Wpływ nowelizacji KPC na opłaty od wniosków o zabezpieczenie roszczenia
Ustawa z 4.7.2019 r. przyniosła istotne zmiany w opłatach od wniosków o zabezpieczenie roszczenia, ujednolicając stawki opłat sądowych. Dotychczasowe zróżnicowanie opłat w zależności od rodzaju zabezpieczonego prawa zostało uznane za zbędne. Nowe przepisy wprowadzają jednolitą opłatę sądową w wysokości 100 zł od wszystkich wniosków o udzielenie, zmianę lub uchylenie zabezpieczenia roszczenia.
Tematyka: nowelizacja KPC, opłaty sądowe, zabezpieczenie roszczenia, jednolita opłata, zmiany w prawie, postępowanie sądowe
Ustawa z 4.7.2019 r. przyniosła istotne zmiany w opłatach od wniosków o zabezpieczenie roszczenia, ujednolicając stawki opłat sądowych. Dotychczasowe zróżnicowanie opłat w zależności od rodzaju zabezpieczonego prawa zostało uznane za zbędne. Nowe przepisy wprowadzają jednolitą opłatę sądową w wysokości 100 zł od wszystkich wniosków o udzielenie, zmianę lub uchylenie zabezpieczenia roszczenia.
Ustawa z 4.7.2019 r. o zmianie ustawy Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2019 poz. 1469, dalej jako ZmKPC19) wprowadziła zmiany nie tylko w ustawie z 17.11.1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 1360, ze zm., dalej jako KPC), ale także w ustawie z 28.7.2005 r. o kosztach w sprawach cywilnych (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 785 ze zm., dalej jako: KSCU). Nowelizacja ujednolica opłaty sądowe od wszystkich wniosków o zabezpieczenie roszczenia. • Aktualny stan prawny różnicuje opłaty od wniosków o zabezpieczanie roszczenia w zależności od zabezpieczanego prawa: majątkowego lub niemajątkowego. • W obu przypadkach postępowania są identyczne co klasyfikuje zróżnicowanie jako zbędne i nieposiadające uzasadnienia merytorycznego. • Zmiany w KPC dopasowują pojęcia używane przez przepisy UKSC. do pojęć używanych przez przepisy KPC o zabezpieczeniu, które nie posługują się rozróżnieniem zabezpieczanych roszczeń na majątkowe i niemajątkowe, lecz na pieniężne i pozostałe. • Nowelizacja UKSC wprowadza jednolitą opłatę sądową od wszystkich wniosków o udzielenie, zmianę lub uchylenie zabezpieczenia roszczenia niezależnie od ich przedmiotu. • Nowela określa wysokość powyższej opłaty na 100 zł. Zbędne różnicowanie opłat w dotychczasowym stanie prawnym W zależności od rodzaju zabezpieczonego prawa: niemajątkowego czy majątkowego, aktualny system prawny rozróżnia opłaty od wniosków o udzielenie, zmianę lub uchylenie zabezpieczenia roszczenia. Postępowanie w obu przypadkach jest identyczne, co czyni to zróżnicowanie zbędnym i nie posiadającym uzasadnienia merytorycznego. Przepisy KPC o zabezpieczeniu posługują się rozróżnieniem zabezpieczanych roszczeń na pieniężne i pozostałe, co wymaga dopasowania pojęć używanych przez przepisy UKSC tj. zabezpieczeń roszczeń majątkowych i niemajątkowych. Jednolita opłata sądowa od wszystkich wniosków o zabezpieczenie roszczenia W związku z powyższym ustawodawca zdecydował się na wprowadzenie jednolitej opłaty sądowej od wszystkich wniosków o udzielenie, zmianę lub uchylenie zabezpieczenia roszczenia niezależnie od ich przedmiotu. Dla uproszczenia postępowania (uniknięcia ustalania wartości przedmiotu zabezpieczenia) ustalono ją jako stałą, równą większości pozostałych opłat, czyli 100 złotych. Jednocześnie ustawodawca usunął lukę polegającą na nieustaleniu opłaty od wniosków o wydanie, zmianę, uchylenie, stwierdzenie wygaśnięcia, zmianę wykonania, ograniczenie wykonania lub zakończenie wykonania europejskiego nakazu zabezpieczenia na rachunku bankowym oraz o wystąpienie z wnioskiem o zażądanie informacji o rachunku bankowym, o którym mowa w rozporządzeniu powołanym w art. 114.43 § 1 KPC. Chodzi o rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady 655/2014 z 15.5.2014 r. (Dz.Urz.UE.L 2014 Nr 189). Odpowiednią regulację wprowadza art. 68 UKSC. Opłata od wniosku o zabezpieczenie roszczenia pieniężnego składanego przed wytoczeniem przywództwa jako część opłaty należnej od pozwu (art. 69 UKSC) Najczęściej do nadużyć (opisanych wcześniej przy zmianie zasad zabezpieczenia roszczeń) dochodzi w kategorii wniosków o zabezpieczenie roszczenia pieniężnego składanego przed wytoczeniem powództwa. Z tego powodu wzgląd na zapobieganie tymże nadużyciom musi przeważyć ponad względem dostępności zabezpieczenia. Tym samym w przypadku takich wniosków opłatę należy istotnie podwyższyć i uzależnić od opłaty ustalanej na podstawie wartości przedmiotu postępowania (zabezpieczanego roszczenia pieniężnego. Wydaje się, że celem uczynienia nadużyć nieopłacalnymi wystarczające jest ustalenie jej na poziomie jednej czwartej części opłaty należnej od pozwu o dane roszczenie. Jeżeli pismo wszczynające postępowanie zostało wniesione w terminie przewidzianym do tego w przepisach o zabezpieczeniu, a w przypadku nieuwzględnienia wniosku o zabezpieczenie – w terminie dwóch tygodni od doręczenia, względnie ogłoszenia postanowienia odmownego (jeżeli postanowienie zostało wydane na posiedzeniu jawnym), przewidywane jest zaliczenie opłaty od zabezpieczenia na poczet opłaty od pisma wszczynającego postępowanie. Celem takiego postępowania jest uniknięcie represjonowania powodów, którzy nie nadużywają instytucji zabezpieczenia. Nowe przepisy obowiązują od 21.8.2019 r.
Nowe przepisy mają na celu usprawnienie postępowania sądowego poprzez uproszczenie opłat i eliminację zbędnych różnic. Jednolita opłata sądowa od wszystkich wniosków o zabezpieczenie roszczenia ma zlikwidować lukę w prawie dotyczącą ustalania opłat. Wprowadzone zmiany obowiązują od 21.8.2019 r.