Obowiązek wyszczególnienia faktów, którym strona zaprzecza w nowelizacji KPC
20.2.2019 r. odbyło się pierwsze czytanie Rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (druk sejmowy nr 3137). Projekt ustawy zawiera istotne zmiany w zakresie czynności stron w postępowaniu dowodowym. Jedną z proponowanych zmian jest obowiązek dokładnego wskazania, którym faktom strony przeciwnej strona zaprzecza.
Tematyka: Kodeks postępowania cywilnego, postępowanie dowodowe, fakt, zaprzeczenie, obowiązek, strona przeciwna, proces, sąd, ustawa, zmiany
20.2.2019 r. odbyło się pierwsze czytanie Rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (druk sejmowy nr 3137). Projekt ustawy zawiera istotne zmiany w zakresie czynności stron w postępowaniu dowodowym. Jedną z proponowanych zmian jest obowiązek dokładnego wskazania, którym faktom strony przeciwnej strona zaprzecza.
20.2.2019 r. odbyło się pierwsze czytanie Rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (druk sejmowy nr 3137). Projekt ustawy został skierowany do dalszych prac w Komisji Nadzwyczajnej do spraw zmian w kodyfikacjach. Projekt ustawy zawiera istotne zmiany w zakresie czynności stron w postępowaniu dowodowym. Jedną z proponowanych zmian jest obowiązek dokładnego wskazania, którym faktom strony przeciwnej strona zaprzecza. W zamyśle ustawodawcy nowelizacja Kodeksu postępowania cywilnego ma m.in. objąć przepis art. 210 § 2 KPC. W aktualnym brzmieniu przepis art. 210 § 2 KPC stanowi, że „Każda ze stron obowiązana jest do złożenia oświadczenia co do twierdzeń strony przeciwnej, dotyczących okoliczności faktycznych”. W projekcie ustawy pojawiła się propozycja zamieszczenia nowej regulacji w brzmieniu: „Każda ze stron jest obowiązana do złożenia oświadczenia co do twierdzeń strony przeciwnej dotyczących faktów. Strona jest przy tym obowiązana wyszczególnić fakty, którym zaprzecza”. W pierwszej kolejności należy zauważyć, że nieostre pojęcie „okoliczności faktycznych” zastąpiono jednoznacznym pojęciem „faktów”. Natomiast kwintesencją zmiany jest pojawienie się unormowania, że strona jest zobowiązana do złożenia oświadczenia, którym faktom strony przeciwnej zaprzecza. Celem wprowadzenia takiej regulacji było przyspieszenie postępowania oraz chęć zapobiegania obstrukcji procesowej. „Regulacja art. 230 jest oparta na założeniu, że strona kwestionuje jedynie te fakty, które rzeczywiście są między nią a drugą stroną sporne. Tymczasem w praktyce orzeczniczej regułą stało się zaprzeczanie „hurtem” wszelkim twierdzeniom strony przeciwnej z wyjątkiem wyraźnie przyznanych. Konsekwencją jest poszerzenie zakresu faktów podlegającego dowodzeniu na niemal całokształt (z wyjątkiem tych kilku przyznanych) twierdzeń strony przeciwnej – co w oczywisty sposób prowadzi do nieuzasadnionego poszerzenia zakresu postępowania dowodowego, a tym samym stanowi obstrukcję procesową. Mimo to dotychczasowe przepisy nie dają jednoznacznej podstawy do ukrócenia tej praktyki. Należy więc wyraźnie wskazać, że określone i wyszczególnione winny zostać nie te fakty, które strona przyznaje, lecz te, którym przeczy. Odpowiednią zmianę zawiera proj. art. 210 § 2” (Uzasadnienie, s. 53). Należy zauważyć, że znaczenie informacyjnego wysłuchania stron i konieczność prawidłowego wykorzystania tej wstępnej fazy procesu podkreślił już Sąd Najwyższy m.in. w uchwale Zgromadzenia Ogólnego SN z 15.7.1974 r. (Kw Pr 2/74, ) Czynność ta - zdaniem Sądu Najwyższego - pozwala nie tylko na pełniejsze zorientowanie się w istocie sprawy, ale wpływa na skrócenie postępowania dowodowego przez ustalenie okoliczności niespornych, a w konsekwencji niewymagających dowodu oraz wydania poprawnego postanowienia dowodowego. Sąd Najwyższy wskazał również, że w tej fazie postępowania konieczne jest zobowiązanie stron do przytoczenia wszystkich znanych im okoliczności faktycznych i dowodów, tak aby ich zgłoszenie w dalszym stadium ograniczyć tylko do takich okoliczności i dowodów, których powołanie nie było możliwe w fazie początkowej. Sąd Najwyższy zwrócił również uwagę na konieczność podawania, jakich konkretnie twierdzeń i okoliczności dotyczą poszczególne dowody, co ma zapobiegać błędnej praktyce sumarycznego przytaczania dowodów „na okoliczności pozwu”. Wprowadzenie takiej zmiany ustawowej może stanowić dla sądu orzekającego w danej sprawie narzędzie pozwalające na przyspieszenie postępowania i zapobieganie sytuacjom jakie mają miejsce w obecnym stanie prawnym, a więc „hurtowemu” zaprzeczaniu twierdzeniom strony przeciwnej, za wyjątkiem okoliczności wyraźnie przyznanych. Taka praktyka powoduje konieczność przeprowadzenia rozbudowanego postępowania dowodowego, często odnoszącego się do nieistotnych kwestii, gdyż sąd orzekający musi ustalić i wyjaśnić w toku postępowania dowodowego zakres takiego zaprzeczenia. Wydaje się więc, że projektowane zmiany są uregulowaniami mogącymi nieść pozytywne zmiany w zakresie postępowania dowodowego.
Wprowadzenie takiej zmiany ustawowej może stanowić dla sądu orzekającego narzędzie pozwalające na przyspieszenie postępowania i zapobieganie sytuacjom jakie mają miejsce w obecnym stanie prawnym. Projektowane zmiany są uregulowaniami mogącymi nieść pozytywne zmiany w zakresie postępowania dowodowego.