Odpowiednia liczba odpisów skargi kasacyjnej – aspekty formalne procedury przed SN

Tematyka: skarga kasacyjna, odpisy skargi, art. 3984 § 3 KPC, art. 128 § 1 KPC, formalności procesowe, Sąd Najwyższy, postępowanie kasacyjne

Skarga kasacyjna, by mogła uzyskać dalszy bieg, musi spełniać wymogi formalne przewidziane
w przepisach, w tym zawierać odpowiednią ilość jej odpisów. Oryginał skargi jest składany w aktach
głównych, a w aktach SN odpis skargi (a nie jej oryginał), co wynika wprost z art. 3984 § 3 KPC - stanowi SN
w trzyosobowym składzie Izby Cywilnej.
Stan faktyczny
Przedmiotem orzeczenia była kwestia oceny ilości odpisów skargi kasacyjnej oraz ilości odpisów jej załączników,
jakie należy przedłożyć do SN wraz oryginałami tak, by czyniły zadość wymogom formalnym zarówno z art. 128 § 1
KPC, jak i art. 3984 § 3 KPC. Powódka – M. Spółka z o.o. z siedzibą w T. wniosła skargę kasacyjną od wyroku sądu
II instancji – wyr. SA z 21.11. 2018 r. Z uwagi na braki formalne, sąd na mocy art. 398 6 § 1 KPC wezwał skarżącą do
ich usunięcia w terminie tygodniowym pod rygorem odrzucenia skargi. W zarządzeniu zobowiązał stronę do
wniesienia dwóch odpisów skargi, podczas gdy skarżąca przedłożyła tylko jedną jej wersję, co z mocy prawa
skutkowało odrzuceniem skargi w drodze post. SA z 18.4.2019 r. W następstwie zaistniałych okoliczności, powódka,
korzystając z uprawnienia z art. 3941 § 1 KPC, na postanowienie wniosła zażalenie do SN podnosząc zarzut
naruszenia art. 3984 § 3 KPC.
Stan prawny
Istotą rozstrzygnięcia w sprawie jest odniesienie się m.in. do art. 128 § 1 KPC, zgodnie z którym do pisma
procesowego należy dołączyć jego odpisy i odpisy załączników dla doręczenia ich uczestniczącym
w sprawie osobom, a ponadto, jeżeli w sądzie nie złożono załączników w oryginale, to po jednym odpisie każdego
załącznika do akt sądowych. Powinność do przekazania odpisów musi zostać zrealizowania nie tylko względem
strony przeciwnej, ale także innych podmiotów występujących w postępowaniu, tj. współuczestników procesowych
czy prokuratora. W przypadku, gdyby pełnomocnik umocowany był do reprezentacji kilku osób, wystarczającą
czynnością będzie złożenie tylko jednego odpisu pisma i jego załączników (art. 141 § 1 KPC).
Dodatkowe wymogi przewiduje jednak art. 3984 § 3 KPC, który nie wyłącza stosowania norm wynikających
z treści przepisów ogólnych. Jego komplementarny i obligatoryjny charakter przesądza bowiem o kompletności
procedury w zakresie prawidłowości wnoszenia szczególnego pisma procesowego, jakim jest skarga konstytucyjna,
do naczelnego organu wymiaru sprawiedliwości. Zgodnie z jego brzmieniem, skarga kasacyjna powinna czynić
zadość wymaganiom przewidzianym dla pisma procesowego, a w sprawach o prawa majątkowe powinna zawierać
również oznaczenie wartości przedmiotu zaskarżenia. Do skargi kasacyjnej dołącza się także dwa jej odpisy
przeznaczone do akt Sądu Najwyższego oraz dla Prokuratora Generalnego, chyba że sam wniósł skargę. Jeżeli
zatem skargę kasacyjną wnosi Prokurator Generalny, przepisy nakładają wymóg załączenia tylko jednego odpisu
skargi kierowanego do akt SN. Obowiązek ten podyktowany jest 398 8 § 1 KPC - w każdej sprawie SN może zwrócić
się do Prokuratora Generalnego o zajęcie na piśmie stanowiska co do skargi kasacyjnej wniesionej przez stronę
i odpowiedzi na skargę. Prokurator Generalny lub wyznaczony przez niego prokurator przedstawia stanowisko
w terminie trzydziestu dni, a jeżeli uzna, że wymaga tego ochrona praworządności, praw obywatelskich lub interesu
publicznego, bierze udział w postępowaniu kasacyjnym.
Sąd za niezasadne uznał twierdzenie skarżącej statuującej, że okoliczność wniesienia skargi kasacyjnej wszczyna
nową sprawę, a co tym samo miałoby rodzić rzekome konsekwencje braku konieczności przedłożenia jej oryginału
do akt głównych. W przedmiotowej sprawie do powinności skarżącej i pełnomocnika ją reprezentującego należało
złożenie: oryginału skargi kasacyjnej przeznaczonej do akt głównych, jej odpisu do akt SN, odpisu dla Prokuratora
Generalnego, jak również dołączenie odpisu skargi dla strony przeciwnej. Składając skargę kasacyjną (w oryginale)
pełnomocnik powódki zobligowany był zatem przedłożyć trzy jej odpisy. Złożenie zbyt małej ilości odpisów skargi
kasacyjnej nie pozwala nadać skardze dalszego biegu.
Stanowisko SN
Skarga kasacyjna musi spełniać wymogi przewidziane w art. 128 § 1 KPC, nakładającym na stronę obowiązek
przedłożenia wraz z pismem jego odpisów w liczbie uczestniczących w sprawie podmiotów. W razie wniesienia zbyt
małej ich ilości, skarga nie uzyskuje dalszego biegu. Oryginał skargi jest składany w aktach głównych, a w aktach
Sądu Najwyższego odpis skargi (a nie jej oryginał), co wynika wprost z art. 3984 § 3 KPC.
Postanowienie SN z 10.10.2019 r., V CZ 57/19.

Powyższe orzeczenie koresponduje ze stanowiskiem SN w post. z 4.1.2007 r., V CZ 110/06 - niedołączenie
właściwej liczby odpisów skargi stanowi brak formalny skargi podlegający uzupełnieniu w postępowaniu naprawczym.
Nieuzupełnienie tego braku i niedołączenie wymaganej liczby odpisów skargi powoduje jej odrzucenie. Zarysowuje
się zatem wniosek, że ustawodawca rozgranicza wagę błędów w odniesieniu do poszczególnych elementów
konstrukcyjnych pism procesowych o naturze formalnej. Mimo, że w przedmiocie omawianej sprawy, legislator
przewidział usuwalność nieprawidłowego trybu wniesienia odpisów skargi poprzez przyznanie stronie dyspozycji
z 3986 § 1 KPC, to jednak atrybutu z treści tego przepisu nie można zastosować analogicznie do błędów
poczynionych względem innych usterek technicznych skargi, choćby w obrębie omawianego art. 3986 KPC. Na
gruncie orzeczenia uwypuklenia wymaga fakt, że chociaż względem pierwszej nienależycie dokonanej czynności
prawnej przez fachowego pełnomocnika strony, nie doszło do automatycznego odrzucenia pisma procesowego, to
brak rzetelności w odniesieniu do drugiej z nich tj. nieprawidłowości w ilości przekazanych odpisów, zamknął
powódce drogę do realizacji konstytucyjnej zasady prawa do sądu i będącej jej przejawem - zasady sprawiedliwości
proceduralnej.
Dystynkcja zastosowana przez polskiego legislatora uwidacznia się także w ocenie formalizmu pisma procesowego
a dołączanych do niego załączników. O ile jeden egzemplarz skargi musi być przedłożony do sądu w oryginale, o tyle
dokumenty stanowiące jego załączniki mogą przyjąć formę odpisów, bez konieczności podpisywania ich ani
poświadczania za zgodność z oryginałem przez stronę, jej przedstawiciela lub pełnomocnika procesowego, o czym
stanowi także postanowienie SN z 7.1.2013 r., II UZ 75/12. Łatwość w pozbawieniu strony prawa do rozpoznania jej
skargi kasacyjnej przez SN z uwagi na formalistyczne podejście, wymaga zatem od pełnomocników wzmożonej
staranności, jak również skłania sądy do respektowania prawa do rzetelnego procesu poprzez rozpatrywanie skarg
merytorycznie, w przypadku zaistnienia drobnych uchybień. To, czy w konkretnym przypadku należy odstąpić od
literalnej wykładni przepisów dotyczących wymogów formalnych każdorazowo podlega jednak ocenie sądu
rozstrzygającego w określonej sprawie i może prowadzić do pewnych rozbieżności. Przejawem tego jest choćby
skontrastowanie zagadnienia poświadczeń odpisów - wcześniejsze post. SN z 27.8.1998 r., III CZ 107/98 odmiennie
bowiem stanowi, że odpis niepoświadczony za zgodność podpisem strony (jej przedstawiciela lub pełnomocnika
procesowego) jest równoznaczny z nieprawidłowym wypełnieniem obowiązku wynikającego z art. 128 w związku
z art. 140 KPC i tym samym uzasadnia zastosowanie art. 130 § 1 KPC.
Niemniej, w orzecznictwie przypieczętowanym późniejszym postanowieniem naczelnego organu sprawiedliwości,
panuje zgodność co do ogólnej formy odpisu pisma procesowego, która jest szeroko zakreślona - odpis stanowiąc
kolejny egzemplarz pisma, musi jedynie wiernie odzwierciedlać treść oryginału, bez względu na to, czy stanowi kopię
maszynową, kserokopię czy wydruk komputerowy.
Postanowienie SN z 10.10.2019 r., V CZ 57/19

Skarga kasacyjna musi spełniać wymogi przewidziane w art. 128 § 1 KPC, nakładającym na stronę obowiązek przedłożenia wraz z pismem jego odpisów w liczbie uczestniczących w sprawie podmiotów. W razie wniesienia zbyt małej ich ilości, skarga nie uzyskuje dalszego biegu. Oryginał skargi jest składany w aktach głównych, a w aktach Sądu Najwyższego odpis skargi (a nie jej oryginał), co wynika wprost z art. 3984 § 3 KPC.