Kontrola sądowa pozwu o wydanie europejskiego nakazu zapłaty

Sąd rozpatrujący pozew o wydanie europejskiego nakazu zapłaty, może wezwać wierzyciela do przedstawienia dodatkowych informacji dotyczących warunków umownych, powoływanych na poparcie spornego roszczenia. Artykuł omawia konkretny przypadek, w którym spółka Bondora odmówiła przedstawienia dokumentów na żądanie sądu hiszpańskiego, argumentując, że istniejące przepisy nie nakazują takiej konieczności. Trybunał Sprawiedliwości podjął decyzję, interpretując przepisy dotyczące europejskiego nakazu zapłaty oraz dyrektywy dotyczącej warunków umownych w umowach konsumenckich, co ma istotne znaczenie dla sposobu prowadzenia postępowań sądowych w sprawach transgranicznych.

Tematyka: europejski nakaz zapłaty, Trybunał Sprawiedliwości, warunki umowne, umowy konsumenckie, postępowanie sądowe, transgraniczne spory

Sąd rozpatrujący pozew o wydanie europejskiego nakazu zapłaty, może wezwać wierzyciela do przedstawienia dodatkowych informacji dotyczących warunków umownych, powoływanych na poparcie spornego roszczenia. Artykuł omawia konkretny przypadek, w którym spółka Bondora odmówiła przedstawienia dokumentów na żądanie sądu hiszpańskiego, argumentując, że istniejące przepisy nie nakazują takiej konieczności. Trybunał Sprawiedliwości podjął decyzję, interpretując przepisy dotyczące europejskiego nakazu zapłaty oraz dyrektywy dotyczącej warunków umownych w umowach konsumenckich, co ma istotne znaczenie dla sposobu prowadzenia postępowań sądowych w sprawach transgranicznych.

Sąd rozpatrujący pozew o wydanie europejskiego nakazu zapłaty, może wezwać wierzyciela do
przedstawienia dodatkowych informacji dotyczących warunków umownych, powoływanych na poparcie
spornego roszczenia.
Stan faktyczny
W sprawie C-453/18 estońska spółka Bondora AS zawarła umowę pożyczki na kwotę 755,27 euro z hiszpańskim
konsumentem V.C. W 2018 r. ta spółka wniosła do hiszpańskiego sądu przeciwko V.C. pozew o wydanie
europejskiego nakazu zapłaty (dalej jako: ENZ). Uznając, że roszczenie wynikało z umowy pożyczki zawartej między
przedsiębiorcą a konsumentem, sąd, zgodnie z art. 815 ust. 4 hiszpańskiego KPC, zwrócił się do Bondory, aby
przedstawiła dokumenty na poparcie tego roszczenia odpowiadające dowodom określonym w pkt 10 formularza A,
w szczególności umowy pożyczki i kwoty dochodzonego roszczenia, w celu zbadania ewentualnego nieuczciwego
charakteru postanowień tej umowy pożyczki. Bondora odmówiła przedstawienia tych dokumentów, podnosząc, po
pierwsze, że zgodnie z ust. 2 dwudziestego trzeciego przepisu końcowego KPC w przypadku pozwu o wydanie ENZ
nie jest konieczne przedstawianie dokumentów uzasadniających to roszczenie, a po drugie, że art. 8 i 12
rozporządzenia (WE) Nr 1896/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z 12.12.2006 r. ustanawiającego postępowanie
w sprawie europejskiego nakazu zapłaty (Dz.U. 2006, L 399, s. 1) nie zawierają jakiegokolwiek wymogu
przedstawienia dokumentów w celu wydania ENZ.
W sprawie C‑ 494/18 Bondora zawarła umowę pożyczki na kwotę 1818,66 euro z XY. W 2018 r. Bondora wniosła do
hiszpańskiego sądu pozew przeciwko XY o wydanie ENZ. W formularzu A, zawartym w załączniku I do
rozporządzenia Nr 1896/2006, Bondora wskazała, że XY jest konsumentem oraz że dysponuje ona umową pożyczki
uzasadniającą zarówno samo roszczenie, jak i kwotę dochodzonej wierzytelności. Stwierdziwszy, że jedna ze stron
jest konsumentem, sąd odsyłający zwrócił się do Bondory, aby ta wypełniła pkt 11 formularza A, zatytułowany
„Dodatkowe oświadczenia i dalsze informacje”, wskazując elementy składowe kwoty wierzytelności oraz treść
postanowień umowy, z których wywodzi ona swoje roszczenie. Bondora odmówiła udzielenia tych informacji,
twierdząc, że zgodnie z art. 7 ust. 2 rozporządzenia Nr 1896/2006 nie ma ona obowiązku przedstawiania
dodatkowych dowodów na poparcie swojego roszczenia. Spółka podniosła również, że inne sądy uwzględniały
analogiczne powództwa o wydanie ENZ bez wymagania od niej spełnienia dodatkowych wymogów.
Pytanie prejudycjalne
Czy art. 7 ust. 2 lit. d) i e) rozporządzenia Nr 1896/2006 oraz art. 6 ust. 1 i art. 7 ust. 1 dyrektywy Rady 93/13/EWG
z 5.4.1993 r. w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich (Dz.U. 1993, L 95, s. 29),
interpretowane zgodnie z wykładnią dokonaną przez Trybunał Sprawiedliwości i w świetle art. 38 Karty praw
podstawowych Unii Europejskiej, należy interpretować w ten sposób, że umożliwiają one „sądowi” w rozumieniu tego
rozporządzenia, rozpatrującemu pozew o wydanie ENZ, na wezwanie wierzyciela do przedstawienia dodatkowych
informacji dotyczących warunków umownych powoływanych na poparcie spornego roszczenia, w celu
przeprowadzenia z urzędu kontroli ewentualnego nieuczciwego charakteru tych postanowień umowy,
a w konsekwencji, iż stoją one na przeszkodzie uregulowaniu krajowemu uznającemu za niedopuszczalne
dodatkowe dokumenty przedstawione w tym celu?
Stanowisko TS
1. Dodatkowe informacje
Z art. 1 w zw. z motywami 9 i 29 rozporządzenia Nr 1896/2006 wynika, że ma ono na celu przyspieszenie oraz
zmniejszenie kosztów postępowania sądowego w sprawach transgranicznych dotyczących bezspornych roszczeń
pieniężnych, poprzez ustanowienie postępowania w sprawie ENZ. To właśnie w celu zapewnienia szybkości
i jednolitości tego postępowania składany jest pozew o wydanie ENZ przy użyciu formularza A zawartego
w załączniku I do rozporządzenia Nr 1896/2006, zgodnie z art. 7 tego rozporządzenia, którego ust. 2 wymienia
elementy, które muszą być zawarte w tym pozwie. W szczególności art. 7 ust. 2 lit. d) rozporządzenia Nr 1896/2006
przewiduje, że pozew o wydanie ENZ musi zawierać uzasadnienie roszczenia, w tym opis okoliczności
wskazanych jako podstawa roszczenia oraz, w odpowiednich przypadkach, żądanych odsetek, a także opis
dowodów powoływanych na poparcie roszczenia. Zgodnie z art. 8 rozporządzenia Nr 1896/2006 sąd rozpoznający
sprawę powinien zbadać tak szybko jak to jest możliwe w oparciu o przedłożony formularz A, czy spełnione
są wymogi określone w art. 7 oraz czy pozew wydaje się być uzasadniony. W takim przypadku wydaje on ENZ
zgodnie z art. 12 tego rozporządzenia. Jeżeli przesłanki z art. 7 nie są spełnione, sąd umożliwia powodowi
uzupełnienie lub poprawienie pozwu przy użyciu formularza B, zawartego w załączniku II.



Trybunał podkreślił, że w ramach takiego postępowania w sprawie ENZ sąd rozpatrujący pozew o wydanie nakazu
zapłaty podlega wymogom przewidzianym w art. 6 ust. 1 i art. 7 ust. 1 dyrektywy 93/13, które należy
interpretowane zgodnie z wykładnią dokonaną przez TS i w świetle art. 38 Karty. W ramach krajowych
postępowań dotyczących nakazu zapłaty Trybunał uznał, iż art. 7 ust. 1 dyrektywy 93/13 sprzeciwia się przepisom
krajowym pozwalającym na wydanie nakazu zapłaty, w sytuacji gdy sąd rozpoznający pozew o wydanie nakazu
zapłaty nie jest uprawniony do zbadania ewentualnego nieuczciwego charakteru warunków tej umowy, jeżeli sposób
wykonania prawa do wniesienia zarzutów od takiego nakazu nie pozwala na zapewnienie przestrzegania praw, które
konsument opiera na tej dyrektywie (postanowienie PKO Bank Polski, C-632/17, pkt 49). Trybunał stwierdził, że sąd
rozpatrujący pozew o wydanie nakazu zapłaty, musi ustalić, czy przewidziane w prawie krajowym szczegółowe
zasady regulujące przedstawianie zarzutów nie powodują znacznego zwiększenia prawdopodobieństwa tego, iż
zainteresowani konsumenci nie wniosą wymaganych zarzutów (wyrok Profi Credit Polska, pkt 61). Trybunał wskazał,
że te wymogi obowiązują również w przypadku, gdy do „sądu” w rozumieniu rozporządzenia Nr 1896/2006 wniesiono
powództwo w ramach postępowania w sprawie ENZ w rozumieniu tego rozporządzenia.
Trybunał stwierdził, że chociaż art. 7 ust. 2 rozporządzenia Nr 1896/2006 reguluje wyczerpująco wymogi, jakim
powinien odpowiadać pozew o wydanie ENZ (wyrok Szyrocka, C-215/11, pkt 32), to jednak w celu wniesienia pozwu
o wydanie ENZ powód winien skorzystać z formularza A, zawartego w załączniku I, zgodnie z art. 7 ust. 1 tego
rozporządzenia. Otóż, po pierwsze, z pkt 10 formularza A wynika, że strona ma możliwość wskazania i opisania
dostępnych dowodów, w tym dowodu z dokumentu, oraz po drugie, z pkt 11 tego formularza, wynika, iż do wyraźnie
żądanych informacji można dodać dalsze informacje, w związku z czym formularz ten umożliwia przedstawienie
dodatkowych informacji dotyczących warunków umownych wskazanych na poparcie spornego roszczenia,
a mianowicie w szczególności dostarczenie całej umowy lub jej kopii. Ponadto art. 9 ust. 1 rozporządzenia Nr
1896/2006 przewiduje, że sąd rozpoznający taki pozew może wezwać wierzyciela do uzupełnienia lub poprawienia
informacji na podstawie art. 7 rozporządzenia Nr 1896/2006 przy użyciu formularza B zawartego w załączniku II do
tego rozporządzenia. Zdaniem TS z powyższego wynika, że na podstawie art. 7 ust. 1 i art. 9 ust. 1 rozporządzenia
Nr 1896/2006 sąd rozpoznający powództwo o wydanie ENZ powinien mieć możliwość wezwania wierzyciela do
przedstawienia dodatkowych informacji dotyczących postanowień umownych wskazanych na poparcie swojego
roszczenia, takich jak dostarczenie całej umowy lub jej kopii, w celu zbadania z urzędu ewentualnego nieuczciwego
charakteru warunków tej umowy, zgodnie z art. 6 ust. 1 i art. 7 ust. 1 dyrektywy 93/13 (wyrok Catlin Europe, C-21/17,
pkt 44, 50). Odmienna wykładnia art. 7 ust. 2 lit. d) i e) rozporządzenia Nr 1896/2006 mogłaby umożliwić
wierzycielom obchodzenie wymogów wynikających z dyrektywy 93/13 i art. 38 Karty.
Trybunał podkreślił, że okoliczność, iż sąd krajowy wymaga od powoda przedstawienia treści dokumentu lub
dokumentów, na których opiera się jego żądanie, należy po prostu do ram dowodowych postępowania, ponieważ
takie żądanie ma na celu jedynie upewnienie się co do podstawy powództwa, a zatem nie narusza ona zasady
dyspozycyjności (wyrok Profi Credit Polska, C-419/18 i C‑ 483/18, pkt 68).
Reasumując TS orzekł, że art. 7 ust. 2 lit. d) i e) rozporządzenia Nr 1896/2006 oraz art. 6 ust. 1 i art. 7 ust. 1
dyrektywy 93/13, interpretowane zgodnie z wykładnią dokonaną przez Trybunał i w świetle art. 38 Karty, należy
interpretować w ten sposób, że umożliwiają one „sądowi” w rozumieniu tego rozporządzenia,
rozpatrującemu pozew o wydanie ENZ, na wezwanie wierzyciela do przedstawienia dodatkowych informacji
dotyczących warunków umownych powoływanych na poparcie spornego roszczenia, w celu
przeprowadzenia z urzędu kontroli ewentualnego nieuczciwego charakteru tych postanowień umowy,
a w konsekwencji, iż stoją one na przeszkodzie uregulowaniu krajowemu uznającemu za niedopuszczalne
dodatkowe dokumenty przedstawione w tym celu.
W niniejszym wyroku TS odniósł się do uregulowanych w rozporządzeniu Nr 1896/2006 reguł wydania europejskiego
nakazu zapłaty. Przed wszystkim należy wskazać, że ten akt ma zastosowanie do spraw transgranicznych, przez co
należy rozumieć sprawę, w której przynajmniej jedna ze stron ma miejsce zamieszkania lub siedzibę lub miejsce
zwykłego pobytu w państwie członkowskim innym niż państwo członkowskie sądu rozpatrującego sprawę.
Z tego wyroku wynika, że zgodnie z art. 7 ust. 2 lit. d) i e) rozporządzenia Nr 1896/2006 w związku z art. 6 ust. 1 i art.
7 ust. 1 dyrektywy 93/13, interpretowane zgodnie z wykładnią dokonaną przez TS i w świetle art. 38 Karty, sąd
rozpoznający pozew o wydanie europejskiego nakazu zapłaty ma prawo wezwać powoda do uzupełnienia pozwu, co
pozwoli m.in. zapobiec sytuacji, w której nieuczciwy wierzyciel dokonywałby korzystnego dla siebie wyboru
postanowień umowy, które zostaną poddawane kontroli sądu.




Wyrok TS z 19.12.2019 r., Bondora, C-453/18 i C‑ 494/18







Trybunał Sprawiedliwości w wyroku z 19.12.2019 r. w sprawie Bondora (C-453/18 i C‑ 494/18) podkreślił, że sąd rozpatrujący pozew o wydanie europejskiego nakazu zapłaty ma prawo wezwać powoda do uzupełnienia pozwu w celu kontroli ewentualnego nieuczciwego charakteru postanowień umownych. Decyzja ta ma istotne znaczenie dla zapewnienia równego traktowania stron i skuteczności postępowań sądowych w sprawach transgranicznych.