Wniosek dowodowy oraz odmowa przeprowadzenia dowodu po zmianach w KPC
Ustawa z 4.7.2019 r. wprowadza istotne zmiany w postępowaniu cywilnym, m.in. dotyczące obowiązku wyszczególnienia faktów, uściślenia wymagań wobec wniosku dowodowego oraz systematyzacji podstaw odmowy przeprowadzenia dowodu. Nowe przepisy mają na celu poprawę rzetelności procesu oraz eliminację nadużyć proceduralnych.
Tematyka: zmiany w KPC, postępowanie dowodowe, obowiązek wyszczególnienia faktów, uściślenie wymagań wniosku dowodowego, systematyzacja odmowy dowodu
Ustawa z 4.7.2019 r. wprowadza istotne zmiany w postępowaniu cywilnym, m.in. dotyczące obowiązku wyszczególnienia faktów, uściślenia wymagań wobec wniosku dowodowego oraz systematyzacji podstaw odmowy przeprowadzenia dowodu. Nowe przepisy mają na celu poprawę rzetelności procesu oraz eliminację nadużyć proceduralnych.
Ustawy z 4.7.2019 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2019 r., poz. 1469) wprowadza szereg zmian w postępowaniu cywilnym. Zmianami tymi objęte zostało również postępowanie dowodowe. Główne założenia: • Obowiązek wyszczególnienia faktów, którym strona przeczy • Uściślenie wymagań wobec wniosku dowodowego • Systematyzacja podstaw odmowy przeprowadzenia dowodu Obowiązek wyszczególnienia faktów, którym strona przeczy W myśl nowelizowanego art. 210 § 2 KPC każda ze stron będzie obowiązana do złożenia oświadczenia co do twierdzeń strony przeciwnej dotyczących faktów. Strona jest przy tym obowiązana wyszczególnić fakty, którym zaprzecza. Jak wskazano w uzasadnieniu do zmian regulacja art. 230 KPC jest oparta na założeniu, że strona kwestionuje jedynie te fakty, które rzeczywiście są między nią a drugą stroną sporne. Tymczasem w praktyce orzeczniczej regułą stało się zaprzeczanie „hurtem” wszelkim twierdzeniom strony przeciwnej z wyjątkiem wyraźnie przyznanych. Konsekwencją jest poszerzenie zakresu faktów podlegającego dowodzeniu na niemal całokształt (z wyjątkiem tych kilku przyznanych) twierdzeń strony przeciwnej – co w oczywisty sposób prowadzi do nieuzasadnionego poszerzenia zakresu postępowania dowodowego, a tym samym stanowi obstrukcję procesową. Zdaniem projektodawcy należy więc wyraźnie wskazać, że określone i wyszczególnione winny zostać nie te fakty, które strona przyznaje, lecz te, którym przeczy. Uściślenie wymagań wobec wniosku dowodowego Ścisłe wskazanie przez stronę faktu, który zamierza wykazać wnioskowanym dowodem, jest, zdaniem projektodawcy, niezbędnym elementem rzetelnego procesu. Podniesienie standardów procedowania wymaga zerwania ze złą praktyką, w której wnioski dowodowe zgłasza się „na okoliczności” zamiast na potwierdzenie konkretnych faktów. W tym celu nowelizacja wprowadza art. 235 1 KPC w brzmieniu: „We wniosku o przeprowadzenie dowodu strona jest obowiązana oznaczyć dowód w sposób umożliwiający przeprowadzenie go oraz wyszczególnić fakty, które mają zostać wykazane tym dowodem”. Uchyleniu ulega natomiast art. 258 KPC. (Strona powołująca się na dowód ze świadków obowiązana jest dokładnie oznaczyć fakty, które mają być zeznaniami poszczególnych świadków stwierdzone, i wskazać świadków, tak by wezwanie ich do sądu było możliwe) oraz art. 279 KPC. (Dopuszczenie dowodu z biegłych może nastąpić na posiedzeniu niejawnym po wysłuchaniu wniosków stron co do liczby biegłych i ich wyboru). Wprowadzono więc wymóg, że wniosek dowodowy ma wskazywać fakty, które strona chce wykazać danym dowodem. Strona będzie miała obowiązek z jednej strony wyczerpująco wymienić wszystkie fakty, których ma dowieść dany wnioskowany dowód, a z drugiej – przy każdym dowodzie wskazać, który fakt ma nim zostać dowiedziony. Systematyzacja podstaw odmowy przeprowadzenia dowodu Nowo wprowadzony przepis art. 2352 § 1 KPC uszczegóławia sytuacje, w których są może pominąć dowód. Sąd może w szczególności pominąć dowód: 1) którego przeprowadzenie wyłącza przepis kodeksu; 2) mający wykazać fakt bezsporny, nieistotny dla rozstrzygnięcia sprawy lub udowodniony zgodnie z twierdzeniem wnioskodawcy; 3) nieprzydatny do wykazania danego faktu; 4) niemożliwy do przeprowadzenia; 5) zmierzający jedynie do przedłużenia postępowania; 6) gdy wniosek strony nie odpowiada wymogom art. 235[1], a strona mimo wezwania nie usunęła tego braku. Przepis § 2art. 2352 KPC stanowi natomiast, że pomijając dowód, sąd wydaje postanowienie, w którym wskazuje podstawę prawną tego rozstrzygnięcia. W uzasadnieniu do projektu ustawy wskazano, że skoro dla strony istotny jest skutek, sprowadzający się do nieprzeprowadzenia dowodu, to nie ma potrzeby różnicowania takiego rozstrzygnięcia na oddalenie wniosku dowodowego, jego zwrot, odrzucenie itd. Formuła „pominięcia dowodu” mieści w sobie wszystkie te rozstrzygnięcia. Zmiany wejdą w życie 7.11.2019 r.
Nowelizacja KPC ma zwiększyć przejrzystość postępowania i skrócić jego czas trwania. Systematyzacja podstaw odmowy przeprowadzenia dowodu ma zapobiec nadużyciom i ułatwić sądom efektywne rozstrzyganie spraw. Zmiany wchodzą w życie 7.11.2019 r.