Dopuszczalność zaskarżenia wezwania do uiszczenia zaliczki na wydatki związane z przeprowadzeniem dowodu z opinii biegłego

Tematyka: wezwanie, zaliczka, dowód, opinia biegłego, zażalenie, sąd, koszty procesu, zażalenie do sądu II instancji, Sąd Najwyższy

Na zarządzenie przewodniczącego, wzywające stroną do wniesienia zaliczki na wydatki związane
z przeprowadzeniem dowodu z opinii biegłego, przysługuje zażalenie (art. 394 § 1 pkt 9 w zw. z art. 398 KPC)
– wynika z uchwały Sądu Najwyższego.
P.P. wniósł powództwo o zapłatę przeciwko Towarzystwu Ubezpieczeń B. S.A. Przewodniczący wydziału zarządził
wezwanie powoda do uiszczenia zaliczki na wydatki związane z przeprowadzeniem dowodu z opinii biegłych
sądowych z zakresu medycyny. P.P. zaskarżył zarządzenie, jednak jego zażalenie zostało odrzucone przez sąd,
który uznał je za niedopuszczalne. W uzasadnieniu postanowienia wyjaśniono, że zażalenie jest dopuszczalne
w przypadku postanowień sądu I instancji kończących postępowanie w sprawie, a ponadto na enumeratywnie
wymienione w KPC postanowienia sądu I instancji i zarządzenia przewodniczącego, wśród których brak jest
zarządzenia o wezwaniu do uiszczenia zaliczki na wydatki związane z przeprowadzeniem dowodu z opinii biegłego
sądowego.
P.P. wniósł zażalenie na postanowienie o odrzuceniu zażalenia wskazując, że zgodnie z art. 394 § 1 pkt 9 KPC,
zażalenie do sądu II instancji przysługuje na zarządzenia przewodniczącego, których przedmiotem jest m.in.
obciążenie kosztami sądowymi, jeżeli strona nie składa środka zaskarżenia co do istoty sprawy. Przez pojęcie
„obciążenia kosztami sądowymi” użyte we wskazanej regulacji należy rozumieć również skierowane do powoda
wezwanie do uiszczenia zaliczki w określonej przez przewodniczącego wysokości.
Sąd II instancji przedstawił Sądowi Najwyższemu do rozstrzygnięcia następujące zagadnienie prawne:
Czy na zarządzenie przewodniczącego wzywające stronę do uiszczenia zaliczki na wydatki związane
z dopuszczeniem dowodu z opinii biegłego sądowego przysługuje zażalenie (art. 394 § 1 pkt 9 KPC) ?

W uzasadnianiu postanowienia wskazano, że zastosowanie wykładni językowej przesądza o niedopuszczalności
zażalenia, w szczególności w kontekście wykładni historycznej. Poprzednio obowiązujące regulacje wprost
dopuszczały możliwość wniesienia zażalenia na zarządzenie przewodniczącego o wezwaniu do uiszczenia zaliczki
na wydatki związane z dopuszczeniem dowodu z opinii biegłego sądowego. Podkreślono też, że zarządzenie o takiej
treści nie jest rozstrzygnięciem merytorycznym, dotyczy jedynie kwestii, które można uznać za organizacyjne.
Przyjęcie wykładni rozszerzającej i dopuszczenie zażalenia w spornej kwestii uzasadniane jest m.in. brzmieniem art.
95 ust. 2 pkt 2 ustawy z 28.7.2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (t..j.: Dz.U. z 2019 r., poz. 785),
zgodnie z którym nie pobiera się opłat od zażalenia na postanowienie sądu dotyczące wysokości opłaty albo
wysokości wydatków. Jeżeli ustawodawca zwalnia od opłaty sądowej stronę wnoszącą zażalenie na wysokość opłaty
sądowej, to oznacza, że przewiduje dopuszczalność tego środka odwoławczego. Na poparcie tego stanowiska
wskazuje się też, że zgodnie z art. art. 394 § 1 pkt 9 KPC zażalenie do sądu II instancji przysługuje na zarządzenia
przewodniczącego, których przedmiotem jest m.in. określenie zasad ponoszenia przez strony kosztów procesu,
w ramach których mieści się obowiązek uiszczenia zaliczki na poczet opinii biegłego. Za stosowaniem wykładni
rozszerzającej w tym zakresie przemawia orzecznictwo Sądu Najwyższego (SN z 28.5.2015 r., III CZP 25/15, OSNC
Nr 5/2016, poz. 60; SN z 6.3.2015 r., III CZP 115/14, OSNC Nr 2/2016, poz. 17; SN z 6.7.2007 r., III CZP 71/07,
OSNC Nr 3/2008, poz. 36).
Sąd wskazał również, że dopuszczalność wniesienia zażalenia można uzasadniać odwołując się do instytucji zaliczki,
dopuszcza się bowiem zaskarżenie np. postanowienia o zaliczce na wynagrodzenie kuratora.
Sąd Najwyższy uznał, że podstawą do przyjęcia dopuszczalności zażalenia n a zarządzenie
przewodniczącego, wzywającego stronę do wniesienia zaliczki na wydatki związane z przeprowadzeniem
dowodu z opinii biegłego jest art. 394 § 1 pkt 9.
Uchwała SN z 25.7.2019 r., III CZP 15/19

Sąd Najwyższy uznał, że podstawą do przyjęcia dopuszczalności zażalenia na zarządzenie przewodniczącego, wzywającego stronę do wniesienia zaliczki na wydatki związane z przeprowadzeniem dowodu z opinii biegłego, jest art. 394 § 1 pkt 9. Uchwała SN z 25.7.2019 r., III CZP 15/19.