Odpowiedź na pozew po nowelizacji postępowania cywilnego

Nowa ustawa wprowadza obowiązek złożenia odpowiedzi na pozew w postępowaniu cywilnym, co zmienia dotychczasowe procedury. Zgodnie z nowymi przepisami, pozwanemu należy złożyć odpowiedź przed rozprawą, a nie dopiero w trakcie. Nowe przepisy mają przyspieszyć postępowanie i ułatwić sędziom orientację w sprawie już na początkowym etapie.

Tematyka: nowelizacja, odpowiedź na pozew, postępowanie cywilne, obowiązek, termin, wyrok zaoczy, pozwanie, doręczenie pozwu, rozprawa, strony procesowe

Ustawa z 4.7.2019 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (druk
sejmowy Nr 3137) wprowadza wiele zmian w postępowaniu cywilnym. Jedną z nich jest wprowadzenie
obowiązku złożenia przez pozwanego odpowiedzi na pozew.
Główne założenia:
1. złożenie odpowiedzi na pozew będzie, co do zasady, obligatoryjne;
2. skutkiem niezłożenia odpowiedzi na pozew będzie uznanie za przyznane przez pozwanego twierdzeń co
do faktów przytoczonych w pozwie oraz wydanie wyroku zaocznego na posiedzeniu niejawnym;
3. w postępowaniu nieprocesowym złożenie odpowiedzi na wniosek jest obligatoryjne, tylko gdy tak
zarządzi przewodniczący.
Obligatoryjne złożenie odpowiedzi na pozew
W dotychczas obowiązującym stanie prawnym doręczenie pozwu następuje dopiero wraz z zawiadomieniem
o terminie rozprawy – co sankcjonuje art. 206 § 1 KPC. W tej sytuacji pierwszy termin rozprawy najczęściej służy de
facto przygotowaniu rozprawy. Nowelizacja Kodeksu postępowania cywilnego ma to zmienić. Odpowiedź na pozew
ma zostać złożona przed rozprawą. W myśl projektowanego art. 2051 KPC przewodniczący zarządzać będzie
doręczenie pozwu pozwanemu z jednoczesnym wezwaniem do złożenia odpowiedzi na pozew w wyznaczonym
terminie nie krótszym niż dwa tygodnie. O zarządzeniu doręczenia pozwu sąd zawiadamiać będzie powoda.
Uchybienie terminu do złożenia odpowiedzi na pozew skutkować będzie zarządzeniem jej zwrotu. Równocześnie
z doręczeniem pozwu oraz zawiadomienia dla powoda poucza się strony o:
1) możliwości rozwiązania sporu w drodze ugody zawartej przed sądem lub mediatorem;
2) obowiązku udziału w posiedzeniu przygotowawczym i przedstawienia wszystkich twierdzeń i dowodów na tym
posiedzeniu;
3) skutkach niedopełnienia obowiązków, o których mowa w pkt 2, w szczególności możliwości wydania przez sąd
wyroku zaocznego na posiedzeniu niejawnym i warunkach jego wykonalności, obciążenia kosztami postępowania,
a także możliwości umorzenia postępowania oraz pominięcia spóźnionych twierdzeń i dowodów;
4) możliwości ustanowienia pełnomocnika procesowego oraz o tym, że zastępstwo adwokata, radcy prawnego lub
rzecznika patentowego nie jest obowiązkowe;
5) obowiązku złożenia pisma przygotowawczego na zarządzenie przewodniczącego, wymogach co do jego treści
i skutkach ich niedochowania;
6) zwrocie pisma przygotowawczego złożonego bez zarządzenia przewodniczącego.
Pozwany otrzyma również pouczenie o czynnościach procesowych, które może lub powinien podjąć, jeśli nie uznaje
żądania pozwu w całości lub części, w szczególności obowiązku złożenia odpowiedzi na pozew, w tym
obowiązujących w tym zakresie wymaganiach co do terminu i formy. Pouczenia nie doręcza się Prokuratorii
Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej ani pełnomocnikowi, który jest adwokatem, radcą prawnym lub rzecznikiem
patentowym.
Wprowadzona nowelizacja spowoduje, że jeszcze przed jakimkolwiek posiedzeniem w sądzie znajdą się co najmniej
dwa dokumenty zawierające stanowiska stron. Umożliwi to sędziemu wstępną orientację co do przedmiotu sporu
i jego podstaw faktycznych, a także rozpoznanie bazy prawnej niezbędnej do jego rozstrzygnięcia.
Wniesienie odpowiedzi na pozew stanie się więc procesowym obowiązkiem strony pozwanej. Zostanie to osiągnięte
przez uchylenie dotychczasowego art. 207 KPC (Art. 207. § 1. Pozwany może przed pierwszym posiedzeniem
wyznaczonym na rozprawę wnieść odpowiedź na pozew. § 2. Przewodniczący może zarządzić wniesienie
odpowiedzi na pozew w wyznaczonym terminie, nie krótszym niż dwa tygodnie. (…) § 7. Odpowiedź na pozew
złożona z naruszeniem § 2 podlega zwrotowi; zwrotowi podlega także pismo przygotowawcze złożone z naruszeniem
§ 3) i zastąpienie go art. 2051 § 1 KPC i art. 2052 KPC.
W odniesieniu do terminu jaki sąd powinien zakreślić na udzielenie odpowiedzi na pozew to projektodawca wskazuje,
że termin udzielony stronie pozwanej do pisemnego przedstawienia swego stanowiska w sprawie musi być

uzależniony od wynikającej z pozwu objętości i stopnia skomplikowania konkretnej sprawy, z zagwarantowaniem
ustawowego minimum wynoszącego dwa tygodnie.
Skutek niezłożenia odpowiedzi na pozew
Niezłożenie odpowiedzi na pozew w przepisanym terminie skutkować będzie uznaniem za przyznane przez
pozwanego twierdzeń co do faktów przytoczonych w pozwie – na zasadzie art. 230 w zw. z art. 229 KPC (qui tacet,
ubi loqui potuit debuit, consentire videtur). Na tej podstawie sąd będzie mógł wydać wyrok zaoczny na posiedzeniu
niejawnym (art. 339 § 1 KPC). Zdaniem projektodawcy zaletą takiego rozwiązania będzie przede wszystkim
przyspieszenie postępowania. Zasadnicze prawo obywatela do sądu nie może być bowiem utożsamiane z prawem
do rozprawy.
Złożenie odpowiedzi na wniosek w postępowaniu nieprocesowym
Stosowne zmiany mają zostać wprowadzone również w postępowaniu nieprocesowym. W myśl projektowanego art.
5112 § 1 KPC. Złożenie odpowiedzi na wniosek jest obowiązkowe tylko wówczas, gdy przewodniczący tak zarządzi.
Jak wskazuje projektodawca charakter postępowań nieprocesowych sprawia, że instytucja obligatoryjnej odpowiedzi
na pozew, odwrotnie niż w procesie, z reguły będzie w nich zbędna. Należy więc przewidzieć wyjątek od wynikającej
z art. 13 § 2 KPC zasady odpowiedniego stosowania przepisów o procesie i wyraźnie wskazać, że złożenie
odpowiedzi na wniosek jest obligatoryjne, tylko w przypadku, gdy tak zarządzi przewodniczący, kierując się oceną co
do potrzeby poznania stanowisk innych uczestników opartą na całokształcie okoliczności sprawy.

Niezłożenie odpowiedzi na pozew w przepisanym terminie będzie skutkować przyznaniem przez sąd twierdzeń zawartych w pozwie oraz wydaniem wyroku zaocznego na posiedzeniu niejawnym. To rozwiązanie ma przede wszystkim przyspieszyć postępowanie, koncentrując się na istocie sporu bez zbędnych opóźnień.