Zmiany w KPC dotyczące zeznań świadków

Nowelizacja KPC wprowadza możliwość złożenia zeznań na piśmie oraz przesłuchania świadka w miejscu jego pobytu w przypadku nie dającej się pokonać przeszkody. Zmiany mają na celu przyspieszenie postępowania sądowego. Nowe regulacje dotyczą m.in. składania zeznań na piśmie przez świadka oraz przesłuchania z udziałem biegłego lekarza lub psychologa.

Tematyka: zeznania na piśmie, przesłuchanie świadka, nowelizacja KPC, biegły lekarz, psycholog, postępowanie sądowe

Nowelizacja KPC wprowadza możliwość złożenia zeznań na piśmie oraz przesłuchania świadka w miejscu jego pobytu w przypadku nie dającej się pokonać przeszkody. Zmiany mają na celu przyspieszenie postępowania sądowego. Nowe regulacje dotyczą m.in. składania zeznań na piśmie przez świadka oraz przesłuchania z udziałem biegłego lekarza lub psychologa.

Nowelizacja KPC wprowadza możliwość złożenia zeznań na piśmie, przesłuchania świadka w miejscu jego
pobytu przypadku w innej nie dającej się pokonać przeszkody. Zgodnie ze zmianami Sąd będzie mógł
zarządzić przesłuchanie świadka z udziałem biegłego lekarza lub psychologa.
Możliwość złożenia zeznań na piśmie
W dotychczasowym stanie prawnym jedyną dopuszczalną formą składania zeznań przez świadków jest forma ustna.
Nie jest zatem dopuszczalne uprzednie przygotowanie przez świadka "zeznań" w formie pisemnej i przedstawienie
ich sądowi, czy też odczytanie przez świadka tak przygotowanych oświadczeń.
Nowelizacja z 4.7.2019 r. ma wprowadzić zapisy umożliwiające złożenie przez świadka zeznań na piśmie. Nowo
projektowany art. 2711 KPC stanowić będzie: „Świadek składa zeznanie na piśmie, jeżeli sąd tak postanowi. W takim
przypadku świadek składa przyrzeczenie przez podpisanie tekstu przyrzeczenia. Świadek jest obowiązany złożyć
tekst zeznania w sądzie w terminie wyznaczonym przez sąd. Przepisy art. 165 § 2, art. 274 § 1 i art. 276 stosuje się
odpowiednio.”
Celem wprowadzenia ww. zmiany, jak czytamy w uzasadnieniu do projektu, jest przyspieszenie postępowania.
Proponowana regulacja jest jednak bardzo lakoniczna i ogranicza się do zapisu, świadek składa zeznanie na piśmie,
jeżeli sąd tak postanowi. Ustawodawca nie określił w jakich sytuacjach sąd może skorzystać z tej instytucji oraz jakie
wymagania powinny spełniać takie zeznania, czy mają one być swobodną wypowiedzią czy odpowiedzią na pytania
stron i sąd, czy strony mogą wnosić o ich uzupełnienie tak jak w przypadku pisemnej opinii biegłego.
Możliwość przesłuchania świadka w miejscu jego pobytu przypadku w innej nie dającej się pokonać
przeszkody
Zasadą zawartej w art. 151 § 1 KPC jest, że posiedzenia sądowe odbywają się w budynku sądowym, a poza tym
budynkiem tylko wówczas, gdy czynności sądowe muszą być wykonane w innym miejscu albo gdy odbycie
posiedzenia poza budynkiem sądowym ułatwia przeprowadzenie sprawy lub przyczynia się znacznie do
zaoszczędzenia kosztów. Dotychczasowe brzmienie przepisów Kodeksu postępowania cywilnego dopuszcza
możliwość przesłuchania świadka w miejscu jego pobytu ale tylko w stosunku do osób dotkniętych chorobą lub
kalectwem, jeżeli nie mogą go opuścić (art. 263 KPC). N owelizacja ma poszerzyć katalog spraw w których
możliwe będzie przesłuchanie świadka w miejscu jego pobytu. Nowe brzmienie art. 263 KPC ma stanowić:
„Świadka, który nie może się stawić na wezwanie z powodu choroby, niepełnosprawności lub innej nie dającej się
pokonać przeszkody, przesłuchuje się w miejscu jego pobytu.”.
Sąd może zarządzić przesłuchanie świadka z udziałem biegłego lekarza lub psychologa
Dotychczasowy art. 259 KPC wskazuje natomiast katalog osób które nie mogą być świadkami. W myśl tego przepisu
świadkami nie mogą być:
1) osoby niezdolne do spostrzegania lub komunikowania swych spostrzeżeń;
2) wojskowi i urzędnicy niezwolnieni od zachowania w tajemnicy informacji niejawnych o klauzuli "zastrzeżone" lub
"poufne" oraz osoby zobowiązane do zachowania tajemnicy Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli
ich zeznanie miałoby być połączone z jej naruszeniem;
3) przedstawiciele ustawowi stron oraz osoby, które mogą być przesłuchane w charakterze strony jako organy osoby
prawnej lub innej organizacji mającej zdolność sądową;
4) współuczestnicy jednolici.
Projektodawca nowelizując Kodeks postępowania cywilnego zamierza umożliwić sądowi przesłuchanie osoby
niezdolne do spostrzegania lub komunikowania swych spostrzeżeń. Taką możliwość będzie dawał nowo
projektowany art. 2721 KPC, w myśl którego: „Jeżeli sąd poweźmie wątpliwość co do zdolności spostrzegania lub
komunikowania spostrzeżeń przez świadka, może zarządzić przesłuchanie go z udziałem biegłego lekarza lub
psychologa, a świadek nie może się temu sprzeciwić”. Projektodawca wskazuje, że ocenę, czy osoba wnioskowana
do przesłuchania jako świadek jest dotknięta taką ułomnością, ma obowiązek podjąć sąd. Na uwagę zasługuje
również wprowadzenie w nowo projektowanym przepisie art. 2721 KPC zapisu, że przesłuchaniu z udziałem
biegłego lekarza lub psychologa świadek nie może się sprzeciwić. Jak wskazuje jednak projektodawca
przymusem ma być objęte wyłącznie znoszenie przez świadka udziału biegłego w przesłuchaniu, bez dalszych




badań; taki zakres ingerencji w prywatność świadka jest na tyle niewielki, że interes społeczny w ustaleniu prawdy
wyraźnie przeważa nad ochroną prywatności świadka.







Nowe przepisy KPC umożliwiają świadkom składanie zeznań na piśmie oraz przesłuchanie w miejscu pobytu w razie trudności. Projektodawca dąży do skrócenia czasu postępowania, choć proponowane zmiany wzbudzają pytania dotyczące zakresu i warunków przesłuchań.