Dłuższe odroczenie ogłoszenia wyroku i wyjątki od obowiązku odczytywania wyroku w procedurze cywilnej po nowelizacji KPC
Rządowy projekt ustawy o zmianie KPC przewiduje dłuższe odroczenie ogłoszenia wyroku oraz wyjątki od odczytywania wyroku w procedurze cywilnej. Nowe przesłanki odroczenia wyroku mają poprawić jakość sprawiedliwości i zminimalizować błędy w postępowaniu odwoławczym. Dodatkowo, ustawodawca wprowadza możliwość zaniechania odczytywania wyroku w sytuacji braku obecności stron lub publiczności. Nowelizacja KPC ma także na celu uporządkowanie przepisów dotyczących doręczenia wyroku z urzędu i pouczenia przy ogłoszeniu lub doręczeniu wyroku.
Tematyka: odroczenie wyroku, odczytywanie wyroku, nowelizacja KPC, procedura cywilna, doręczenie wyroku, pouczenie przy ogłoszeniu, zmiany w prawie
Rządowy projekt ustawy o zmianie KPC przewiduje dłuższe odroczenie ogłoszenia wyroku oraz wyjątki od odczytywania wyroku w procedurze cywilnej. Nowe przesłanki odroczenia wyroku mają poprawić jakość sprawiedliwości i zminimalizować błędy w postępowaniu odwoławczym. Dodatkowo, ustawodawca wprowadza możliwość zaniechania odczytywania wyroku w sytuacji braku obecności stron lub publiczności. Nowelizacja KPC ma także na celu uporządkowanie przepisów dotyczących doręczenia wyroku z urzędu i pouczenia przy ogłoszeniu lub doręczeniu wyroku.
W praktyce sądowej często zachodzą przesłanki odroczenia wydania wyroku bądź zaniechania jego odczytania, dotychczas nieuwzględnione w przepisach Kodeksu postępowania cywilnego. Dlatego też rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2019 r. poz. 1469) przewiduje możliwość dłuższego odroczenia wyroku z przyczyn innych niż zawiłość sprawy, jak również umożliwia w wyjątkowych sytuacjach zaniechanie odczytywania wyroku wraz z uzasadnieniem. • Dzięki nowelizacji KPC sąd będzie mógł odroczyć ogłoszenie wyroku o miesiąc czasu (art. 326 § 1 KPC). • Wyjątkowo sąd będzie mógł odstąpić od odczytania wyroku (art. 326 § 4 KPC). • W art. 327 KPC zebrane zostaną wszystkie przepisy dotyczące regulacji trybu doręczania wyroku i pouczenia przy ogłoszeniu lub doręczeniu wyroku. Nowe przesłanki odroczenia ogłoszenia wyroku w procedurze cywilnej Praktyka pokazuje, że obecnie sędziowie są nadmiernie obciążeni sprawami, których jednego dnia na wokandzie mają czasem kilkanaście. Powoduje to często, że sąd ma zbyt mało czasu na refleksję, co pociąga za sobą powstawanie błędów, które następnie wymagają prostowania w postępowaniu odwoławczym. Zdaniem ustawodawcy, sprawia to, że sprawy pochłaniają więcej czasu niż wówczas, gdyby sędzia odroczył ogłoszenie wyroku. W związku z tym nowelizacja KPC przewiduje dopuszczenie nowych przesłanek odroczenia ogłoszenia wyroku. Aktualnie, zgodnie z art. 326 § 1 KPC, ogłoszenie wyroku powinno nastąpić na posiedzeniu, na którym zamknięto rozprawę. Wyjątkowo, w zawiłej sprawie, dopuszczalne jest odroczenie ogłoszenia wyroku na czas do dwóch tygodni. W postanowieniu o odroczeniu ogłoszenia wyroku sąd powinien wyznaczyć termin ogłoszenia wyroku i ogłosić go niezwłocznie po zamknięciu rozprawy. Po nowelizacji KPC sąd zyska możliwość odroczenia ogłoszenia wyroku o miesiąc czasu. W sytuacji, gdyby ogłoszenie wyroku miało nastąpić później niż miesiąc po dniu zamknięcia rozprawy, sąd otworzy rozprawę na nowo. Obowiązek ogłaszania (odczytywania) wyroku i wyjątki od niego Kolejnym praktycznym problemem, z którym mierzą się sądy jest obowiązek ogłoszenia, a w rzeczywistości odczytania, wyroku w sytuacji, gdy na ogłoszenie wyroku nie stawiły się ani strony ani publiczność. Nie są to rzadkie sytuacje w praktyce sądu, a nie można zaniechać odczytania wyroku, bo obowiązek taki ustanawia aktualnie obowiązujący art. 326 KPC. Zgodnie z tym przepisem wyrok sądu musi być zawsze ogłoszony, czyli w praktyce, odczytany. Wychodząc naprzeciw praktyce ustawodawca postanowił dać sądowi możliwość zaniechania odczytywania wyroku. Stosowne rozwiązanie zawarte będzie w art. 326 § 4 KPC, zgodnie z którym w sytuacji, gdy na posiedzenie wyznaczone w celu ogłoszenia wyroku nikt się nie stawił, włączając publiczność, przewodniczący lub sędzia sprawozdawca może zarządzić odstąpienie od odczytania sentencji i od podania powodów rozstrzygnięcia. W takim przypadku wyrok uważa się za ogłoszony z chwilą zakończenia posiedzenia. Sentencję należy jednak odczytać, jeżeli wygłaszane będzie uzasadnienie wyroku. W intencji ustawodawcy rozwiązanie to ma oszczędzić czas i wysiłek sądu i sędziego. Odstąpienie od ogłaszania wyroku powinno zostać odnotowane w protokole posiedzenia. Uporządkowanie przepisów dotyczących doręczenia wyroku z urzędu i pouczenia przy ogłoszeniu lub doręczeniu wyroku Przy okazji nowelizacji omówionych wyżej przepisów ustawodawca zdecydował także o uporządkowaniu przepisów dotyczących trybu doręczania stronom wyroków wydawanych z urzędu oraz pouczenia przy ogłoszeniu lub doręczeniu wyroków. Dotychczas umieszczone w różnych miejscach KPC przepisy zostaną zebrane w jednym artykule (art. 327 KPC) i rozbudowane. Na skutek tych zmian stronę niezastępowaną przez adwokata, radcę prawnego, rzecznika patentowego lub Prokuratorię Generalną Rzeczypospolitej Polskiej, obecną przy ogłoszeniu wyroku, przewodniczący będzie miał obowiązek pouczyć o warunkach, sposobie i terminie zgłoszenia wniosku o doręczenie wyroku z uzasadnieniem oraz o sposobie i terminie późniejszego wniesienia środka odwoławczego. Ponadto, z urzędu sąd doręczał będzie wyrok stronie działającej bez adwokata, radcy prawnego lub rzecznika patentoweg o, która na skutek pozbawienia wolności była nieobecna przy ogłoszeniu wyroku. Z urzędu doręczane obu stronom będą także wyroki wydane na posiedzeniu niejawnym, natomiast stronie niezastępowanej przez adwokata, radcę prawnego, rzecznika patentowego lub Prokuratorię Generalną Rzeczypospolitej Polskiej wraz z wyrokiem, który podlega doręczeniu z urzędu, sąd będzie także doręczał pouczenie o sposobie i terminie zgłoszenia wniosku o doręczenie wyroku z uzasadnieniem oraz o warunkach, sposobie i terminie późniejszego wniesienia środka odwoławczego. W sytuacji, gdy zastępstwo stron przez adwokatów lub radców prawnych będzie obowiązkowe, sąd pouczyć stronę o treści przepisów o obowiązkowym zastępstwie oraz o skutkach niezastosowania się do tych przepisów. Omawiane zmiany wejdą w życie po upływie 3 miesięcy od dnia ogłoszenia nowelizacji.
Nowe przesłanki odroczenia ogłoszenia wyroku oraz możliwość zaniechania odczytywania wyroku stanowią istotne zmiany w procedurze cywilnej. Uporządkowanie przepisów dotyczących doręczenia wyroku z urzędu ma na celu ułatwienie stronom postępowania korzystania z ich praw. Wprowadzone zmiany wejdą w życie po upływie 3 miesięcy od ogłoszenia nowelizacji KPC.