SN: Wydatki niezbędne do sporządzenia ekspertyzy

Koszty energii elektrycznej lub papieru, na którym drukuje się ekspertyzę, mogą być wydatkami niezbędnymi do jej sporządzenia. Sprawa ta trafiła do Sądu Najwyższego, który miał rozstrzygnąć, czy koszty takie mogą być uwzględnione w rozliczeniach. Biegli sądowi argumentowali, że nieuwzględnianie tych kosztów obniża atrakcyjność ich usług.

Tematyka: ekspertyza, wydatki niezbędne, koszty materiałowe, Sąd Najwyższy, interpretacja prawa, biegli sądowi, opinie ekspertów

Koszty energii elektrycznej lub papieru, na którym drukuje się ekspertyzę, mogą być wydatkami niezbędnymi do jej sporządzenia. Sprawa ta trafiła do Sądu Najwyższego, który miał rozstrzygnąć, czy koszty takie mogą być uwzględnione w rozliczeniach. Biegli sądowi argumentowali, że nieuwzględnianie tych kosztów obniża atrakcyjność ich usług.

Koszty energii elektrycznej lub papieru, na którym drukuje się ekspertyzę, mogą być wydatkami niezbędnymi
do sporządzenia ekspertyzy. Tak w dniu 15.1.2020 r. zasugerował w swoim uzasadnieniu SN (zasugerował,
ponieważ z przyczyn formalnych odmówił podjęcia uchwały).
Stan faktyczny
W Pomorskim Uniwersytecie Medycznym w Szczecinie, w katedrze medycy sądowej, sporządzono ekspertyzę dla
prokuratury o wartości ponad 5000 zł. Przedstawiona do rozliczenia faktura zawierała wyszczególnienie kosztów,
jakie były niezbędne do wydania ekspertyzy, i tak znalazły się w niej: koszty materiałowe (36 zł) oraz koszty
niezbędne do wydania opinii (94 zł). Prokuratura po zapoznaniu się z przedstawioną fakturą uznała, że zapłaci kwotę
bez tych dwóch pozycji – z racji tego, że według niej koszty te nie były bezpośrednio związane z wydaniem opinii.
Powstały spór trafił jako zagadnienie prawne do rozwiązania przed SN, który miał na celu odpowiedzieć na pytania:
„– czy przez pojęcie »wydatków niezbędnych do wydania opinii« wskazanych w § 8 rozporządzenia Ministra
Sprawiedliwości z 24.4.2013 r. w sprawie określania stawek wynagrodzenia biegłych, taryf, zryczałtowanych oraz
sposobu dokumentowania wydatków niezbędnych dla wydania opinii w postępowaniu karnym (t.j. Dz.U. z 2017 r.
poz. 2049 ze zm.),
należy rozumieć także takie koszty, które są ponoszone przez instytucję naukową powołaną do opiniowania
w związku z opiniowaniem (tzw. koszty materiałowe lub inne »koszty niezbędne do wydania opinii«, a zatem koszty
jednostkowe wyliczone jako związane z opinią koszty oświetlenia, ogrzewania, innego typu koszty utrzymania
infrastruktury, etc.), bez poniesienia których opinia by nie powstała,
czy tylko i wyłącznie takie koszty, które pozostają z opiniowaniem w bezpośrednim związku,
– w przypadku zaś uznania, że jako »wydatki niezbędne do wydania opinii« można zakwalifikować również koszty
ponoszone przez instytucję naukową powołaną do opiniowania w związku z opiniowaniem, to czy możliwe jest
oparcie się na wyliczeniu tego typu kosztów według oświadczenia instytucji naukowej (wyliczenie wskaźnikowe), o ile
koszty te »nie rażą wygórowaniem«, czy też niezbędne jest detaliczne wyszacowanie tych kosztów i ich odniesienie
do konkretnej opinii”.
Biegli sądowi stali na stanowisku, że płacenie za zużyty prąd i materiały przez nich nie leży w ich zakresie.
Wydawane przez nich opinie dla organów procesowych i tak są mało opłacalne, a nieuwzględnianie im tych kosztów
jeszcze bardziej obniża ceny wydawanych przez nich ekspertyz.
Stanowisko SN


Sąd Najwyższy w niniejszej sprawie powstrzymał się od wydania uchwały. W jego opinii sąd powszechny dążył do
tego, aby SN wydał za niego wyrok, a nie to jest celem SN w zakresie podejmowania przez niego uchwał,
które mają na celu rozwikłanie niejasności interpretacyjnych, wykładnię ustaw. Sąd wskazał, że należy
odróżnić od siebie wydatki niezbędne od bezpośrednich. Zgodnie z § 8 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości
z 24.4.2013 r. w sprawie określenia stawek wynagrodzenia biegłych, taryf zryczałtowanych oraz sposobu
dokumentowania wydatków niezbędnych dla wydania opinii w postępowaniu cywilnym: „Wydatki poniesione przez
biegłego, niezbędne dla wydania opinii, w tym w szczególności wydatki materiałowe, amortyzację aparatury
badawczej oraz koszty dojazdu na miejsce wykonania czynności, biegły dokumentuje za pomocą faktur lub
rachunków albo kopii tych dokumentów, a w razie ich braku – za pomocą oświadczenia”. Zatem nie każdy wydatek
niezbędny będzie kosztem pozostającym w bezpośrednim związku z wydaniem opinii. Należy każdą taką sytuację
oceniać jednostkowo.
Rozstrzygnięcie zagadnienia prawnego SN z 15.1.2020 r., I KZP 11/19







Sąd Najwyższy wydał opinię, że należy odróżnić wydatki niezbędne od bezpośrednich. Wskazał, że nie każdy wydatek niezbędny jest kosztem bezpośrednio związanym z wydaniem opinii. Wartość ekspertyz i wynagrodzenie biegłych mogą być więc kształtowane indywidualnie, uwzględniając różne rodzaje kosztów.