Ujednolicenie opłat od pozwu w procesie cywilnym po nowelizacji

Ustawa z 4.7.2019 r. wprowadziła zmiany w opłatach od pozwu w procesie cywilnym. Nowelizacja KSCU wprowadza uproszczone stawki opłaty od pozwu i znosi odrębne stawki dla postępowania uproszczonego. Nowe stawki obowiązują od 21.8.2019 r. Ujednolicenie opłat od pozwu ma na celu likwidację różnicowania opłat w zależności od rodzaju postępowania.

Tematyka: opłata od pozwu, zmiany w KSCU, postępowanie cywilne, mediacja, sąd polubowny, obniżenie opłaty, ujednolicenie stawek, nowelizacja ustawy

Ustawa z 4.7.2019 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U.
z 2019 r. poz. 1469; dalej jako: ZmKPC19) wprowadziła pierwsze od 12 lat zmiany w ustawie z 28.7.2005 r.
o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (t.j.: Dz.U. z 2019 r. poz. 785 ze zm.; dalej jako: KSCU) dotyczące
wysokości opłat od pozwu w postępowaniu cywilnym.
• Nowelizacja KSCU wprowadza uproszczone stawki opłaty od pozwu (art. 13 KSCU).
• Zmiany w KSCU obejmują także zniesienie odrębnej skali wysokości stawek opłat od pozwu dla postępowania
uproszczonego (uchylenie art. 28 KSCU).
• Nowe stawki opłat obowiązują od 21.8.2019 r.
Ujednolicenie opłat od pozwu a zniesienie odrębnych stawek w postępowaniu uproszczonym. Ustawodawca uznał,
że należy ujednolicić opłaty od pozwu i zrezygnować z ich różnicowania w zależności od tego, czy pozew jest
wnoszony w postępowaniu uproszczonym, czy też nie. Zdaniem ustawodawcy postępowania te niczym się od siebie
nie różnią. W związku z tym zdecydowano się na likwidację zawartych dotychczas w art. 28 KSCU osobnych stawek
opłat od pozwu w postępowaniu uproszczonym. Wspomniany artykuł został uchylony.
Określenie zryczałtowanej wysokości opłaty od pozwu
Co do zasady w dotychczasowym stanie prawnym opłatę stosunkową od pozwu w sprawach o prawa majątkowe sąd
pobierał w wysokości 5% wartości przedmiotu sporu lub przedmiotu zaskarżenia, jednak w wysokości nie mniejszej
niż 30 zł i nie większej niż 100 000 zł. W praktyce oznaczało to dla sądu ustalenie wysokości tych opłat co do 1 zł, co
często było czasochłonne i prowadziło do błędów. Stąd też ustawodawca zdecydował się do ryczałtowego określenia
wysokości opłaty od wniesienia pozwu.
Stosowne widełki zawiera znowelizowany art. 13 ust. 1 KSCU. Zgodnie z tym przepisem, w sprawach o prawa
majątkowe sąd będzie pobierał od pisma o wniesienie pozwu opłatę stałą ustaloną według wartości
przedmiotu sporu lub wartości przedmiotu zaskarżenia wynoszącej:
• do 500 zł – w kwocie 30 zł;
• ponad 500 zł do 1500 zł – w kwocie 100 zł;
• ponad 1500 zł do 4000 zł – w kwocie 200 zł;
• ponad 4000 zł do 7500 zł – w kwocie 400 zł;
• ponad 7500 zł do 10 000 zł – w kwocie 500 zł;
• ponad 10 000 zł do 15 000 zł – w kwocie 750 zł;
• ponad 15 000 zł do 20 000 zł – w kwocie 1000 zł.
Ponadto, podkreślić należy, że w sprawach o prawa majątkowe przy wartości przedmiotu sporu lub wartości
przedmiotu zaskarżenia ponad 20 000 zł opłata stosunkowa od pozwu będzie wynosić 5% tej wartości, nie więcej
jednak niż 200 000 zł (art. 13 ust 2 KSCU).
Wyjątki
Ustawodawca uznał, że od powyższych opłat należy poczynić uzasadnione względami społecznymi wyjątki,
obejmujące dwa rodzaje roszczeń. Pierwszy z nich obejmuje art. 13a KSCU, zgodnie z którym w sprawach
o roszczenia wynikające z czynności bankowych od strony będącej konsumentem lub osobą fizyczną prowadzącą
gospodarstwo rodzinne przy wartości przedmiotu sporu lub wartości przedmiotu zaskarżenia wynoszącej ponad 20
000 złotych sąd pobiera opłatę stałą w kwocie 1000 zł. Drugi natomiast, określony w art. 13b KSCU, określa, że
w sprawach o roszczenia wynikające z art. 36 ustawy z 27.3.2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu
przestrzennym (t.j. Dz.U. z 2018 r., poz. 1945 ze zm.) przy wartości przedmiotu sporu lub wartości przedmiotu
zaskarżenia wynoszącej ponad 20 000 zł sąd pobiera opłatę stałą w kwocie 1000 zł.
Obniżenie opłaty od pozwu a mediacje i sąd polubowny
Nowelizacja ustawy z 28.7.2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych zawiera także szereg zmian,
mających na celu ograniczenie napływu do sądów spraw błahych, tak aby odciążyć sądy powszechne i zaoszczędzić

czas i pracę sędziów. Jedną z takich zmian jest obniżenie opłaty od pozwu w sytuacji, gdy powód wcześniej próbował
polubownie rozwiązać spór.
Rozwiązanie to ma także na celu zachęcenie do polubownego rozwiązywania sporów przy pomocy mediatora lub
sądownictwa polubownego i właściwego sądu polubownego ustanowionego ustawą z 23.9.2016 r. o pozasądowym
rozwiązywaniu sporów konsumenckich (Dz.U. z 2016 r. poz. 1823) albo wniosku o wszczęcie postępowania
w sprawie pozasądowego rozwiązywania sporu konsumenckiego. Obniżka opłaty przysługuje też powodowi, który
korzystał przed wytoczeniem powództwa z mediacji prowadzonej na podstawie umowy o mediację zgodnie
z przepisami ustawy z 17.11.1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego (t.j.: Dz.U. z 2019 r. poz. 1460 ze zm.; dalej
jako: KPC).
Szczegółowe regulacje w tym zakresie zawiera art. 13e KSCU, który wyraźnie mówi, że w sprawach, w których
powód przed wytoczeniem powództwa wziął udział w mediacji prowadzonej na podstawie umowy o mediację zgodnie
z KPC lub podjął próbę rozwiązania sporu przez złożenie wniosku o rozpatrzenie sporu przez właściwy sąd
polubowny ustanowiony ustawą w celu rozpatrywania sporów konsumenckich albo wniosku o wszczęcie
postępowania w sprawie pozasądowego rozwiązania sporu konsumenckiego, opłata stała lub stosunkowa od pozwu
podlega obniżeniu o dwie trzecie, nie więcej jednak niż o 400 zł.
Nowe stawki opłat obowiązują od 21.8.2019 r.

Nowelizacja ustawy o kosztach sądowych wprowadza obniżenie opłaty od pozwu w sytuacji, gdy powód próbował wcześniej rozwiązać spór polubownie. Celem jest zachęcenie do korzystania z mediacji i sądów polubownych. Obniżka opłaty przysługuje również po wzięciu udziału w mediacji przed wytoczeniem powództwa.