Zmiany w postępowaniu dowodowym dotyczące informacji powszechnie dostępnych

Zgodnie z nowelizacją Kodeksu postępowania cywilnego, informacje powszechnie dostępne nie będą wymagały dowodu w postępowaniu dowodowym. Projektodawca wskazał, że dzięki informatyzacji i globalizacji dostęp do ogromnego zasobu wiedzy jest łatwy i natychmiastowy. Zmiany w art. 228 KPC umożliwią uwzględnienie takich informacji przez sąd bez konieczności udowadniania ich przez strony.

Tematyka: Kodeks postępowania cywilnego, postępowanie dowodowe, informacje powszechnie dostępne, nowelizacja, fakt powszechnie znany, sąd, dowód, Internet, zmiany prawne

Zgodnie z wprowadzonymi ustawą z 4.7.2019 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz
niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2019 r. poz. 1469) zmianami w KPC - w postępowaniu dowodowym nie będą
wymagały dowodu fakty, o których informacja jest powszechnie dostępna.
Jak słusznie wskazuje projektodawca, w uzasadnieniu do projektu zmian, informatyzacja i globalizacja obiegu
informacji doprowadziła do tego, że ogromny zasób wiedzy o faktach stał się dostępny dla każdego potrzebującego
dosłownie na wyciągnięcie ręki. Internet daje możliwość natychmiastowego dostępu do informacji statystycznych,
kartograficznych, demograficznych, geograficznych, technicznych i wielu innych dziedzin wiedzy. Dotychczas
przeszkodą w uzyskaniu dostępu do tej wiedzy były bariery techniczne; w efekcie wiedza o tej kategorii faktów mogła
zostać uzyskana przez sąd tylko w drodze udowodnienia, a jeśli mieściła się w kategorii wiadomości specjalnych –
tylko w drodze opinii biegłego.
Dotychczas nie było prawnej możliwości wykorzystania takich informacji w procesie cywilnym. W myśl bowiem
obowiązującego przepisu art. 228 KPC fakty powszechnie znane nie wymagają dowodu. To samo dotyczy faktów
znanych sądowi urzędowo, jednakże sąd powinien na rozprawie zwrócić na nie uwagę stron. Możliwość taką
wykluczała na tle obowiązujących przepisów prawa również judykatura. W wyroku Sądu Najwyższego z 10.2.2010 r.
(V CSK 269/09) stwierdzono, że zamieszczenie w Internecie informacji o fakcie nie oznacza, że jest on
powszechnie znany w rozumieniu art. 228 § 1 KPC.
Celem umożliwienia sądowi skorzystania z informacji znajdujących się między innymi w Internecie znowelizowano
art. 228 KPC i nadano mu nowe brzmienie. W myśl znowelizowanego przepisu art. 228 KPC:
§ 1. Fakty powszechnie znane nie wymagają dowodu. Sąd bierze je pod rozwagę nawet bez powołania się na nie
przez strony.
§ 2. Nie wymagają dowodu również fakty, o których informacja jest powszechnie dostępna oraz fakty znane sądowi
z urzędu, jednakże sąd powinien zwrócić na nie uwagę stron.
Ustawodawca zrezygnował natomiast ze zdefiniowania pojęcia „powszechnej dostępności”. Jak wskazano
w uzasadnieniu do projektu ustawy, „powszechność dostępu do informacji jest oczywiście kwestią względną
i w pewnej mierze zależy od przedsiębiorczości indywidualnego sędziego, tym niemniej nie należy się spodziewać
w praktyce problemów z ustaleniem zakresu tego pojęcia; w szczególności gdyby strony tak uzyskane informacje
kwestionowały, zawsze mogą żądać potwierdzenia ich przez biegłego. Nie wydaje się więc konieczne, by tak
sformułowaną klauzulę uszczegóławiać ani obwarowywać zastrzeżeniami. Tym niemniej wydaje się, że dla
zapewnienia wewnętrznej jawności procesu strony powinny jednak mieć świadomość, że sąd zasięgnął tego rodzaju
informacji. Dlatego wykorzystanie jej przy przygotowaniu rozstrzygnięcia należy poddać temu samemu rygorowi co
wzięcie pod uwagę faktów znanych sądowi z urzędu: zwrócenia na nie uwagi stron”.
Zmiany wejdą w życie 7.11.2019 r.

Nowe przepisy wprowadzające wyjątek dla faktów powszechnie dostępnych w postępowaniu dowodowym mają na celu ułatwienie korzystania z informacji znajdujących się w Internecie. Brak konieczności udowadniania takich faktów upraszcza procesy sądowe i dostosowuje prawo do realiów cyfrowego świata.