądającej. Publikacja omawia stan faktyczny, stanowisko Sądu oraz analizę wydania depozytu w kontekście art. 69314 KPC. Zostają przedstawione również argumenty dotyczące spełnienia warunków wydania depozytu w przypadku podwykonawców.

Tematyka: sąd, postępowanie, wydanie depozytu, art. 69314 KPC, podwykonawcy, warunki wydania, wierzyciel, wniosek, rozliczenie, oświadczenia, postanowienie

Sąd w postępowaniu o wydanie przedmiotu depozytu nie jest uprawniony do badania i rozstrzygania, czy
wierzycielowi służy prawo żądania wydania i otrzymania depozytu. Uprawnienie sądu ogranicza się do
sprawdzenia, czy treść wniosku dłużnika uzasadnia wydanie depozytu osobie tego żądającej. Sąd bada tylko,
czy żądający wydania depozytu jest wskazanym przez dłużnika we wniosku wierzycielem, któremu depozyt
ma być wydany, albo jego następcą prawnym oraz czy spełniły się warunki, pod którymi depozyt ma być
wydany.
Stan faktyczny
Uczestnik postępowania wystąpił z wnioskiem do Sądu o zezwolenie na złożenie do depozytu sadowego kwoty
327.698,18 zł. Prawomocnym postanowieniem Sąd zezwolił uczestnikowi postępowania na złożenie na rachunku
depozytowym kwoty pieniężnej oznaczonej we wniosku. Wydanie depozytu złożonego świadczenia miało nastąpić po
przedłożeniu:
1. kserokopii faktur (rachunków) wystawionych przez 17 podwykonawców;
2. kserokopii dowodu zapłaty;
3. pisemnych oświadczeń podwykonawców o otrzymaniu zapłaty z tytułu wykonanych robót budowlanych, dostaw
lub usług.
Powyższe warunki wydania świadczenia złożonego do depozytu zostały uzgodnione przez wnioskodawcę
i uczestnika postępowania oraz zapisane w treści łączącej strony umowy o roboty budowlane.
Do wniosku o wydanie depozytu wnioskodawca załączył oświadczenia w zakresie rozliczenia i braku zaległości
płatniczych 15 podwykonawców. Wyjaśnił on, że 2 podwykonawców nie złożyło pisemnych oświadczeń o otrzymaniu
od wnioskodawcy zapłaty z tytułu wykonanych robót budowlanych, dostaw lub usług, z powodu trudności
w nawiązaniu z nimi kontaktu.
Stanowisko SR
SR Poznań – Stare Miasto w Poznaniu w postanowieniu z 6.12.2022 r., X GNs 22/21, wydał wnioskodawcy część
depozytu sądowego, oddalając wniosek w pozostałym zakresie.
Uzasadniając powyższe rozstrzygnięcie Sąd wskazał, że stosownie do treści art. 693 14 KPC na żądanie wierzyciela
sąd postanowi wydać mu depozyt, jeżeli zachodzą warunki określone we wniosku o złożenie do depozytu.
Postanowieniem z 30.12.2020 r. wydanym w sprawie XII GNs 5/20 Sąd zezwolił uczestnikowi niniejszego
postępowania na złożenie do depozytu sądowego należności przysługujących wnioskodawcy w kwocie 327.698,18
zł. W postanowieniu tym zastrzeżono, że kwota może być wypłacona wierzycielowi, po przedłożeniu przez
wnioskodawcę (wierzyciela):
1. kserokopii faktur (rachunków) wystawionych przez podwykonawców;
2. kserokopii dowodu zapłaty;
3. pisemnych oświadczeń podwykonawców o otrzymaniu zapłaty z tytułu wykonanych robót budowlanych, dostaw
lub usług.
Dalej Sąd wskazał, że stosownie do cytowanego art. 69314 KPC przed wydaniem postanowienia sąd bada jedynie,
czy - według wskazań zawartych we wniosku o złożenie przedmiotu świadczenia do depozytu - żądający wydania
depozytu jest osobą uprawnioną do jego odbioru i czy spełniły się warunki, pod którymi depozyt ma być wydany, o ile
warunki te zostały określone.
Według dorobku judykatury, sąd w postępowaniu o wydanie przedmiotu depozytu nie jest uprawniony do badania
i rozstrzygania, czy wierzycielowi służy prawo żądania wydania i otrzymania depozytu. Uprawnienie sądu ogranicza
się do sprawdzenia, czy treść wniosku dłużnika uzasadnia wydanie depozytu osobie tego żądającej. Sąd bada tylko,
czy żądający wydania depozytu jest wskazanym przez dłużnika we wniosku wierzycielem, któremu depozyt ma być
wydany, albo jego następcą prawnym oraz czy spełniły się warunki, pod którymi depozyt ma być wydany.

W ocenie Sądu w analizowanej sprawie nie budziło wątpliwości, że wnioskodawca jest wierzycielem dłużnika
składającego depozyt sądowy, co wynikało z treści wniosku o zezwolenie na złożenie świadczenia do depozytu
sądowego i dołączonych do niego dokumentów, owa okoliczność nie była także kwestionowana przez uczestnika
postępowania.
Nie budziło także wątpliwości, że spełnione zostały warunki wydania depozytu sądowego wierzycielowi w stosunku
do wszystkich podwykonawców poza 2, w zakresie których wnioskodawca nie załączył dokumentów określonych
w postanowieniu z 30.12.2020 r. Także w stosunku do wszystkich podwykonawców poza 2, przychylił się do wniosku
o wydanie kwoty z depozytu wnioskodawcy. W konsekwencji, mając na względzie częściowe spełnienie przez
wnioskodawcę warunków określonych w postanowieniu z 30.12.2020 r., depozyt należało częściowo wypłacić.
Wniosek w pozostałym zakresie podlegał natomiast oddaleniu. Wnioskodawca nie przedstawił bowiem pisemnych
oświadczeń 2 podwykonawców o otrzymaniu zapłaty z tytułu wykonanych robót budowlanych, dostaw lub usług.
Podnoszone przez wnioskodawcę w toku niniejszego postępowania okoliczności, tj. brak kontaktu z przedmiotowymi
2 podmiotami, podejmowanie starań o uzyskanie od tych podmiotów przedmiotowych oświadczeń, nie mogły
prowadzić do uwzględnienia wniosku w całości. Co bowiem istotne, w postępowaniu o wydanie depozytu zakres
orzekania Sądu jest bardzo ograniczony. Sąd bada tylko, czy żądający wydania depozytu jest wskazanym przez
dłużnika we wniosku wierzycielem, któremu depozyt ma być wydany, albo jego następcą prawnym oraz czy spełniły
się warunki, pod którymi depozyt miał być wydany (zgodnie z art. 69314 KPC).
W ocenie Sądu zważyć trzeba, że w postanowieniu z 30.12.2020 r., XII GNs 5/20 sąd uzależnił wydanie kwoty
złożonej do depozytu osobie uprawnionej od spełnienia łącznie przez wnioskodawcę 3 przesłanek, tj.
1. przedstawienia kserokopii faktur (rachunków) wystawionych przez podwykonawców,
2. kserokopii dowodu zapłaty oraz
3. pisemnych oświadczeń podwykonawców o otrzymaniu zapłaty z tytułu wykonanych robót budowlanych, dostaw
lub usług.
Sąd podkreślił, że w niniejszym postępowaniu nie posiada uprawnienia do prowadzenia postępowania dowodowego
zmierzającego do uzyskania zastępczych oświadczeń przedmiotowych podwykonawców, a co za tym idzie ustalania,
czy podwykonawcy otrzymali zapłatę z tytułu wykonanych robót budowlanych, dostaw lub usług i tę okoliczność
potwierdzają. Złożone przez wnioskodawcę dokumenty, podnoszone przez niego twierdzenia, w żaden sposób nie
stanowią spełnienia warunków określonych w postanowieniu z 30.12.2020 r., bowiem nie zastępują oświadczeń
podwykonawców o otrzymaniu zapłaty z tytułu wykonanych robót budowlanych, dostaw lub usług. Warunki wydania
świadczenia złożonego do depozytu wynikały z uzgodnień poczynionych przez strony, zostały zapisane w umowie
łączącej strony. Zapis dokonany tak w umowie stron, jak i w treści postanowienia z 30.12.2020 r., jest wyraźny
i jednoznaczny, nie pozostawia żadnych wątpliwości. Dla wydania świadczenia z depozytu konieczne jest – poza
spełnieniem 2 innych warunków – złożenie przez podwykonawców wskazanych w treści postanowienia oświadczeń
o określonej treści i żadne inne dokumenty potwierdzające wpłatę określonej kwoty, wykonanie do określonej daty
prac wskazujących na ich zakończenie i możliwe przedawnienie ewentualnego roszczenia podwykonawcy nie mogą
zastąpić oświadczenia, od którego złożenia uzależnione jest wydanie świadczenia z depozytu. Dopiero przedłożenie
przedmiotowych dokumentów potwierdzi jednoznacznie tę kwestię (uregulowania pełnej należności przez
wnioskodawcę na rzecz podwykonawców) i da możliwość uzyskania wypłaty świadczenia złożonego do depozytu
sądowego zgodnie z postanowieniem SR Poznań – Stare Miasto w Poznaniu z 30.12.2020 r., XII GNs 5/20 w pełnej
wysokości.

Komentarz
Stanowisko zaprezentowane przez SR należy uznać za w pełni uzasadnione i wpisujące się w dominujące
w piśmiennictwie zapatrywanie na kwestię kognicji sądu w postępowaniu o wydanie depozytu. W sytuacji wyraźnego
określenia w postanowieniu zezwalającym na złożenie kwoty do depozytu sądowego warunków jego wypłaty,
przedmiotowa wypłata może nastąpić wyłącznie po łącznym i pełnym ich spełnieniu. Zakres kognicji sądu
rozpatrującego wniosek o wydanie depozytu jest ograniczony, a postępowanie to ma formalny charakter. Sąd bada,
czy podmiot, który wystąpił z tym żądaniem, jest uprawnionym wierzycielem wskazanym przez dłużnika we wniosku
o zezwolenie na złożenie do depozytu oraz czy spełnione zostały warunki uzasadniające wydanie mu
przedmiotowego depozytu. Należy przy tym podkreślić, że charakter przedmiotowego postępowania ma
w analizowanej sprawie istotne znaczenie. Wypłata środków wykonawcy może nastąpić bowiem dopiero po
udokumentowaniu przez niego w ściśle określony sposób pełnego rozliczenia z podwykonawcami. W tej sytuacji
interes inwestora, co do zasady solidarnie odpowiedzialnego z wykonawcą względem podwykonawców za zapłatę
należnego im wynagrodzenia (art. 6471 § 1 KC), jest w pełni zabezpieczony.

Postanowienie SR Poznań - Stare Miasto w Poznaniu z 6.12.2022 r., X GNs 22/21

Postanowienie Sądu wskazuje, że wydanie depozytu wymaga spełnienia ściśle określonych warunków, a sąd ma ograniczoną rolę w badaniu żądania wydania depozytu. Wniosek o wydanie depozytu może być oddalony, jeśli nie spełnione są wszystkie warunki.