Ograniczenie sporządzania uzasadnień postanowień przez sąd w procesie cywilnym po nowelizacji
Nowelizacja Kodeksu postępowania cywilnego wprowadza ograniczenia w sporządzaniu uzasadnień postanowień przez sąd. Strony będą miały tygodniowy termin na żądanie uzasadnienia postanowienia. Celem jest odciążenie sędziów i skrócenie czasu pracy nad sprawami. Nowe przepisy obowiązują od 7.11.2019 r.
Tematyka: nowelizacja, Kodeks postępowania cywilnego, uzasadnienie postanowień, strony, sąd, tygodniowy termin, zmiany, sędziowie, czas pracy, wyjątki, obowiązywanie
Nowelizacja Kodeksu postępowania cywilnego wprowadza ograniczenia w sporządzaniu uzasadnień postanowień przez sąd. Strony będą miały tygodniowy termin na żądanie uzasadnienia postanowienia. Celem jest odciążenie sędziów i skrócenie czasu pracy nad sprawami. Nowe przepisy obowiązują od 7.11.2019 r.
Nowelizacja ustawy z 17.11.1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 1360, ze zm., dalej jako KPC) przewiduje, że zarówno uzasadnienia postanowień podjętych na posiedzeniach jawnych, jak i niejawnych, sporządzane będą jedynie wówczas, gdy podlegają zaskarżeniu i gdy strona tego zażąda. • Zgodnie ze zmianami wprowadzonymi przez ustawę z 4.7.2019 r. o zmianie ustawy Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2019 poz. 1469) strona będzie miała tygodniowy termin od dnia doręczenia postanowienia na jego zaskarżenie. • Celem zmian w KPC jest odciążenie sędziów i zaoszczędzenie ich czasu. • Omawiane zmiany zaczną obowiązywać od 7.11.2019 r. Sporządzanie przez sąd uzasadnienia ma na celu zaznajomienie stron z powodami podjęcia danego rozstrzygnięcia. W praktyce wykorzystuje się je głównie przy zaskarżaniu orzeczeń, więc zasadne jest ograniczenie sporządzania uzasadnień tylko do tych orzeczeń, które podlegają zaskarżeniu i wydawanie ich na żądanie strony. W dotychczasowym porządku prawnym wyjątkiem od tej reguły były uzasadnienia wydawane na posiedzeniach niejawnych, które sporządzane były z urzędu. Ustawodawca uznał, że sporządzanie uzasadnień z urzędu w sprawach, w których strony zadowala wyrok jest bezzasadne i powoduje nadmierne obciążenie sądów i marnowanie czasu pracy sędziów. Z uwagi na to, że w polskiej procedurze cywilnej możliwość zaskarżenia postanowienia jest dość rozbudowana, przygotowywanie uzasadnień zajmowało sądom zbyt dużo czasu. Wobec powyższego nowelizacja KPC zakłada rozciągnięcie zasad stosowanych podczas wydawania uzasadnień na posiedzeniach jawnych, również na postanowienia wydawane na posiedzeniach niejawnych z tą różnicą, że w związku z nieobecnością stron na tego typu posiedzeniu, sąd musi uprzednio doręczyć stronom postanowienie. Wówczas mają one termin tygodnia czasu od chwili doręczenia postanowienia na żądanie jego uzasadnienia. Szczegółowe rozwiązania w tym obszarze zawiera znowelizowany art. 357 KPC. Zgodnie z § 2 tego artykułu postanowienie wydane na posiedzeniu niejawnym sąd doręcza z urzędu obu stronom, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej. Doręczając postanowienie stronie niezastępowanej przez adwokata, radcę prawnego, rzecznika patentowego lub Prokuratorię Generalną Rzeczypospolitej Polskiej, sąd poucza ją o dopuszczalności, warunkach, terminie i sposobie złożenia wniosku o doręczenie uzasadnienia tego postanowienia i wniesienia środka zaskarżenia albo że postanowienie nie podlega uzasadnieniu na piśmie lub zaskarżeniu. Co istotne, § 2.1 wspomnianego artykułu mówi, że postanowienia wydane na posiedzeniu niejawnym sąd uzasadnia tylko wtedy, gdy podlegają one zaskarżeniu, i tylko na żądanie strony zgłoszone w terminie tygodnia od doręczenia postanowienia. Postanowienie z uzasadnieniem doręcza się tylko tej stronie, która zażądała sporządzenia uzasadnienia i doręczenia postanowienia z uzasadnieniem. Sąd, w razie żądania strony, ma tydzień czasu na sporządzenie uzasadnienia (§ 3). Warto wspomnieć, w myśl § 5, że sąd, wydając postanowienie, nawet niepodlegające zaskarżeniu, może przy nim zwięźle wskazać zasadnicze powody rozstrzygnięcia, jeżeli (...) uzna, że pozwoli to na usprawnienie postępowania. Wyjątki Nowelizacja KPC dopuszcza wyjątkowo sytuację, w której sąd może przy wydawaniu postanowienia podlegającego zaskarżeniu, odstąpić od jego uzasadnienia. Ma to miejsce w sytuacji, gdy sąd w całości uwzględnił zawarty w piśmie procesowym wniosek strony i podzielił jej argumenty przytoczone na jego poparcie (art. 357 § 6 KPC). Wówczas sąd w postanowieniu przywołuje pismo strony. Ponadto warto pamiętać, że w praktyce czasem celowe staje się sporządzenie przez sąd uzasadnienia postanowienia, nawet mimo braku takiego obowiązku. Może się to zdarzyć np. w sytuacji, gdy strona nie orientuje się w podejmowanych czynnościach procesowych. Wówczas wyjaśnienie stronie jej sytuacji w uzasadnieniu może zapobiec dalszym skargom. Okres obowiązywania zmian Nowe przepisy zaczną obowiązywać od 7.11.2019 r.
Nowelizacja Kodeksu postępowania cywilnego wprowadza zmiany w sporządzaniu uzasadnień postanowień, odciążając sądy i skracając czas pracy sędziów. Strony mają teraz tydzień na żądanie uzasadnienia postanowienia. Wyjątkiem są sytuacje, gdy sąd w całości uwzględnia wniosek strony. Nowe przepisy obowiązują od 7.11.2019 r.