Większe wymagania co do treści pozwu i innych pism procesowych - nowelizacja KPC

Ustawa z 4.7.2019 r. wprowadza zmiany do Kodeksu postępowania cywilnego, zwiększając wymagania co do pozyskiwania dowodów przez strony oraz staranności pełnomocników. Nowe przepisy nakładają ostrzejsze sankcje i wprowadzają obowiązek dołączania załączników do pism procesowych.

Tematyka: nowelizacja KPC, wymagania dowodowe, staranność pełnomocników, pisma procesowe, załączniki, sankcje, ustawodawca, 7.11.2019

Ustawa z 4.7.2019 r. wprowadza zmiany do Kodeksu postępowania cywilnego, zwiększając wymagania co do pozyskiwania dowodów przez strony oraz staranności pełnomocników. Nowe przepisy nakładają ostrzejsze sankcje i wprowadzają obowiązek dołączania załączników do pism procesowych.

Ustawa z 4.7.2019 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U.
z 2019 r. poz. 1469) wprowadza do Kodeksu postępowania cywilnego zmiany związane z odciążeniem sądów
w pozyskiwaniu dowodów, które powinny dostarczyć strony oraz wprowadza wymóg większej staranności
zawodowych pełnomocników.
• Nowelizacja KPC ma na celu ograniczenie praktyk wyręczania przez sąd stron w pozyskiwaniu dowodów na
poparcie ich twierdzeń (art. 187 § 2 pkt 4 KPC).
• Zmiany w KPC prowadzą też do zwiększenia wymagań co do zawodowych pełnomocników przy wnoszeniu pism
procesowych i środków zaskarżenia poprzez opatrzenie ich ostrzejszą sankcją (art. 1301a i 1302a KPC).
• Przepisy KPC zostały także uzupełnione o nakaz dołączania do pism procesowych wymaganych przepisami
załączników (art. 126 § 11 KPC).
• Omawiane zmiany wejdą w życie 7.11.2019 r.
Ograniczenie praktyk wyręczania przez sąd stron w pozyskiwaniu dowodów
Dotychczasowe przepisy Kodeksu postępowania cywilnego, a zwłaszcza art. 187 § 2 pkt 4 KPC wraz z art. 250 § 1
KPC, dawały stronom prawo do żądania od sądu, by ten żądał od innych sądów, urzędów lub osób trzecich
udostępnienia na rozprawę dowodów, które są w posiadaniu tych podmiotów. Niestety strony często nadużywały
powyższych przepisów, a zwłaszcza przepisów art. 187 § 2 pkt 4 KPC, który nie zawierał żadnych ograniczeń w tym
względzie. Stąd ustawodawca uznał, że aby odciążyć sądy i dopilnować realizacji przez strony obowiązku
przedstawiania dowodów na poparcie swoich twierdzeń, należy uzupełnić przepisy art. 187 § 2 pkt 4 KPC. Po
zmianach artykuł ten uzupełniony został o to samo ograniczenie, które zawiera art. 250 § 1 KPC in fine. Oznacza to,
że pozew może zawierać żądanie dowodów znajdujących się w sądach, urzędach lub u osób trzecich, ale tylko wraz
z uprawdopodobnieniem, że strona sama uzyskać ich nie może.
Staranność zawodowych pełnomocników przy wykonywaniu czynności procesowych
Również w przypadku zachowania staranności zawodowych pełnomocników podczas wykonywania przez nich
czynności procesowych, ustawodawca uznał, że jest ono niewystarczające. Jak pokazuje praktyka, często
zachowania zawodowych pełnomocników są na tyle nieprofesjonalne, że powodują dodatkowe nakłady pracy ze
strony sądu, co często zakłóca tok postępowania. Dotychczas funkcjonujące w procesie cywilnym mechanizmy
dyscyplinowania zawodowych pełnomocników okazały się więc w praktyce niewystarczające. Omawiana nowelizacja
wychodzi naprzeciw temu problemowi i stawia pełnomocnikom zdecydowanie wyższe wymagania przy wnoszeniu
pism procesowych i środków zaskarżenia, a także ustanawia ostrzejsze sankcje za ich nieprzestrzeganie.
Elementy pisma procesowego
W związku z powyższym, ustawodawca postanowił przede wszystkim dokładnie określić niezbędne elementy pisma
procesowego. I tak, zgodnie z art. 126 § 1 KPC każde pismo procesowe powinno zawierać:
• oznaczenie sądu, do którego jest skierowane;
• imiona i nazwiska lub nazwy stron, ich przedstawicieli ustawowych i pełnomocników;
• oznaczenie rodzaju pisma;
• osnowę wniosku lub oświadczenia;
• w przypadku gdy jest to konieczne do rozstrzygnięcia co do wniosku lub oświadczenia – wskazanie faktów, na
których strona opiera swój wniosek lub oświadczenie, oraz wskazanie dowodu na potwierdzenie każdego z tych
faktów;
• podpis strony albo jej przedstawiciela ustawowego lub pełnomocnika;
• wymienienie załączników.
Braki formalne pisma procesowego a sankcje dla zawodowych pełnomocników




W sytuacji, gdy pismo procesowe wniesione przez adwokata, radcę prawnego, rzecznika patentowego lub
Prokuratorię Generalną Rzeczypospolitej Polskiej wskutek niezachowania warunków formalnych nie będzie mogło
otrzymać prawidłowego biegu, jak wskazuje art. 1301a § 1 KPC, przewodniczący zwróci pismo stronie bez wezwania
do jego poprawienia lub uzupełnienia. Co istotne, mylne oznaczenie pisma procesowego lub inne oczywiste
niedokładności nie będą stanowiły przeszkody do nadania pismu biegu i rozpoznania go w trybie właściwym. Zwrot
pisma będzie odbywał się w formie zarządzenia, w którym wskazane będą braki, które stanowiły podstawę zwrotu
(art. 1301a § 2 KPC). Zgodnie z art. 1301a § 3 KPC strona w terminie tygodnia od dnia doręczenia zarządzenia
o zwrocie pisma będzie mogła wnieść je ponownie. Jeżeli pismo to nie będzie dotknięte brakami, będzie wywoływało
skutek od daty pierwotnego wniesienia. Skutek ten nie nastąpi w przypadku kolejnego zwrotu pisma, chyba że zwrot
nastąpił na skutek braków uprzednio niewskazanych. Warto dodać, że zarządzenie o zwrocie pisma będzie mógł też
wydać referendarz sądowy (art. 1301a. § 4 KPC).
Nienależyte opłacenia środka zaskarżenia a sankcje dla zawodowych pełnomocników
Wniesiony przez adwokata, radcę prawnego, rzecznika patentowego lub Prokuratorię Generalną Rzeczypospolitej
Polskiej środek zaskarżenia, który nie został należycie opłacony, sąd będzie mógł odrzucić bez wezwania do
uiszczenia opłaty, jeżeli środek ten podlega opłacie w wysokości stałej lub stosunkowej obliczonej od wskazanej
przez stronę wartości przedmiotu zaskarżenia (art. 1302a § 1 KPC). Przepisów tych nie stosuje się jednak w sytuacji,
gdy środek zaskarżenia był zawarty w pierwszym piśmie strony w sprawie lub gdy wysokość opłaty uległa zmianie na
skutek sprawdzenia podanej przez stronę wartości przedmiotu sporu lub zaskarżenia (art. 1302a § 2 KPC).
Powyższe przepisy będą odpowiednio stosowane do wniosku strony o doręczenie orzeczenia z uzasadnieniem
zgłoszonego w terminie tygodnia od dnia ogłoszenia lub doręczenia orzeczenia. Wniosek złożony ustnie będzie
podlegał odrzuceniu, jeżeli opłaty nie uiszczono najpóźniej w kolejnym dniu roboczym (art. 1302a § 3 KPC).
Nakaz dołączania do pism procesowych wymaganych przepisami załączników
Ponadto ustawodawca, by zapobiec próbom kwestionowania przez pełnomocników obowiązku dołączania do pism
wymienionych w nim załączników, uzupełnił przepisy art. 126 KPC o dodatkowy przepis. Zgodnie więc z art. 126 § 11
KPC do pisma procesowego należy dołączyć załączniki wymienione w tym piśmie.
Okres obowiązywania zmian
Omawiane zmiany wejdą w życie 7.11.2019 r.







Nowelizacja KPC ma na celu ograniczenie praktyk nadużywania przepisów dotyczących pozyskiwania dowodów, poprawę profesjonalizmu pełnomocników oraz precyzyjne określenie elementów pism procesowych. Zmiany wchodzą w życie 7.11.2019 r.