Definicja spraw własności intelektualnej

Źródłem interesu prawnego w sprawach z zakresu własności przemysłowej mogą być nawet najbardziej ogólne normy prawa kreujące prawo do prowadzenia działalności gospodarczej. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie na rozprawie w dniu 8.1.2020 r. oddalił skargę ze skargi B. na decyzję Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej z (...) 2018 r. Nr (...). Orzecznictwo i doktryna wskazują, że interes prawny musi być bezpośredni, konkretny i realny, a wnioskodawca musi wykazać szczególne, konkretne okoliczności faktyczne, które uzasadniają przyznanie mu prawa do żądania ochrony prawnej.

Tematyka: własność intelektualna, prawo do prowadzenia działalności gospodarczej, interes prawny, sądy własności intelektualnej, postępowanie odrębne, prawa autorskie, prawa własności przemysłowej, dobra niematerialne

Źródłem interesu prawnego w sprawach z zakresu własności przemysłowej mogą być nawet najbardziej ogólne normy prawa kreujące prawo do prowadzenia działalności gospodarczej. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie na rozprawie w dniu 8.1.2020 r. oddalił skargę ze skargi B. na decyzję Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej z (...) 2018 r. Nr (...). Orzecznictwo i doktryna wskazują, że interes prawny musi być bezpośredni, konkretny i realny, a wnioskodawca musi wykazać szczególne, konkretne okoliczności faktyczne, które uzasadniają przyznanie mu prawa do żądania ochrony prawnej.

 

Źródłem interesu prawnego w sprawach z zakresu własności przemysłowej mogą być nawet najbardziej
ogólne normy prawa kreujące prawo do prowadzenia działalności gospodarczej - orzekł Wojewódzki Sąd
Administracyjny w Warszawie (wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 21.1.2020 r., VI
SA/Wa 1066/19, 
).
Opis stanu faktycznego
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie na rozprawie w dniu 8.1.2020 r. sprawy ze skargi B. z siedzibą w S.
na decyzję Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej z (...) 2018 r. Nr (...) w przedmiocie unieważnienia patentu
na wynalazek oddalił skargę.
Z uzasadnienia Sądu
W orzecznictwie oraz doktrynie przyjmuje się, że źródłem interesu prawnego w sprawach z zakresu własności
przemysłowej mogą być nawet najbardziej ogólne normy prawa kreujące prawo do prowadzenia działalności
gospodarczej, w tym art. 20 i art. 22 Konstytucji RP (zob.m.in. wyrok Sądu Najwyższego z 4.12.2002 r., III RN
218/01, OSNP 2004, Nr 2, poz. 23).
Oceniając istnienie interesu prawnego wnioskodawcy w sprawach o unieważnienie patentu, stwierdzić należy, że
zgodnie z art. 20 i 22 Konstytucji RP społeczna gospodarka rynkowa oparta jest m.in. na wolności działalności
gospodarczej, a ograniczenie tej wolności dopuszczalne jest tylko w drodze ustawy i tylko ze względu na ważny
interes publiczny. Zatem zasadą jest swoboda działalności gospodarczej, jednak z zachowaniem warunków
określonych przepisami prawa. Jak jednak słusznie wskazał Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 21.6.2017 r.
(II GSK 2942/15, 
): „Interes prawny musi być bezpośredni, konkretny i realny. Gdy źródłem interesu prawnego
jest tak ogólna norma prawna, jak norma kreująca swobodę działalności gospodarczej, wnioskodawca musi wykazać
szczególne, konkretne okoliczności faktyczne, które sprawiają, że to właśnie jemu cudze prawo wyłączne
»przeszkadza« w realizowaniu tej swobody w sposób, który uzasadnia przyznanie mu prawa do żądania ochrony
prawnej. (...) nie wszyscy uczestnicy obrotu gospodarczego, którzy muszą respektować cudze prawo wyłączne mają
interes prawny i legitymację do żądania jego eliminacji. Interes prawny do wystąpienia z żądaniem eliminacji cudzego
prawa wyłącznego ma jedynie ten podmiot, którego sfera prawna doznaje ograniczenia większego niż to, które
wynika z przewidzianej prawem konieczności respektowania cudzego prawa wyłącznego. Zatem, dla wykazania
interesu prawnego opartego na bardzo ogólnej normie prawnej, należy wskazać okoliczności, z których wynika, że
sfery prawne uprawnionego (jego prawowyłączne) i wnioskodawcy (jego prawo do swobody działalności
gospodarczej) zazębiają się w szczególny sposób, który uzasadnia wystąpienie z wnioskiem o ochronę prawną
polegającą na eliminacji danego prawa wyłącznego”. Powyższe stanowisko NSA Sąd rozpoznający niniejszą sprawę
w całości popiera i przyjmuje za swoje.
Na gruncie ustawy Prawo własności przemysłowej warto zwrócić uwagę na glosę do postanowienia NSA z 21.4.2015
r. (II GSK 322/14, 
) i do wyroku WSA z 17.6.2013 r. (VI SA/Wa 2013/12, 
), której autorzy wskazują, że:
„na gruncie prawa własności przemysłowej ocenić należy (...) jedynie, czy między przedmiotem ochrony na
podstawie kwestionowanego prawa a działalnością wnioskodawcy istnieje obiektywny związek. Interes prawny
w unieważnieniu prawa własności przemysłowej może mieć więc aktualny konkurent, jak również potencjalny, który
zamierza podjąć działalność obiektywnie związaną z danym prawem wyłącznym. Wystarczające do stwierdzenia
interesu prawnego w rozumieniu prawa własności przemysłowej powinno być wykazanie interesu rynkowego
w unicestwieniu monopolu prawnego ograniczającego wykonywanie swobody działalności gospodarczej, stosownie
do art. 20 Konstytucji RP. Zasada ta powinna zostać zindywidualizowana w danym postępowaniu. Interes prawny
w rozumieniu prawa własności przemysłowej stwarza już uwidoczniony zamiar podejmowania działalności
obiektywnie związanej z danym prawem wyłącznym, a więc np. wprowadzenia na rynek określonego produktu lub
nawet rzeczywista aktywność gospodarcza wnioskodawcy w danej branży przemysłowej, w której uprawniony
korzysta z przedmiotu kwestionowanego prawa. Tego wymogu nie należy rozumieć w taki sposób, że wnioskodawca
w momencie składania wniosku o unieważnienie musi podjąć wszystkie lub znaczące działania zmierzające do
wprowadzenia na rynek określonego produktu. W takim razie istnieje związek między sytuacją prawną konkretnego
podmiotu (wykonywania swobody działalności gospodarczej) a obowiązującą normą prawa materialnego, odnoszącą
się do wolności wykonywania działalności gospodarczej. Inne stanowisko prowadziłoby do wniosku, że wyłącznie
wkroczenie lub zagrożenie wkroczenia w cudzą wyłączność prawną stwarza związek między swobodą działalności
gospodarczej a sytuacją wnioskodawcy”.



W świetle przedstawionych wyżej poglądów doktryny należy stwierdzić, że interes prawny w żądaniu unieważnienia
patentu może mieć również realny konkurent uprawnionego z patentu. Realny konkurent to taki, którego zamiar
wytwarzania, wprowadzenia na rynek lub stosowania technologii opisanej w dokumencie patentowym wiąże się
ściśle z zakresem prowadzonej przez niego działalności zarobkowej czy zawodowej, konkurent, którego zamiar
stosowania rozwiązania objętego patentem jest wiarygodny, albowiem wynika z obiektywnej oceny okoliczności
faktycznych danej konkretnej sprawy.

Komentarz
Od 1.7.2020 r. sprawy z zakresu własności intelektualnej rozpoznają sądy własności intelektualnej. Nowelizacja
ustawy z 27.7.2001 r. - Prawo o ustroju sądów powszechnych (t.j. Dz.U. 2020, poz. 365 ze zm.; dalej jako PrUSP)
dokonała zmian w zakresie przepisu art. 20 PrUSP poprzez dodanie pkt 1a i 3a oraz nadanie nowego brzmienia pkt
9, co dało podstawę do utworzenia w sądach okręgowych i apelacyjnych wydziałów własności intelektualnej.
Szczegółowe rozwiązania w tym zakresie zawarte są w przepisach wykonawczych, tj. rozporządzeniu Ministra
Sprawiedliwości z 29.6.2020 r. w sprawie przekazania niektórym sądom apelacyjnym rozpoznawania spraw
własności intelektualnej z właściwości lub części obszarów właściwości innych sądów apelacyjnych (Dz.U. z 2020 r.
poz. 1151), rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z 29.6.2020 r. w sprawie przekazania niektórym sądom
okręgowym rozpoznawania spraw własności intelektualnej z właściwości innych sądów okręgowych (Dz.U. z 2020 r.
poz. 1152) oraz rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z 29.6.2020 r. w sprawie wyznaczenia sądów okręgowych
właściwych do rozpoznawania spraw z zakresu ochrony unijnych znaków towarowych i wzorów wspólnotowych
(Dz.U. z 2020 r. poz. 1150). Na mocy przywołanych rozporządzeń utworzono pięć wydziałów - sądów własności
intelektualnej w sądach okręgowych (Gdańsk, Poznań, Lublin, Katowice i Warszawa) i dwóch wydziałów w sądach
apelacyjnych (Poznań i Warszawa) właściwych do rozstrzygania spraw własności intelektualnej.
Nowelizacja w zakresie postępowania cywilnego dokonana na mocy ustawy z 13.2.2020 r. o zmianie ustawy -
Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2020 r. poz. 288) wprowadziła do ustawy
procesowej nowy Dział IVg regulujący postępowanie odrębne w sprawach własności intelektualnej. Pojęcie „praw
własności intelektualnej” jako termin konwencyjny pojawiło się w art. 2 pkt 8 Konwencji o ustanowieniu Światowej
Organizacji Własności Intelektualnej z 14.7.1967 r. (Dz.U. z 1975 r. poz. 49). W myśl przywołanej regulacji „własność
intelektualna” oznacza prawa odnoszące się do dzieł literackich, artystycznych i naukowych, interpretacji artystów
interpretatorów oraz do wykonań artystów wykonawców, do fonogramów i do programów radiowych i telewizyjnych,
wynalazków we wszystkich dziedzinach działalności ludzkiej, odkryć naukowych, wzorów przemysłowych, znaków
towarowych i usługowych, jak również do nazw handlowych i oznaczeń handlowych, ochrony przed nieuczciwą
konkurencją oraz wszelkich innych praw dotyczących działalności intelektualnej w dziedzinie przemysłowej,
naukowej, literackiej i artystycznej. Natomiast w ustawodawca wskazał w przepisie art. 47989 KPC, że przez pojęcie
spraw własności intelektualnej rozumiemy sprawy o ochronę praw autorskich i pokrewnych, o ochronę praw
własności przemysłowej oraz o ochronę innych praw na dobrach niematerialnych. Ponadto sprawami własności
intelektualnej są sprawy o: zapobieganie i zwalczanie nieuczciwej konkurencji, o ochronę dóbr osobistych w zakresie,
w jakim dotyczy ona wykorzystywania dobra osobistego w celu indywidualizacji, reklamy lub promocji przedsiębiorcy,
towarów lub usług oraz sprawy o ochronę dóbr osobistych w związku z działalnością naukową lub wynalazczą.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 21.1.2020 r., VI SA/Wa 1066/19, 








 

Nowelizacja ustawy z 27.7.2001 r. spowodowała utworzenie w sądach okręgowych i apelacyjnych wydziałów własności intelektualnej. Wprowadzono postępowanie odrębne w sprawach własności intelektualnej. Pojęcie 'praw własności intelektualnej' obejmuje prawa autorskie, prawa własności przemysłowej oraz inne prawa na dobrach niematerialnych. Sądy własności intelektualnej mają kompetencje w rozstrzyganiu spraw z zakresu ochrony praw autorskich i pokrewnych, własności przemysłowej oraz innych praw na dobrach niematerialnych.