Zażalenie na odrzucenie skargi na wpis ostrzeżenia w księdze wieczystej
Do rozpoznania zażalenia wniesionego po 7.11.2019 r. na postanowienie sądu I instancji o odrzuceniu skargi na wpis referendarza sądowego w księdze wieczystej właściwy jest sąd II instancji na podstawie uchwały Sądu Najwyższego. Skarga dotyczyła wpisu ostrzeżenia o egzekucji na nieruchomość, gdzie dłużniczka zarzuciła nieprawidłowe ustalenie daty doręczenia zawiadomienia i wniesienia skargi. Sąd II instancji uznał, że do rozpoznania zażalenia jest właściwy sąd II instancji zgodnie z art. 3941b KPC.
Tematyka: zażalenie, odrzucenie, skarga, referendarz, księga wieczysta, Sąd Najwyższy, egzekucja, nieruchomość, postanowienie, rozpoznanie, sąd I instancji, sąd II instancji, art. 3941b KPC
Do rozpoznania zażalenia wniesionego po 7.11.2019 r. na postanowienie sądu I instancji o odrzuceniu skargi na wpis referendarza sądowego w księdze wieczystej właściwy jest sąd II instancji na podstawie uchwały Sądu Najwyższego. Skarga dotyczyła wpisu ostrzeżenia o egzekucji na nieruchomość, gdzie dłużniczka zarzuciła nieprawidłowe ustalenie daty doręczenia zawiadomienia i wniesienia skargi. Sąd II instancji uznał, że do rozpoznania zażalenia jest właściwy sąd II instancji zgodnie z art. 3941b KPC.
Do rozpoznania zażalenia wniesionego po 7.11.2019 r. na postanowienie sądu I instancji o odrzuceniu skargi na wpis referendarza sądowego w księdze wieczystej właściwy jest sąd II instancji na podstawie art. 394 § 1 w zw. z art. 3941b KPC - wynika z uchwały Sądu Najwyższego. Skarga na wpis ostrzeżenia Komornik Sądowy prowadzący egzekucję na wniosek „P.” S.A. jako wierzyciela, domagał się wpisu ostrzeżenia o wszczęciu egzekucji w księdze wieczystej nieruchomości należącej do dłużników – W.G. i B.G. Referendarz sądowy uwzględnił wniosek, jednak dłużniczka złożyła skargę, którą Sąd I instancji uznał za wniesioną po terminie. B.G. wniosła zażalenie zarzucając nieprawidłowe ustalenie daty zarówno doręczenia jej zawiadomienia o wpisie, jak i daty wniesienia skargi na wpis referendarza. Sąd stwierdził, że w sprawie istnieje zagadnienie wymagające wykładni Sądu Najwyższego i przedstawił mu pytanie prawne o następującej treści: C zy do rozpoznania zażalenia, które zostało wniesione po 7.11.2019 r. na postanowienie sądu I instancji o odrzuceniu skargi na wpis referendarza sądowego w księdze wieczystej, właściwy jest inny skład sądu I instancji (art. 3941a § 1 pkt 13 KPC), czy sąd II instancji (art. 394 § 1 KPC)? W uzasadnieniu postanowienia wskazano, że postanowienie o odrzuceniu skargi na wpis referendarza w księdze wieczystej jest nie tylko postanowieniem sądu I instancji, ale kończy postępowanie w sprawie. Przed zmianą przepisów, do 7.11.2019 r., od orzeczenia referendarza co do istoty sprawy oraz kończącego postępowanie przysługiwała skarga do sądu, w którym wydano zaskarżone orzeczenie. Zgodnie z art. 3941b KPC, jeżeli zaskarżono postanowienie, o którym mowa w art. 394 § 1 KPC i zarazem w art. 3941a § 1 KPC, zażalenie rozpoznaje sąd II instancji. Przepis ten jest jednak niejednolicie interpretowany, bowiem nieprecyzyjnie wskazano w nim, czy dotyczy przypadku zaskarżenia jednego postanowienia, które spełnia zarówno warunki wymienione w art. 394 § 1, jak i w art. 3941a § 1 KPC, czy o przypadku jednoczesnego zaskarżenia kilku orzeczeń, z których co najmniej jedno zostało wymienione w art. 394 § 1 KPC. Właściwość Sądu II instancji Sąd wskazał, że przyjmując, iż art. 394 1b KPC dotyczy zażalenia na jedno rozstrzygnięcie, kolizję kompetencji w sprawie zażalenia na postanowienie sądu odrzucające skargę na wpis referendarza sądowego w księdze wieczystej należałoby rozstrzygać zgodnie z brzmieniem tej regulacji i uznać, że właściwym do rozpoznania zażalenia jest sąd II instancji. W ocenie Sądu, brzmienie art. 3941b KPC nie wyklucza jednak interpretacji, zgodnie z którą przepis ten odnosi się do równoczesnego zaskarżenia dwóch rozstrzygnięć zawartych w tym samym postanowieniu. W uzasadnieniu postanowienia wskazano, że z dotychczasowej praktyki Sądu przedstawiającego zagadnienie prawne wynika, iż takie sytuacje nie są odosobnione, zaś potrzeba wprowadzenia jednoznacznej normy kolizyjnej jest znacznie bardziej istotna w przypadku zaskarżenia dwóch rozstrzygnięć zawartych w jednym orzeczeniu niż jeśli zostanie zaskarżone tylko jedno rozstrzygnięcie. Konsekwencją braku normy kolizyjnej regulującej zbieg zażalenia dewolutywnego i poziomego na dwa rozstrzygnięcia byłaby konieczność przeprowadzenia postępowania zażaleniowego zarówno przed sądem I instancji w innym składzie, jak i przed sądem II instancji. Za trudny do zaakceptowania pogląd Sąd uznał stanowisko, że ustawodawca ustanowił odrębną normę kolizyjną o bardzo ogólnym charakterze w celu usunięcia zbiegu zażaleń w dwóch sytuacjach z kilkunastu możliwych. Sąd przedstawiający pytanie prawne podkreślił wagę postanowienia o odrzuceniu skargi na wpis referendarza sądowego w księdze wieczystej, ma on bowiem charakter merytoryczny i może głęboko ingerować w sferę stosunków majątkowych i własnościowych uczestników postępowania, dlatego w ocenie tego Sądu, właściwym do rozpoznania zażalenia na postanowienie o takiej treści, jako postanawiania kończącego postępowanie w sprawie, powinien być sąd II instancji. Stanowisko to podzielił Sąd Najwyższy wskazując, że na podstawie art. 394 § 1 w zw. z art. 3941b KPC, jeśli zażalenie na postanowienie sądu I instancji o odrzuceniu skargi na wpis referendarza sądowego w księdze wieczystej zostanie wniesione po 7.11.2019 r., właściwym do jego rozpoznania jest sąd II instancji. Uchwała SN z 14.5.2021 r., III CZP 1/21,
Sąd Najwyższy potwierdził, że zażalenie na odrzucenie skargi na wpis referendarza w księdze wieczystej wniesione po 7.11.2019 r. powinien rozpoznawać sąd II instancji. Konieczność jednoznacznej normy kolizyjnej była kluczowa, aby uniknąć zbiegu zażaleń. Postanowienie o odrzuceniu skargi ma istotne znaczenie dla stosunków majątkowych i własnościowych uczestników postępowania.