Wniosek o ustanowienie adwokata lub radcy prawnego z urzędu

Zgodnie z ustawą z 4.7.2019 r. wniosek o adwokata lub radcę prawnego z urzędu może być niedopuszczalny. Osoby fizyczne i prawne mogą się domagać ustanowienia adwokata lub radcy prawnego, jeśli nie są w stanie ponieść kosztów. Sąd uwzględni wniosek, jeśli uzna udział prawnika za potrzebny.

Tematyka: wniosek, adwokat z urzędu, radca prawny z urzędu, koszty sądowe, ustanowienie prawnika, postępowanie cywilne

Zgodnie z ustawą z dnia 4.7.2019 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych
innych ustaw (Dz. U. z 2019 r., poz. 1469), p onowny wniosek o ustanowienie adwokata lub radcy prawnego
będzie niedopuszczalny, a wniosek o ustanowienie adwokata lub rady prawnego pozostawia się w aktach
sprawy bez dalszych czynności.
W myśl obowiązującego art. 117 KPC strona zwolniona przez sąd od kosztów sądowych w całości lub części, może
domagać się ustanowienia adwokata lub radcy prawnego. Osoba fizyczna, niezwolniona przez sąd od kosztów
sądowych, może się domagać ustanowienia adwokata lub radcy prawnego, jeżeli złoży oświadczenie, z którego
wynika, że nie jest w stanie ponieść kosztów wynagrodzenia adwokata lub radcy prawnego bez uszczerbku
utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny. Osoba prawna lub inna jednostka organizacyjna, której ustawa
przyznaje zdolność sądową, niezwolniona przez sąd od kosztów sądowych, może się domagać ustanowienia
adwokata lub radcy prawnego, jeżeli wykaże, że nie ma dostatecznych środków na poniesienie kosztów
wynagrodzenia adwokata lub radcy prawnego. Wniosek o ustanowienie adwokata lub radcy prawnego strona zgłasza
wraz z wnioskiem o zwolnienie od kosztów sądowych lub osobno, na piśmie lub ustnie do protokołu, w sądzie,
w którym sprawa ma być wytoczona lub już się toczy. Osoba fizyczna, która nie ma miejsca zamieszkania w siedzibie
tego sądu, może złożyć wniosek o ustanowienie adwokata lub radcy prawnego w sądzie rejonowym właściwym ze
względu na miejsce swego zamieszkania, który niezwłocznie przesyła ten wniosek sądowi właściwemu.
S ąd uwzględni wniosek, jeżeli udział adwokata lub radcy prawnego w sprawie uzna za potrzebny. Podstawą
oddalenia wniosku nie może być skorzystanie przez osobę fizyczną z nieodpłatnej pomocy prawnej lub
nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego, o których mowa w ustawie z 5.8.2015 r. o nieodpłatnej pomocy prawnej,
nieodpłatnym poradnictwie obywatelskim oraz edukacji prawnej (t.j.: Dz.U. z 2019 r. poz. 294 ze zm.). Art. 117 § 6
KPC stanowi, że w niosek o ustanowienie adwokata lub radcy prawnego zgłoszony po raz pierwszy
w postępowaniu kasacyjnym lub postępowaniu ze skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem
prawomocnego orzeczenia sąd przekazuje do rozpoznania sądowi pierwszej instancji, chyba że uzna
wniosek za oczywiście uzasadniony.
Jednym ze sposobów obstrukcji postępowania jest składanie łańcucha wniosków o ustanowienie adwokata lub radcy
prawnego z urzędu. Systematyczne ponawianie bowiem takiego wniosku prowadzi do skutecznej blokady
postępowania. Takie postępowanie strony, zdaniem projektodawcy, stanowi oczywiste nadużycie uprawnień
procesowych i wymaga przeciwdziałania. Z pewnością pierwszy taki wniosek złożony przez stronę należy traktować
jako złożony w dobrej wierze, jednak każdy kolejny oparty na tych samych okolicznościach, które już zostały
negatywnie zweryfikowane przez sąd, należy z góry uważać za zmierzający w rzeczywistości jedynie do zwłoki
w postępowaniu. W myśl art. 1172 § 1 KPC w razie oddalenia wniosku o ustanowienie adwokata lub radcy prawnego
strona nie może ponownie domagać się ustanowienia adwokata lub radcy prawnego, powołując się na te same
okoliczności, które stanowiły uzasadnienie oddalonego wniosku. Projektodawca w celu przeciwdziałania nadużyciu
prawa w przypadku składania wniosków o ustanowienie adwokata lub radcy prawnego z urzędu wprowadza art. 1172
§ 2 KPC w myśl którego ponowny wniosek, o którym mowa w § 1, jest niedopuszczalny i pozostawia się go w aktach
sprawy bez żadnych dalszych czynności. To samo dotyczy pism związanych z jego wniesieniem. O pozostawieniu
wniosku i pism związanych z jego wniesieniem zawiadamia się stronę wnoszącą tylko raz – przy złożeniu pierwszego
pisma.

Składanie kolejnych wniosków o adwokata lub radcę prawnego z urzędu może prowadzić do obstrukcji postępowania. W myśl art. 1172 KPC, po oddaleniu wniosku strona nie może ponownie domagać się ustanowienia prawnika na tych samych podstawach.