Kompetencje referendarza sądowego po nowelizacji postępowania cywilnego

Nowelizacja Kodeksu postępowania cywilnego wprowadza szereg zmian dotyczących kompetencji referendarzy sądowych. Zyskają oni możliwość wykonywania czynności przewodniczącego oraz będą mogli rozpoznawać zażalenia od postanowień sądu apelacyjnego. Nowe kompetencje obejmują m.in. prowadzenie czynności w sprawach rejestrowych, kontrolę prawidłowości wniesionej apelacji oraz orzekanie o należnościach osób trzecich.

Tematyka: kompetencje referendarza sądowego, nowelizacja Kodeksu postępowania cywilnego, czynności referendarzy sądowych, sąd wyższego szczebla, skargi na orzeczenia referendarza, postępowanie nakazowe

Nowelizacja ustawy z 17.11.1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 1360, ze zm.,
dalej jako KPC) dokonana ustawą z dnia 5.7.2019 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz
niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2019 r., poz. 1469), przewiduje uszczegółowienie i rozszerzenie przepisów
dotyczących kompetencji referendarzy sądowych.
• Referendarze sądowi zyskają kompetencje do wykonywania czynności należących do przewodniczącego
(art. 471 KPC).
• Nowelizacja wprowadza sąd wyższego szczebla rozpoznający zażalenie od postanowienia sądu
apelacyjnego orzekającego w trybie skargi na orzeczenie referendarza jako sąd I instancji (art. 39822 § 6
KPC).
Nowelizacja przewiduje przyznanie referendarzom kompetencji do wykonywania nie tylko czynności należących do
sądu, ale także czynności należących do przewodniczącego (art. 471 KPC).
Omawiana nowelizacja rozwiązuje także problem braku sądu wyższego szczebla, który mógłby orzekać jako sąd II
instancji w przypadku skarg na orzeczenia referendarza, rozstrzyganych przez sąd apelacyjny jako sąd I instancji.
W tym zakresie nowelizacja wskazuje, że jeśli zaskarżenie postanowienia do sądu wyższego szczebla nie jest
możliwe ze względu na brak takiego sądu, środek zaskarżenia od orzeczenia sądu rozpoznaje ten sam sąd w innym
składzie (art. 39822 § 6 KPC).
Referendarze dopuszczeni zostaną także do czynności w sprawach rejestrowych prowadzonych także przez inne
sądy niż tylko sądy rejonowe. Z zakresu ich czynności wyłączone zostaną tylko te sprawy, które wymagają od
organów niezawisłości, czyli:
• wystąpienie do Trybunału Konstytucyjnego z pytaniem o zgodność statutu partii politycznej z Konstytucją RP (art.
14 ust. 1 ustawy z 27.6.1997 roku o partiach politycznych, t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 580 ze zm., dalej jako PartieU),
• odmowa wpisu partii politycznej do ewidencji (art. 13 i art. 14 PartieU),
• wykreślenie wpisu partii politycznej z ewidencji (art. 20 PartieU),
• zawieszenie wydawania dziennika lub czasopisma (art. 22 ustawy z 26.1.1984 r. Prawo prasowego, t.j. Dz.U.
z 2018 r. poz. 1914 ze zm.).
W dalszym ciągu referendarze nie będą mogli prowadzić i przygotowywać rozpraw sądowych (art. 5091 § 2 KPC).
Wśród nowych kompetencji, jakie przewiduje nowelizacja KPC znajdzie się za to możliwość prowadzenia czynności
w zakresie kontroli prawidłowości wniesionej apelacji (art. 373 § 2 KPC), możliwość prowadzenia czynności
w postępowaniu nakazowym (art. 47992 § 2 KPC) oraz możliwość orzekania o należnościach osób trzecich
przewidzianych w Kodeksie (art. 92 ust. 1 w związku z art. 93 ust. 1 ustawy z 25.7.2005 r. o kosztach sądowych
w sprawach cywilnych, t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 785 ze zm.).
Omawiane zmiany zaczną obowiązywać od 7.11.2019 r.

Nowelizacja KPC przewiduje poszerzenie zakresu czynności referendarzy sądowych oraz wprowadzenie możliwości orzekania o należnościach osób trzecich. Zmiany wchodzą w życie od 7.11.2019 r.