Zasady wnoszenia pism przygotowawczych w postępowaniu cywilnym

Ustawa z 4.7.2019 r. wprowadza zmiany w postępowaniu cywilnym, w tym dotyczące zasad wnoszenia pism przygotowawczych. Przewodniczący może zarządzić wymianę pism przygotowawczych, oznaczając terminy i porządek ich składania. Nowe przepisy wprowadzają również rygor utraty możliwości powoływania twierdzeń i dowodów w dalszym postępowaniu.

Tematyka: postępowanie cywilne, pisma przygotowawcze, wymiana pism, art. 2053 KPC, art. 127 KPC

Ustawa z 4.7.2019 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (druk
sejmowy Nr 3137) wprowadza szereg zmian w postępowaniu cywilnym, w tym zmienia zasady wnoszenia
pism przygotowawczych.
Główne założenia:
• przewodniczący może zarządzić wymianę przez strony pism przygotowawczych;
• przewodniczący zarządza zwrot pisma przygotowawczego złożonego z uchybieniem terminu albo bez
zarządzenia;
• nowelizacja uchyla art. 127 KPC.
Przewodniczący może zarządzić wymianę przez strony pism przygotowawczych
Jeżeli zasób informacji o sporze przedstawiony w pozwie i w odpowiedzi na pozew okaże się niewystarczający do
powzięcia rozstrzygnięcia, przewodniczący ma możliwość uzupełnienia go w drodze zarządzenia wymiany pism
przygotowawczych. Takie uzupełnienie możliwe jest w uzasadnionych przypadkach, w szczególności w sprawach
zawiłych lub obrachunkowych. Przewodniczący zarządzając wymianę przez strony pism przygotowawczych, oznacza
porządek składania pism, terminy, w których pisma należy złożyć i okoliczności, które mają być wyjaśnione
(projektowany art. 2053 § 1). Przewodniczący może również zobowiązać stronę, by w piśmie przygotowawczym
podała wszystkie twierdzenia i dowody istotne dla rozstrzygnięcia sprawy pod rygorem utraty prawa do ich
powoływania w toku dalszego postępowania. W takim przypadku twierdzenia i dowody zgłoszone z naruszeniem
tego obowiązku podlegają pominięciu, chyba że strona uprawdopodobni, iż ich powołanie w piśmie
przygotowawczym nie było możliwe albo że potrzeba ich powołania wynikła później. Późniejsze wyznaczenie
posiedzenia przygotowawczego nie powoduje otwarcia terminu do zgłaszania nowych twierdzeń i dowodów.
Przewodniczący może również stronę zastępowaną przez adwokata, radcę prawnego, rzecznika patentowego lub
Prokuratorię Generalną Rzeczypospolitej Polskiej zobowiązać do wskazania w piśmie przygotowawczym także
podstaw prawnych jej żądań i wniosków, w miarę potrzeby ograniczając zakres tego wskazania.
Takie rozwiązanie podyktowane jest, jak wskazuje projektodawca, tym, że wymiana pism przygotowawczych niesie
ze sobą ryzyko wykroczenia argumentacji stron poza właściwy przedmiot procesu i wynikającej stąd zwłoki, wobec
czego konieczne są ograniczenia czasowe i rzeczowe: zarządzając wymianę pism przygotowawczych,
przewodniczący winien oznaczyć porządek (kolejność) składania pism i terminy do ich złożenia, a zwłaszcza
okoliczności (natury faktycznej lub prawnej), które strony winny w tych pismach szerzej wyjaśnić.
Przewodniczący zarządza zwrot pisma przygotowawczego złożonego z uchybieniem terminu albo bez
zarządzenia.
W myśl nowego art. 2053 § 5 KPC pismo przygotowawcze złożone z uchybieniem terminu albo bez zarządzenia
podlega zwrotowi. Zdaniem projektodawcy nie ma potrzeby rozciągnięcia tej sankcji na niedopełnienie wymagań co
do treści pisma, ponieważ w takim przypadku niesumienność strony działa na jej własną niekorzyść: strona traci
możliwość argumentacji przed sądem w danym zakresie. Regulację treści pisma przygotowawczego uelastyczniono
również poprzez wskazanie, że podanie w nim przez stronę wszystkich twierdzeń i dowodów powinno nastąpić tylko
na zarządzenie przewodniczącego, wyraźnie przewidujące rygor utraty możliwości ich powoływania w dalszym
postępowaniu (projektowany art. 2053 § 2 KPC). O konsekwencjach złożenia pisma przygotowawczego strony
pouczone są odpowiednio przy doręczeniu pozwu oraz informacji o przesłaniu pozwu do pozwanego. W myśl art.
2052 § 1 równocześnie z doręczeniem tych pism poucza się strony miedzy innymi o obowiązku złożenia pisma
przygotowawczego na zarządzenie przewodniczącego, wymogach co do jego treści i skutkach ich niedochowania
oraz zwrocie pisma przygotowawczego złożonego bez zarządzenia przewodniczącego. Pouczenia doręcza się
bezpośrednio stronie. Nie doręcza się ich Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej ani pełnomocnikowi,
który jest adwokatem, radcą prawnym lub rzecznikiem patentowym.
Nowelizacja uchyla art. 127 KPC
W konsekwencji wyżej opisanych zmian muszą także ulec zmianie określone w art. 127 KPC elementy konstrukcyjne
instytucji pisma przygotowawczego. Jak wskazuje projektodawca wymogi co do jego zasadniczej treści ulegają
uszczegółowieniu; zwłaszcza wymóg określenia stanowiska strony co do faktów przedstawionych przez stronę
przeciwną będzie spełniony dopiero przez wyszczególnienie, czyli odniesienie się do każdego faktu indywidualnie.
Ponadto, skoro w obecnym stanie prawnym rozstrzygnięcie co do istoty sprawy nie musi już zapaść na rozprawie, nie

można już utożsamiać przygotowania rozprawy z przygotowaniem rozstrzygnięcia; zawarte w przepisie ratio legis
instytucji pisma przygotowawczego musi ulec odpowiedniej zmianie (projektowany art. 127 KPC). W myśl
znowelizowanego art. 127 § 1 KPC w piśmie procesowym, którego celem jest przygotowanie sprawy do
rozstrzygnięcia (pismo przygotowawcze) strona powinna zwięźle podać stan sprawy, wyszczególnić, które fakty
przyznaje, a którym zaprzecza, oraz wypowiedzieć się co do twierdzeń i dowodów zgłoszonych przez stronę
przeciwną. W piśmie przygotowawczym strona może także wskazać podstawy prawne swoich żądań lub wniosków.

Nowelizacja uchyla art. 127 KPC i wprowadza uszczegółowione wymogi dotyczące treści pism przygotowawczych. Strona musi zwięźle przedstawić stan sprawy, odnieść się do faktów, twierdzeń i dowodów przeciwnika oraz wskazać podstawy prawne swoich żądań. Zmiany te mają na celu precyzyjne przygotowanie sprawy do rozstrzygnięcia.