Postanowienia zaskarżalne zażaleniem (o wymiarze opłaty) w nowelizacji KPC
Nowelizacja Kodeksu postępowania cywilnego wprowadza istotne zmiany dotyczące możliwości zaskarżenia postanowień dotyczących opłat. Zmiana ma na celu skrócenie czasu trwania postępowań sądowych poprzez eliminację zbędnych etapów. Dotychczasowa procedura złożenia zażalenia na wysokość opłaty została uznana za zbędną i potencjalnie prowadzącą do przewlekłości postępowania. Dzięki nowym przepisom strony będą mogły efektywniej korzystać ze środków zaskarżenia, co powinno przyczynić się do sprawniejszego przebiegu procesów sądowych.
Tematyka: Kodeks postępowania cywilnego, nowelizacja, zażalenie, opłata, postępowanie sądowe, zmiany, skrócenie czasu, efektywność, zaskarżalność, przewlekłość, uproszczenie
Nowelizacja Kodeksu postępowania cywilnego wprowadza istotne zmiany dotyczące możliwości zaskarżenia postanowień dotyczących opłat. Zmiana ma na celu skrócenie czasu trwania postępowań sądowych poprzez eliminację zbędnych etapów. Dotychczasowa procedura złożenia zażalenia na wysokość opłaty została uznana za zbędną i potencjalnie prowadzącą do przewlekłości postępowania. Dzięki nowym przepisom strony będą mogły efektywniej korzystać ze środków zaskarżenia, co powinno przyczynić się do sprawniejszego przebiegu procesów sądowych.
Jedną ze zmian wprowadzonych do Kodeksu postępowania cywilnego przez ustawę o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2019 r. poz. 1469) jest zniesienie możliwości złożenia zażalenia na postanowienie o wysokości opłaty. • Omawianą zmianę wprowadza art. 3941a § 1 pkt 9 KPC. • Celem tej nowelizacji jest zapobieganie przewlekaniu postępowania przez strony. Dotychczasowy stan prawny dopuszczał możliwość złożenia zażalenia na postanowienie o wymiarze opłaty. Zażalenie do sądu II instancji przysługiwało na postanowienie sądu I instancji kończące postępowanie w sprawie, a ponadto na postanowienia sądu I instancji i zarządzenia przewodniczącego, których przedmiotem był m.in. właśnie wymiar opłaty (art. 394 § 1 pkt 9 KPC). Ustawodawca uznał, że nie ma potrzeby pozostawiać stronom postępowania możliwości składania takiego zażalenia, gdyż często stanowiła ona sposób na przewlekanie postępowania. Zdaniem ustawodawcy, bowiem „czynność polegająca na samym tylko ustaleniu wysokości opłaty nie wpływa bezpośrednio na bieg postępowania”. W sytuacji, gdy ustalona opłata jest zbyt wysoka, strona jej nie uiszczała, co prowadziło do konieczności rozstrzygania przez sąd o zwrocie bądź odrzuceniu pisma, od którego opłatę tę naliczono. Strona mogła następnie zaskarżyć postępowanie sądu. W związku z tym ustawodawca uznał, że możliwość zaskarżenia rozstrzygnięcia o zwrocie (odrzuceniu) pisma będzie stanowiła wystarczającą gwarancję prawa strony do sądu. Nie ma potrzeby utrzymywać w mocy bardziej szczegółowych przepisów, stwarzających jedynie dodatkowe możliwości przewlekania postępowania. Dlatego też nowy art. 3941a § 1 KPC przewiduje, że zażalenie do innego składu sądu I instancji przysługuje tylko na postanowienia tego sądu, których przedmiotem jest: • odmowa zwolnienia od kosztów sądowych lub cofnięcie takiego zwolnienia oraz odmowa ustanowienia adwokata lub radcy prawnego lub ich odwołanie; • oddalenie opozycji przeciwko wstąpieniu interwenienta ubocznego oraz niedopuszczenie interwenienta do udziału w sprawie wskutek uwzględnienia opozycji; • rygor natychmiastowej wykonalności; • wstrzymanie wykonania prawomocnego orzeczenia do czasu rozstrzygnięcia skargi o wznowienie postępowania; • stwierdzenie prawomocności orzeczenia; • skazanie świadka, biegłego, strony, jej pełnomocnika oraz osoby trzeciej na grzywnę, zarządzenie przymusowego sprowadzenia i aresztowania świadka oraz odmowa zwolnienia świadka i biegłego od grzywny i świadka od przymusowego sprowadzenia; • odmowa uzasadnienia orzeczenia oraz jego doręczenia; • sprostowanie lub wykładnia orzeczenia albo ich odmowa; • zwrot zaliczki, zwrot kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu oraz wynagrodzenie biegłego, mediatora i należności świadka, a także koszty przyznane w nakazie zapłaty, jeżeli nie wniesiono środka zaskarżenia od nakazu; • oddalenie wniosku o wyłączenie sędziego; • zatwierdzenie ugody zawartej przed mediatorem; • odrzucenie zażalenia; • odrzucenie skargi na orzeczenie referendarza sądowego. Omawiane zmiany wejdą w życie po upływie 3 miesięcy od dnia ogłoszenia nowelizacji.
Nowelizacja KPC wprowadza istotne zmiany w zakresie zaskarżalności postanowień dotyczących opłat, mając na celu skrócenie czasu trwania postępowań sądowych. Eliminacja zbędnych etapów, takich jak złożenie zażalenia na wysokość opłaty, ma zapobiec przewlekaniu postępowania. Nowe przepisy mają usprawnić procesy sądowe i umożliwić stronom szybsze dochodzenie swoich praw.