Zmiany kosztów procesu w postępowaniu cywilnym po nowelizacji KPC
Obciążenie stron kosztami procesu w postępowaniu cywilnym to skuteczne narzędzie kształtowania postaw. Nowelizacja KPC wprowadza szersze możliwości obciążenia stron kosztami oraz odsetkami. Zmianie ulegną koszty procesu, dając sądowi dodatkowe narzędzie. Możliwość obciążenia stron kosztami zostanie rozszerzona, a wprowadzone zostaną odsetki od zasądzonego świadczenia.
Tematyka: obciążenie stron kosztami procesu, odsetki od kosztów procesu, nowelizacja KPC
Obciążenie stron kosztami procesu w postępowaniu cywilnym to skuteczne narzędzie kształtowania postaw. Nowelizacja KPC wprowadza szersze możliwości obciążenia stron kosztami oraz odsetkami. Zmianie ulegną koszty procesu, dając sądowi dodatkowe narzędzie. Możliwość obciążenia stron kosztami zostanie rozszerzona, a wprowadzone zostaną odsetki od zasądzonego świadczenia.
Obciążenie stron kosztami procesu może stanowić skuteczne narzędzie kształtowania postaw stron postępowania cywilnego. Nowelizacja ustawy z 17.11.1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 1360, ze zm., dalej jako KPC) przewiduje szersze możliwości zastosowania tego narzędzia. Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2019 r. poz. 1469), przewiduje także możliwość nałożenia na strony konieczności zwrotu nie tylko kosztów procesu, ale także odsetek od zasądzonego świadczenia. Ma to motywować strony do skwapliwego wykonywania wyroku sądu. • Nowela wprowadza dodatkowe możliwości obciążenia stron kosztami procesu (art. 103 § 3 KPC). • Ważną zmianą są również odsetki od przyznanego zwrotu kosztów procesu cywilnego (art. 98 KPC). • Zmianie ulegną koszty procesu. Przede wszystkim sąd otrzyma dodatkowe narzędzie umożliwiające obciążenie stron kosztami procesu. Możliwość obciążenia stron kosztami procesu Przypomnijmy, że w obecnym stanie prawnym istnieje możliwość karnego obciążenia stron kosztami. Ustawodawca stwierdził jednak, że ta możliwość jest zbyt wąska i może przysparzać kłopotów. W aktualnym stanie prawnym obciążyć stronę kosztami można wyłącznie wtedy, gdy to strona spowodowała bezpośrednio ich powstanie. Dlatego też do KPC wprowadzony zostanie art. 103 § 3. Zgodnie z nim jeżeli strona: mimo wezwania do osobistego stawiennictwa nie stawiła się w celu udziału w czynności sądu i nie usprawiedliwiła swego niestawiennictwa lub w toku postępowania bez usprawiedliwienia nie stawiła się na posiedzenie mediacyjne pomimo wcześniejszej zgody na mediację, sąd może, niezależnie od wyniku sprawy, włożyć na jedną ze stron obowiązek zwrotu kosztów w części wyższej, niż nakazywałby to wynik sprawy, a nawet zwrotu kosztów w całości. Tak więc sąd otrzymał umocowanie do obciążenia stron wszelkimi kosztami procesu cywilnego, rzecz jasna z ograniczeniem ich do dwóch sytuacji, wymienionych w art. 103 § 3 KPC. Odsetki od kosztów procesu Omawianą nowelą KPC wprowadzono art. 98 § 1 1, zgodnie z którym od przyznanego zwrotu kosztów procesu należą się odsetki, w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia, którym je ustalono, do dnia zapłaty. Jeżeli orzeczenie to jest prawomocne z chwilą wydania, odsetki te należą się za czas po upływie tygodnia od dnia jego ogłoszenia do dnia zapłaty, a jeżeli orzeczenie takie podlega doręczeniu z urzędu – za czas po upływie tygodnia od dnia jego doręczenia zobowiązanemu do dnia zapłaty. Omawiane zmiany wejdą w życie po upływie 3 miesięcy od dnia ogłoszenia nowelizacji. W aktualnie obowiązującym stanie prawnym taka regulacja w KPC nie znajduje się. Omówić należy również nowy § 12 art. 98 KPC, zgodnie z którym w szczególnie uzasadnionym przypadku, na wniosek strony, która w toku procesu poniosła szczególnie wysoki wydatek podlegający zwrotowi, sąd może przyznać jej odsetki przewidziane w § 11 od kwoty równej temu wydatkowi za czas od dnia jego poniesienia przez stronę do dnia zapłaty. Ustawodawca nie wyjaśnił, czym konkretnie jest szczególnie uzasadniony wydatek. Odsetki mają zmotywować strony do, jak czytamy w uzasadnieniu, skwapliwego wykonywania wyroku. W tym miejscu należy wspomnieć, że dla uniknięcia problemów podczas orzekania wysokość odsetek będzie ustawowo określona jako równa odsetkom ustawowym za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, co jest zgodne z art. 481 § 1 ustawy z 23.4.1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1145 ze zm., dalej jako KC). Zgodnie z nim jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.
Nowela KPC wprowadza istotne zmiany w obciążaniu stron kosztami procesu oraz wprowadza odsetki od przyznanego zwrotu kosztów. Zmiany te mają na celu motywowanie stron do skwapliwego wykonywania wyroków sądowych. Wprowadzone regulacje wejdą w życie po upływie 3 miesięcy od ogłoszenia nowelizacji.