Nieusuwalność braków konstrukcyjnych skargi kasacyjnej
Skarga kasacyjna, w której nie wskazano zakresu żądanego uchylenia i zmiany zaskarżonego orzeczenia, podlegała odrzuceniu jako obarczona nieusuwalnym brakiem konstrukcyjnym. Publikacja omawia elementy konstrukcyjne skargi kasacyjnej oraz wymagania formalne dotyczące wniesienia skargi kasacyjnej. Wskazuje również na istotę precyzyjnego sformułowania skargi kasacyjnej, zgodnie z wymogami określonymi w Kodeksie postępowania cywilnego.
Tematyka: skarga kasacyjna, brak konstrukcyjny, elementy skargi, orzeczenie sądu, wymagania formalne, nadzwyczajny środek zaskarżenia, stabilność orzeczeń sądowych, interpretacja skargi kasacyjnej, ograniczenia sądu, faworyzowanie stron
Skarga kasacyjna, w której nie wskazano zakresu żądanego uchylenia i zmiany zaskarżonego orzeczenia, podlegała odrzuceniu jako obarczona nieusuwalnym brakiem konstrukcyjnym. Publikacja omawia elementy konstrukcyjne skargi kasacyjnej oraz wymagania formalne dotyczące wniesienia skargi kasacyjnej. Wskazuje również na istotę precyzyjnego sformułowania skargi kasacyjnej, zgodnie z wymogami określonymi w Kodeksie postępowania cywilnego.
Skarga kasacyjna, w której nie wskazano zakresu żądanego uchylenia i zmiany zaskarżonego orzeczenia, podlegała odrzuceniu jako obarczona nieusuwalnym brakiem konstrukcyjnym. Elementy konstrukcyjne skargi kasacyjnej Sąd I instancji uwzględnił powództwo Banku „A.” przeciwko Towarzystwu Ubezpieczeń „B.” S.A. o zapłatę. Sąd II instancji w trzypunktowym wyroku: I. Sprostował orzeczenie Sądu I instancji; II. Oddalił apelację pozwanego; III. Orzekł o kosztach postępowania apelacyjnego. Towarzystwo Ubezpieczeń „B.” S.A. wniosło skargę kasacyjną w części, tzn. w odniesieniu do punktu II. i III. wyroku, z wyłączeniem I. punktu, domagając się zmiany zaskarżonego wyroku i oddalenia powództwa, ewentualnie uchylenia zaskarżonego wyroku i przekazania sprawy Sądowi II instancji do ponownego rozpoznania. SN odrzucił skargę kasacyjną. Zgodnie z art. 3984 § 1 pkt. 1 i 3 KPC skarga kasacyjna powinna zawierać m.in.: oznaczenie orzeczenia, od którego jest wniesiona, ze wskazaniem, czy jest ono zaskarżone w całości czy w części, oraz wniosek o uchylenie lub uchylenie i zmianę orzeczenia z oznaczeniem zakresu żądanego uchylenia i zmiany. Wskazane elementy mają dla skargi charakter konstrukcyjny, a ich brak nie podlega usunięciu (zob. postanowienie SN z 29.10.2021 r., V CSK 31/21, ). SN podkreślił, że bezwzględnie wymagane jest, aby zakres zaskarżenia i wniosek o uchylenie lub o uchylenie i zmianę orzeczenia były ze sobą ściśle skorelowane. W przypadku braku takiego wzajemnego powiązania skarga kasacyjna podlega odrzuceniu (zob. postanowienie SN z 21.4.2021 r., IV CSK 58/21, ). Jak wyjaśniono, skarga kasacyjna jest wnoszona od orzeczenia, które jest prawomocne, dlatego skarżący powinien precyzyjnie zakreślić granice ingerencji SN w to rozstrzygnięcie. W razie braku zsynchronizowania zakresu zaskarżenia i wniosku skargi kasacyjnej SN nie ma możliwości ustalenia granic swojej kognicji. SN nie może działać za stronę W uzasadnieniu postanowienia wskazano, że choć skarżąca poprawnie określiła zakres zaskarżenia wyroku Sądu II instancji, to nie wskazała wnioskowanego zakresu ingerencji w zaskarżone orzeczenie. SN nie może zastępować strony i domniemywać, czy żądana w skardze zmiana zaskarżonego wyroku oznacza wyrok jako całość, czy wyrok w zaskarżonej części. Prawidłowo skonstruowana skarga kasacyjna powinna obejmować jednoznaczne i zrozumiałe określenie elementów wskazanych w art. 3984 § 1 KPC, tak aby nie stwarzała żadnych wątpliwości interpretacyjnych (postanowienie SN z 3.6.2016 r., IV CSK 796/15, ). Dlatego w świetle art. 3984 § 1 pkt. 3 KPC konieczne jest oznaczenie zakresu, w jakim zaskarżony wyrok ma zostać uchylony lub uchylony i zmieniony, albo wprost, albo co najmniej przez jednoznaczne odesłanie do prawidłowo określonego zakresu zaskarżenia, także jeśli wyrok został zaskarżony w całości. Przymus adwokacko-radcowski Jak zaznaczono, w postępowaniu przed SN obowiązuje tzw. przymus adwokacko-radcowski. Jest on oparty na założeniu, że wykorzystanie wiedzy i doświadczenia jednego z zawodowych prawników wskazanych w art. 871 KPC pozwoli na sprostanie nieskomplikowanym regułom formułowania skargi kasacyjnej. W ocenie SN spełnienie wymagań określonych w art. 3984 § 1 KPC nie powinno przysparzać trudności również z powodu ich jednoznacznego opisania w KPC. Konieczność oznaczenia orzeczenia sądu II instancji wraz z zakresem, w jakim zostaje ono zaskarżone, oraz postawienia wniosku o uchylenie lub uchylenie i zmianę zaskarżonego orzeczenia z oznaczeniem zakresu żądanego uchylenia i zmiany, wynika z tej regulacji w sposób jasny i niewymagający dokonywania skomplikowanych zabiegów interpretacyjnych. Skarga kasacyjna to nadzwyczajny środek zaskarżenia Skarga kasacyjna stanowi nadzwyczajny środek zaskarżenia, który wnosi się od prawomocnego orzeczenia sądu II instancji. Wysoki stopień sformalizowania skargi kasacyjnej jest uzasadniony tym, że służy ona ingerencji w zasadę stabilności orzeczeń sądowych, która jest ważnym elementem prawa do sądu i ma istotne znaczenie z punktu widzenia realizacji konstytucyjnych zasad bezpieczeństwa prawnego i pewności prawa. To ważne, aby sąd dokonujący ingerencji miał jasno i precyzyjnie wyznaczone pole działania - temu właśnie służą wymagania określone w art. 3984 § 1 KPC. Uznanie skargi kasacyjnej niespełniającej tych wymagań za dopuszczalną prowadziłoby do konieczności samodzielnego ustalania przez SN granic ingerencji w prawomocne orzeczenia, na podstawie niejasnych i pozaustawowych kryteriów. Sąd nie może faworyzować żadnej ze stron SN wskazał, że skarga kasacyjna co do zasady wnoszona jest w sprawie, w której ścierają się z reguły sporne interesy stron lub uczestników postępowania. Jeśli SN dokonywałby interpretacji skargi kasacyjnej co do zakresu zaskarżenia czy wniosków skargi, która zmieniałaby jej treść w sposób korzystny dla skarżącej, to działanie takie byłoby nieuzasadnionym faworyzowaniem tej strony kosztem jej przeciwnika. Sądy, tak jak inne organy państwa, przy interpretacji pism i wniosków składanych przez strony postępowań powinny dokonywać tzw. przyjaznej wykładni treści tych pism. W braku innych wskazań należy więc przyjmować, że strona lub uczestnik postępowania składa oświadczenia sensowne i zgodne ze swoim interesem, dlatego sąd powinien ignorować pewne omyłki pisarskie, oczywiste niedokładności i inne drobne uchybienia. Reguła ta nie może jednak obejmować kwestii elementarnych dla prawidłowej konstrukcji pisma procesowego, a zwłaszcza nadzwyczajnego środka zaskarżenia składanego przez zawodowego pełnomocnika. Przyjazna interpretacja oświadczeń stron nie może bowiem prowadzić do zastępowania tych oświadczeń domysłami sądu. W rezultacie SN uznał, że wobec wyraźnego ograniczenia przez ustawodawcę granic, w jakich rozpoznawana jest skarga kasacyjna - art. 39813 § 1 KPC, niedopuszczalne byłoby przyjęcie, iż w sytuacjach wątpliwych o tych granicach poprzez wykładnię treści skargi decydowałby sam SN (zob. postanowienie SN z 9.3.2022 r., II CSKP 439/22, ). Wykładnia wniosków skargi kasacyjnej w celu nadania im elementów wymaganych przez art. 398 4 § 1 pkt 3 in fine KPC oznaczałaby wykroczenie przez SN poza granice usuwania oczywistych omyłek tekstu i doprowadziłaby do istotnej zmiany merytorycznej, skutkującej odmienną oceną dopuszczalności złożonego środka zaskarżenia. Postanowienie SN z 26.9.2022 r., I CSK 1563/22,
Skarga kasacyjna stanowi nadzwyczajny środek zaskarżenia, mający istotne znaczenie dla stabilności orzeczeń sądowych. Autorzy podkreślają konieczność jasnego i precyzyjnego wyznaczenia zakresu skargi kasacyjnej, aby uniknąć odrzucenia skargi z powodu braku konstrukcyjnych elementów. Przedstawione są także ograniczenia sądu w interpretacji treści skargi kasacyjnej, aby nie faworyzować żadnej ze stron postępowania.