Dopuszczalność dowodu z opinii biegłego, ocena sędziowska i zasady uzasadniania wyroków w postępowaniu uproszczonym po nowelizacji KPC

Nowelizacja Kodeksu postępowania cywilnego wprowadza istotne zmiany dotyczące dopuszczalności dowodu z opinii biegłego oraz oceny sędziowskiej w postępowaniu uproszczonym. Sąd może teraz zasięgnąć opinii biegłego w sprawach o wartości sporu do 1000 zł, a uzasadnienie wyroku może być ograniczone do wyjaśnienia podstawy prawnej. Zmiany te mają na celu usprawnienie postępowania w prostych sprawach cywilnych.

Tematyka: dopuszczalność dowodu z opinii biegłego, ocena sędziowska, postępowanie uproszczone, nowelizacja KPC, uzasadnianie wyroków

Dzięki zmianom ustawy z 17.11.1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 1360, ze zm.,
dalej jako KPC) poprzez rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz
niektórych innych ustaw (druk 3137), skierowany 5.7.2019 r. do podpisu Prezydenta, w wyjątkowych
sytuacjach w postępowaniu uproszczonym dopuszczalny będzie dowód z opinii biegłego. Ponadto zmianie
uległy zasady uzasadniania wyroków w postępowaniu uproszczonym.
• O potrzebie zasięgnięcia opinii biegłego w konkretnej sprawie w postępowaniu uproszczonym decydował
będzie sąd rozpatrujący sprawę (art. 5057 § 1 KPC).
• W sprawach, w których wartość przedmiotu sporu nie przekracza 1000 zł uzasadnienie wyroku wydawane
będzie w ograniczonej formie (art. 5058 § 4 KPC), a uchylenie wyroku będzie możliwe tylko w związku
z najcięższymi uchybieniami procesowymi (Art. 50512 § 11 KPC).
Dopuszczalność dowodu z opinii biegłego i ocena sędziowska
Do tej pory najważniejszym wyróżnikiem postępowania uproszczonego była niedopuszczalność dowodu z opinii
biegłego (art. 5056 § 2 KPC - uchylony przez nowelizację KPC). Omawiana nowelizacja zmienia ten stan rzeczy
wprowadzając do KPC art. 5057 § 1, który pozwala sądowi rozpatrującemu konkretną sprawę w postępowaniu
uproszczonym na podjęcie decyzji co do potrzeby zasięgnięcia opinii biegłego w tej sprawie.
Kolejną ważną odrębnością postępowania uproszczonego jest dopuszczalność sędziowskiej oceny zastępującej
szczegółowe ustalenia na podstawie dowodów (art. 5056 § 3 KPC). Zmiany KPC obejmują rozszerzenie jej
dopuszczalności na ustalenie zarówno wysokości jak i zasadności świadczeń. Przy czym należy podkreślić, że to to
od uznania sądu zależało będzie, czy podejmie się samodzielnej oceny opartej na rozważeniu wszystkich
okoliczności sprawy czy też zasięgnie opinii biegłego (art. 5057 § 1 KPC). W sytuacji, gdy wynagrodzenie biegłego
przewyższałoby wartość przedmiotu sporu, opinii nie zasięga się (art. 505 7 § 2 KPC). W uzasadnionych przypadkach
można jednak odstąpić od tej zasady.
Sprawy, w których wartość przedmiotu sporu nie przekracza 1000 zł
W przypadku spraw, gdzie wartość sporu nie przekracza 1000 zł, zazwyczaj zarówno stan faktyczny, jak i materiał
dowodowy nie są skomplikowane. Dlatego też ustawodawca uznał, można w takich sprawach odstąpić od ogólnych
zasad uzasadniania orzeczeń na rzecz ograniczenia uzasadnienia wyroku do wyjaśnienia podstawy prawnej
z przytoczeniem przepisów prawa. Zgodnie ze zmienionym art. 5058 § 4 KPC to od uznania sądu opartego na ocenie
okoliczności sprawy zależy rozszerzenie tego uzasadnienia o pozostałą treść określoną w art. 328 § 2 KPC.
Z tych samych przyczyn w tego typu sprawach ustawodawca zdecydował się na zawężenie możliwości uchylenia
wyroku. Art. 50512 § 11 KPC dopuszcza uchylenie wyroku jedynie w sytuacji najcięższych uchybień procesowych,
skutkujących nieważnością postępowania (art. 386 § 2 KPC) lub koniecznością odrzucenia pozwu lub umorzenia
postępowania (art. 386 § 3 KPC).

Nowe przepisy pozwolą na bardziej elastyczne podejście sądów w postępowaniu uproszczonym oraz skrócą czas procesu w sprawach o niewielkie wartości sporu. Dopuszczenie dowodu z opinii biegłego i rozszerzenie oceny sędziowskiej to istotne udogodnienia dla stron postępowania, wprowadzone w celu skuteczniejszego rozstrzygania spraw cywilnych.