Zmiany w ustawie o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym

Po 7.11.2019 r. zmienią się zasady prowadzenia postępowań grupowych w trybie stosowanych przepisów Kodeksu postępowania cywilnego. Nowelizacja wprowadza postępowanie przygotowawcze oraz możliwość dołączenia listy nazwisk do wyroku w postępowaniu grupowym. Zmiany te mają na celu ułatwienie prowadzenia postępowań grupowych i wydawania wyroków. Warto zauważyć, że nowe przepisy wejdą w życie 7.11.2019 r., z wyjątkiem art. 7 i 8, które obowiązują od 21.8.2019 r.

Tematyka: zmiany, postępowania grupowe, postępowanie przygotowawcze, wyrok, lista członków grupy, RoszczGrupU, Kodeks postępowania cywilnego, nowelizacja, sąd, egzekucja, przepisy, terminy, ustawodawca, regulaminy sądowe

Po 7.11.2019 r. zmienią się zasady prowadzenia postępowań grupowych w trybie stosowanych przepisów Kodeksu postępowania cywilnego. Nowelizacja wprowadza postępowanie przygotowawcze oraz możliwość dołączenia listy nazwisk do wyroku w postępowaniu grupowym. Zmiany te mają na celu ułatwienie prowadzenia postępowań grupowych i wydawania wyroków. Warto zauważyć, że nowe przepisy wejdą w życie 7.11.2019 r., z wyjątkiem art. 7 i 8, które obowiązują od 21.8.2019 r.

Po 7.11.2019 r. zmianie ulegną zasady prowadzenia postępowań grupowych w trybie odpowiednio
stosowanych przepisów ustawy z 17.11.1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 1360,
ze zm., dalej jako KPC).
• Ustawa z 4.7.2019 r. o zmianie ustawy Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw
(Dz.U. 2019 poz. 1469, dalej jako: ZmKPC19) wprowadza zmiany do ustawy z 17.12.2009 r. o dochodzeniu
roszczeń w postępowaniu grupowym (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 573, dalej jako: RoszczGrupU).
• Nowelizacja wprowadza możliwość przeprowadzenia postępowania przygotowawczego w postępowaniu
grupowym (art. 7 RoszczGrupU).
• Zmiany w RoszczGrupU obejmują także dopuszczenie możliwości dołączenia do wyroku załącznika
w postaci listy nazwisk wraz z wysokością zasądzonych świadczeń (art. 21 RoszczGrupU).
• Znowelizowane przepisy art. 1 - 6 i art. 9 RoszczGrupU wejdą w życie 7.11.2019 r., a przepisy art. 7 i 8
weszły w życie 21.8.2019 r.
Obszerna nowelizacja postępowania cywilnego, która w większości wchodzi w życie 7.11.2019 r., wprowadza zmiany
nie tylko do KPC, ale także do innych ustaw, w tym RoszczGrupU. Ta ostatnia określa zasady rozpoznawania spraw
cywilnych, w których jako wierzyciele występuje wiele podmiotów, które cechują się podobną sytuacją prawną.
Chodzi o postępowania grupowe, które rozpoznawane są w trybie odpowiednio stosowanych przepisów KPC.
Postępowanie przygotowawcze w postępowaniu grupowym
Nowelizacja RoszczGrupU umożliwia zastosowanie w postępowaniu grupowym postępowania przygotowawczego.
W tym celu zmieniono art. 7 RoszczGrupU, który dotychczas poświęcony był możliwości prowadzenia mediacji
w postępowaniu grupowym. Przewidywał on, że w każdym stanie sprawy sąd może skierować strony do mediacji.
Zmiana ta nie wyklucza oczywiście możliwości stosowania mediacji. Będzie to możliwe w wyniku odwołania się do
przepisów art. 1838 § 1 KPC w związku z art. 24 ust. 1 RoszczGrupU.
Zmieniony art. 7 RoszczGrupU przewiduje, że posiedzenie      przygotowawcze będzie można przeprowadzić także
przed wezwaniem pozwanego do wniesienia odpowiedzi           na pozew. Ponadto przewodniczący będzie mógł
zobowiązać stronę, aby w piśmie przygotowawczym podała      wszystkie twierdzenia i dowody istotne dla ustalenia
dopuszczalności postępowania grupowego – pod rygorem         utraty prawa do ich powoływania w toku dalszego
postępowania.
Zmiany dotyczące wyroku w postępowaniu grupowym - możliwość dodania do wyroku załącznika
Zgodnie z art. 21. ust. 1 i 2 RoszczGrupU w sentencji wyroku sąd musi wymienić wszystkich członków grupy lub
podgrupy oraz ustalić, jaka kwota przypada każdemu członkowi grupy lub podgrupy. Jak pokazuje dotychczasowa
praktyka w tym zakresie w sytuacji, gdy postępowanie grupowe obejmuje kilkadziesiąt osób, przygotowanie
i odczytanie całego wyroku może być problematyczne, tym bardziej, że procedura cywilna zakłada odczytanie wyroku
bez przerw. Ponadto RoszczGrupU nie określa maksymalnej liczby uczestników postępowania grupowego,
zakładając jedynie, że musi ich być co najmniej 10.
Ustawodawca postanowił rozwiązać powyższy problem umożliwiając sądowi zawarcie listy członków grupy, wraz
z wysokością przypadających im świadczeń, w osobnym dokumencie, stanowiącym załącznik do wyroku. Pozwoli to
sądowi na nieodczytywanie wszystkich nazwisk. W takiej sytuacji, zgodnie z art. 21 ust. 2a w wyroku należy powołać
tę listę, a sama lista nie podlega odczytaniu. Podobne rozwiązanie było już wcześniej stosowane w procedurze
cywilnej w odniesieniu do powoływania się w postępowaniu na mapy, na których zaznaczano przebieg dróg lub
położenie nieruchomości.
Warto podkreślić, że powyższe nowe rozwiązania wymagają uszczegółowienia i odzwierciedlenia w regulaminie
urzędowania sądów powszechnych, zwłaszcza w zakresie sporządzania takiej listy. Zgodnie z art. 22 RoszczGrupU
lista ta, wraz z wyrokiem, stanowić będzie tytuł egzekucyjny do prowadzenia egzekucji świadczenia pieniężnego
przypadającego członkowi grupy lub podgrupy, wskazujący w szczególności wysokość należnego mu świadczenia.
Wprowadzenie do ustawy o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym wybranych, analogicznych
zmian jak w nowelizacji Kodeksu postępowania cywilnego





Ustawodawca zdecydował się też na wprowadzenie do RoszczGrupU kilku zmian zastosowanych w nowelizacji KPC.
Chodzi tutaj m.in. o zmiany w zakresie wydawania postanowień na posiedzeniach niejawnych. Odpowiednie
regulacje wprowadzają znowelizowane art. 10 ust. 1 i 1a, 17 oraz 18 RoszczGrupU. Zgodnie z art. 10 ust. 1 po
wysłuchaniu stron sąd rozstrzyga o dopuszczalności postępowania grupowego. Sąd może odrzucić pozew, jeżeli
sprawa nie podlega rozpoznaniu w postępowaniu grupowym. W przeciwnym przypadku wydaje postanowienie
o rozpoznaniu sprawy w postępowaniu grupowym. W dotychczasowym stanie prawnym odbywało się to na
posiedzeniu niejawnym, tak jak w przypadku art. 18. 1 RoszczGrupU. Zgodnie z tym przepisem w znowelizowanym
brzmieniu, na wniosek więcej niż połowy członków grupy sąd może dokonać zmiany reprezentanta grupy. Wniosek
powinien wskazywać proponowanego reprezentanta grupy oraz zawierać jego oświadczenie o wyrażeniu zgody na
bycie reprezentantem. Nowelizacja wprowadza zmiany także w tym przepisie.
Ponadto nowelizacja RoszczGrupU dopuściła możliwość rozpoznawania zażalenia przez inny skład tego samego
sądu. Mówi o tym art. 8 ust. 6, który przewiduje, że na postanowienie w przedmiocie kaucji przysługuje zażalenie do
innego składu tego samego sądu.
Omawiane zmiany RoszczGrupU przewidują również, że po upływie terminu wyznaczonego w ogłoszeniu, a jeżeli
zaniechano ogłoszenia – po uprawomocnieniu się postanowienia o dopuszczalności postępowania grupowego,
przewodniczący wyznacza pozwanemu termin nie krótszy niż miesiąc do podniesienia zarzutów co do członkostwa
określonych osób w grupie lub w podgrupach. Dotychczas termin też wyznaczał sąd.
Okres obowiązywania zmian
Nowe przepisy zaczną obowiązywać od 7.11.2019 r. Wyjątek stanowią zmienione przepisy art. 7 i 8, które
obowiązują już od 21.8.2019 r.







Nowe przepisy dotyczące postępowań grupowych wchodzące w życie 7.11.2019 r. wprowadzają istotne zmiany, takie jak możliwość postępowania przygotowawczego, dodawanie załącznika do wyroku oraz procedurę rozpoznawania spraw. Zmiany te mają na celu usprawnienie procesu sądowego w przypadku wielu wierzycieli o podobnej sytuacji prawnej. Ważne jest dostosowanie regulaminów sądowych do nowych przepisów.